در این مقاله در مورد اینکه دیالیز چیست به طور مفصل صحبت خواهیم کرد . کلیه ها اندامی حیاتی در بدن ما انسان ها هستند که با حذف مواد زائد و مایعات اضافی از بدن، خون افراد را فیلتر و تصفیه می کنند. این مواد زائد به مثانه فرستاده می شود تا از طریق ادرار از بدن دفع شوند.
دیالیز چیست؟
شایع ترین سوالات در مورد کلیه مانند اینکه برای کلیه درد چی بخوریم، و یا دیالیز چیست و … ما در اینجا به سوالات مهم دیالیز چیست میپردازیم ،هنگامی که کلیه های شما به دلیل بیماری یا آسیب نمی توانند عملکرد خوبی داشته باشند، دیالیز می تواند به فعال نگه داشتن بدن کمک کند.
نارسایی کلیه زمانی اتفاق می افتد که کلیه ها تنها 10 تا 15 درصد از عملکرد معمول خود را انجام دهند. بدون دیالیز، نمک ها و سایر مواد زائد در خون جمع می شوند و می توانند به سایر اندام ها آسیب برسانند. درباره دیالیز، از جمله انواع مختلف و خطرات احتمالی بیشتر بدانید.
انواع مختلف دیالیز چیست؟ چگونه کار می‌کنند؟
انواع مختلف دیالیز می تواند شامل همودیالیز، دیالیز صفاقی و درمان جایگزینی مداوم کلیه (CRRT) باشد.
همو دیالیز چیست؟
همودیالیز نوعی دیالیز است که از فیلتری به نام همودیالیزور برای حذف مواد زائد و مایع اضافی از خون استفاده می کند.
قبل از همودیالیز چه اقداماتی لازم است؟
قبل از شروع دیالیز، یک پزشک جراحی جزئی را برای ایجاد یک نقطه ورود به رگ های خونی شما انجام می دهد. این کار از قبل از شروع دیالیز انجام می شود، زیرا ممکن است چندین ماه طول بکشد تا فرد بیمار بهبود یابد.
سه نوع نقطه ورودی شامل موارد زیر می باشند:
- فیستول شریانی وریدی (AV).
- پیوند AV
- کاتتر دسترسی عروقی
هر دو فیستول AV و پیوند AV برای درمان های مبتنی بر دیالیز طولانی مدت طراحی شده اند. در مقابل کاتتر ها برای استفاده کوتاه مدت یا موقت طراحی شده اند.
مطالعه بیشتر : برای درمان کیست کلیه چی بخوریم ، برای پاسخ کلیک کنید .
در طول همودیالیز چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
در طول این روش درمانی، خون شما از بدن فرد بیمار خارج شده و از طریق همودیالیزور فیلتر می شود. سپس خون تصفیه شده با کمک دستگاه دیالیز به بدن بازگردانده می شود. درمان های مبتنی بر روش همودیالیز هر کدام حدود 4 ساعت و حداکثر 3 بار در هفته طول می کشد.
همچنین ممکن است درمان همودیالیز را در جلسات کوتاه تر و مکرر انجام دهید. در ابتدا، اکثر درمان های همودیالیز در بیمارستان، مطب پزشک یا مرکز دیالیز انجام می شود. طول درمان به اندازه بدن بیمار، میزان مواد زائد در بدن و سلامت فعلی فرد دیالیز شونده بستگی دارد.
اقدامات بعد از همو دیالیز چیست؟
پس از اینکه برای مدت طولانی تحت همودیالیز بودید، ممکن است آماده باشید تا خود را در خانه درمان دیالیز کنید. این گزینه برای افرادی که نیاز به درمان طولانی مدت دارند رایج است.
دیالیز صفاقی چیست؟
دیالیز صفاقی نوعی از انواع دیالیز است که در آن از یک کاتتر دیالیز صفاقی (PD) در شکم شما برای فیلتر کردن خون شما استفاده می کنند. کاتتر خون را از طریق صفاق، غشایی در شکم شما فیلتر می کند.
اقدامات قبل از دیالیز صفاقی چیست؟
در این روش دیالیز ،یک پزشک برای کاشت کاتتر از جراحی بهره می گیرد. این امر معمولاً حدود 3 هفته قبل از انجام دیالیز اتفاق می افتد. شما معمولاً چند هفته قبل از دیالیز از یک پرستار دیالیز آموزش می بینید تا مراقبت از محل کاتتر و انجام تعویض را بیاموزید.
اقدامات در حین دیالیز صفاقی چیست؟
در طول درمان با دیالیز صفاقی ، مایع خاصی به نام مایع دیالیز به داخل صفاق جریان می یابد. دیالیز مواد زائد را جذب می کند. هنگامی که دیالیز مواد زائد را از جریان خون خارج می کند، از شکم شما تخلیه می شود. این روند می تواند چند ساعت طول بکشد و باید 3 تا 5 بار در روز تکرار شود. اما این تبادل مایعات می تواند در هنگام خواب یا بیداری و حتی در حین فعالیت های روزانه اتفاق بیفتد.
انواع دیالیز صفاقی شامل موارد زیر می باشد:
- دیالیز صفاقی متحرک مداوم (CAPD) : شکم شما چندین بار در روز پر و تخلیه می شود. این روش نیازی به دستگاه ندارد و باید در حالت بیداری انجام شود.
- دیالیز صفاقی چرخشی مداوم (CCPD): در دیالیز صفاقی چرخشی مداوم از دستگاهی برای چرخاندن مایع به داخل و خارج شکم استفاده می شود. معمولاً در شب و در هنگام خواب انجام می شود.
- دیالیز صفاقی متناوب (IPD): این روش درمانی دیالیز معمولاً در بیمارستان انجام می شود، اگرچه می توانید آن را در خانه انجام دهید. این دستگاه از همان دستگاه CCPD استفاده می کند، اما در آن فرآیند دیالیز بیشتر طول می کشد.
اقدامات بعد از دیالیز صفاقی شامل چه مواردی می باشد؟
پس از درمان، باید از محل جراحی، کاتتر و سایر لوازم خود مراقبت کنید تا از بروز عفونت پیشگیری شود.
CRRT (درمان جایگزینی مداوم کلیه) چیست؟
CRRT عمدتاً در بخش مراقبت های ویژه برای افراد مبتلا به نارسایی حاد کلیه استفاده می شود. این روش همچنین به عنوان همو فیلتراسیون نیز شناخته می شود. در این روش دستگاهی خون را از لوله عبور می دهد. سپس یک فیلتر مواد زائد و آب را حذف کرده و خون را همراه با مایع جایگزین به بدن باز می گرداند. این روش 24 ساعته یا بیشتر در یک زمان انجام می شود.
مطالعه بیشتر : برای آشنایی با انواع بیماری های کلیه ، کلیک کنید .
عوارض انواع دیالیز چیست؟
هر سه شکل دیالیز می توانند عوارض خاصی را به همراه داشته باشند.
عوارض همو دیالیز
مخاطرات و عوارض همودیالیز شامل موارد زیر می باشد:
- فشار خون پایین (هیپوتانسیون)
- کم خونی
- گرفتگی عضلات
- بروز مشکلاتی در خوابیدن
- خارش
- بالا بودن سطح پتاسیم خون (هیپرکالمی)
- پریکاردیت که به معنی التهاب غشای اطراف قلب می باشد.
- سپسیس
- باکتریمی یا بروز عفونت در جریان خون
- ضربان قلب نامنظم
- ایست قلبی ناگهانی
مخاطرات مرتبط با دیالیز صفاقی
دیالیز صفاقی ممکن است خطر عفونت های داخل یا اطراف محل کاتتر مانند پریتونیت را افزایش دهد. سایر خطرات این روش دیالیز شامل موارد زیر می باشند:
- ضعیف شدن عضلات شکم
- قند خون بالا به دلیل دکستروز موجود در دیالیز
- افزایش وزن از طریق دریافت دکستروز و دیگر مایعات اضافی
- حالت تهوع یا استفراغ
- فتق
- تب
- دل درد
خطرات مرتبط با CRRT
خطرات مرتبط با CRRT شامل موارد زیر می باشد:
- عفونت
- هیپوترمی
- فشار خون پایین (هیپوتانسیون)
- اختلالات الکترولیت
- خون ریزی
- تأخیر در بهبودی کلیه
- ضعیف شدن استخوان ها
- بروز شوک آنافیلاکسی
عوارض دیالیز از گردن
اما برای درک عوارض دیالیز از گردن باید به پرسش محوری ابتدای مقاله برگردیم یعنی دیالیز چیست؟ دیالیز نوعی عمل جایگزین اعمال روزانه کلیه ما است که مستلزم استفاده از کاتتر می باشد. گاهی با ایجاد مشکل در کاتتر فرد تحت دیالیز دچار مشکلاتی مانند بروز مشکل در عروق، خونریزی، کبودی و خون مردگی یا عفونت می شود.
از این رو فرد تحت درمان با روش دیالیز باید با مشاهده عوارض دیالیز از گردن خود، بلافاصله به پزشک معالج خود اطلاع دهد تا در مورد اقدامات ضروری مانند جابجایی یا جایگزینی کاتتر تصمیم گیری شده و عوارض دیالیز از گردن به حداقل مقدار خود برسد.
مطالعه بیشتر : از عمل سنگ کلیه چه میدانید ، کلیک کنید.
هزینه دیالیز
هزینه دیالیز می تواند یک بار مالی اضافه را به بیماران دیالیزی تحمیل کند. آماده شدن از لحاظ مالی و بررسی تحت پوشش قرار گرفتن درمان توسط بیمه پیش از شروع و تخمین هزینه دیالیز می تواند بسیار مؤثر باشد. هزینه دیالیز بسته به وضعیت بیمه و هرگونه مسئله مالی دیگر متغیر می باشد.
بهترین مرجع در مورد گرفتن راهنمایی در زمینه هزینه دیالیز پزشک معالج و گروه درمانی می باشد. گروه درمانی می تواند به فرد بیمار در انتخاب بهترین و به صرفه ترین روش دیالیز و کاهش هزینه دیالیز کمک کند.
نتیجه‌گیری
دیالیز چیست؟ اگر کلیه های شما نتوانند خون شما را فیلتر و تصفیه کنند، دیالیز با استفاده از دستگاه های مربوط به آن، در نقش جانشین به طور موقت وظیفه کلیه های شما را انجام می دهد. دیالیز به روش های مختلفی مانند همودیالیز، دیالیز صفاقی و درمان جایگزینی مداوم کلیه (CRRT) انجام می گیرد.
هر کدام از این روش ها مزایا و مخاطراتی را در بر دارد. برای پیشگیری از بروز عوارضی مانند عوارض دیالیز از گردن فرد باید با پزشک خود مشورت کرده و اقدامات لازم در قبل، طی و بعد از دیالیز را انجام دهد. همچنین بهترین مرجع برای تخمین هزینه دیالیز و کاهش هزینه دیالیز پزشک معالج و گروه درمانی می باشند.
تمام بیماری های کلیه دائمی نیستند. دیالیز می تواند به‌طور موقت همان عملکرد کلیه را انجام دهد تا زمانی که کلیه ها خود را ترمیم کرده و بتوانند به خودی خود و در فرم مطلوب کار کنند.
برای انجام دیالیز می توان از تجارب درمانی بیماران قبلی بهره گرفت. همچنین در این زمینه می توان از تجارب جناب آقای دکتر فرشاد نامداری جراح و فوق تخصص کلیه و مجاری ادراری و ناباروری مردان با سابقه بیش از 15 سال جراحی موفق در این زمینه کمک گرفت.
دکتر فـرشاد نامداری، عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی و حائز رتبه دوم بورد کشوری تخصصی اورولوژی می باشد. ایشان دانش‌آموخته و دستیار ممتاز دانشکده علوم پزشکی تهران می باشند. با بهره‌گیری از دانش و تجربه ایشان می توان به خوبی از انجام دیالیز اطمینان حاصل کرد.
با مراجعه به متخصص اورولوژی می‌توانید در زمینه درمان فوری بیماری های کلیه و همه موارد مربوط به کلیه اطلاعات بیشتری را کسب نمایید و از بروز این مشکلات پیشگیری نمایید. جهت دریافت اطلاعات بیشتر می‌توانید از طریق شماره ۰۲۱۸۸۷۷۶۸۰۱ با مشاورین ما در کلینیک تخصصی اورولوژی دکتر نامداری تماس حاصل فرمایید.
منبع مقاله
https://www.healthline.com/health/dialysis#takeaway
https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/14618-dialysis
