زگیل مقعدی چیست و چگونه درمان می شود؟

زگیل‌ مقعدی نوعی زگیل تناسلی است و به زگیل‌های کوچکی گفته می‌شود که داخل و دور مقعد ایجاد می‌شود؛ کوندیلوما آکومیناتا اصطلاح پزشکی برای زگیل مقعدی است.

اکثر موارد زگیل مقعدی دردناک نیست و باعث ناراحتی نمی‌شود. اما اگر زگیل مقعدی به اندازه کافی بزرگ شود، ممکن است تحریک شود و در نتیجه این تحریک بخارد یا خونریزی بدهد. اگر زگیل مقعدی هیچ علائمی نداشته باشد، ممکن است بیمار اصلاً متوجه وجود زگیل نشود.

ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) عامل ایجاد زگیل‌های تناسلی، از جمله زگیل مقعدی است. HPV نوعی عفونت مقاربتی (STI) است؛ این عفونت در بیماران جوان خودبه‌خود از بین می‌رود و نشانه‌ها یا علائمی ایجاد نمی‌کند. بااین‌حال ممکن است ویروس پاپیلومای انسانی مدت بیشتری در بدن باقی بماند و باعث ایجاد زگیل تناسلی شود. بعضی گونه‌های HPV عامل ایجاد زگیل تناسلی هستند و بعضی موجب ابتلا به سرطان می‌شوند. البته آن نوعی از HPV که عامل ایجاد زگیل‌های مقعدی و تناسلی است، عموماً موجب ابتلا به سرطان نمی‌شود.

 علائم زگیل مقعدی

زگیل مقعدی داخل و دور مقعد ایجاد می‌شود. زگیل مقعدی در ابتدا برجستگی کوچکی به اندازه نوک سوزن است. گاهی زگیل مقعدی آن‌قدر کوچک است که اصلاً جلب توجه نمی‌کند. اما زگیل به تدریج رشد می‌کند و شبیه گل‌کلم می‌شود، گاهی اوقات نیز از همان ابتدا چند زگیل به صورت خوشه‌ای و شبیه گل کلم ایجاد می‌شود. زگیل مقعدی ممکن است هلویی رنگ، زرد، صورتی یا قهوه‌ای روشن باشد یا هم‌رنگ پوست باشد و از آن تشخیص داده نشود.

زگیل مقعدی غالباً بدون درد و ناراحتی است. زگیل مقعدی به ندرت با علائم دیگری همراه است، درهرحال از دیگر علائم زگیل مقعدی می‌توان به خونریزی، خارش یا ترشحات مقعد اشاره کرد. همچنین ممکن است بیمار توده برجسته‌ای را داخل مقعد احساس کند.

روش‌های درمان زگیل مقعدی

پزشک روش درمان زگیل مقعدی را با توجه به تعداد و محل زگیل‌ها، ترجیح بیمار و تجربه خود انتخاب می‌کند.

جراحی زگیل مقعدی با لیزر 

متخصص زگیل مقعدی را با لیزر از بین می‌برد. جراحی با لیزر را می‌توان در کلینیک یا مطب پزشک، بیمارستان یا مرکز جراحی سرپایی انجام داد. با توجه به تعداد زگیل‌هایی که باید برداشته شود یا بزرگی ناحیه درمان از بی‌حسی موضعی یا بیهوشی استفاده می‌شود.

نتایج و عوارض پس از جراحی با لیزر

دوران نقاهت پس از جراحی لیزری زگیل مقعدی به محل و تعداد زگیل‌های برداشته شده بستگی دارد. التیام یافتن زخم جراحی معمولاً دو تا چهار هفته طول می‌کشد.

مردان و زنانی که جراحی با لیزر انجام داده‌اند، در صورت مواجهه با علائم زیر باید با پزشک معالجشان تماس بگیرند:

• خونریزی که بیش از یک هفته طول کشیده باشد؛
• تب؛
• درد شدید و
• بوی بد یا ترشح زردرنگی که می‌تواند نشانه عفونت باشد.

برقراری رابطه جنسی تا زمان بهبود یافتن ناحیه درمان و رفع ناراحتی مجاز نیست؛ مدت زمان پرهیز از رابطه جنسی، بسته به بزرگی ناحیه درمان، معمولاً یک تا سه هفته است.

تأثیرگذاری جراحی با لیزر 

مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که جراحی با لیزر برای از بین بردن زگیل 20 تا 40 بیمار از هر 100 بیمار موفق بوده است. اما احتمال عود کردن زگیل مقعدی پس از جراحی وجود دارد. جراحی با لیزر درمانی ایمن برای بانوان باردار است.

خطرهای ناشی از جراحی با لیزر 

احتمال بروز عوارض زیر پس از جراحی زگیل تناسلی با لیزر وجود دارد:

• درد، ورم یا خارش؛
• ترشحات واژن یا آلت تناسلی؛
• احساس درد و ناراحتی در ناحیه درمان؛
• به هم چسبیدن بافت‌ها؛
• ریزش بافت مرده؛
• باقی ماندن جای زخم و
• چنانچه درمان در ناحیه میزراه انجام شده باشد، ممکن است ادرار به صورت جریان پاششی عریضی تخلیه شود. باقی ماندن جای زخم یا اسکار روی آلت نیز یکی از عوارض جانبی احتمالی است که باعث بروز مشکلات نعوظ یا ادرار کردن می‌شود.

کرایوتراپی (کرایوسرجری) برای درمان زگیل مقعدی 

کرایوتراپی (کرایوسرجری) زگیل تناسلی را از طریق فریز یا منجمد کردن با نیتروژن مایع از بین می‌برد. مراحل انجام کرایوتراپی به شرح زیر است:

• پزشک نیتروژن مایع را روی زگیل و دور آن می‌زند.
• ابتدا بافت در اثر استعمال نیتروژن مایع یخ می‌زند. سپس فرصت داده می‌شود تا یخ باز شود. در مرحله بعد بافت در صورت لزوم دوباره منجمد می‌شود. مدت زمان استعمال نیتروژن مایع به پزشک انجام‌دهنده درمان و بزرگی زگیل بستگی دارد.
• بزرگی و ضخامت زگیل تعداد و مدت زمان چرخه‌های انجماد و ذوب را تعیین می‌کند. ممکن است لازم باشد که درمان سه بار تکرار شود.
• احتمال دارد بیمار سوزش خفیف تا مختصری را حین درمان احساس کند.
• زگیل تناسلی میزراه یا مقعد معمولاً به بیشترین تکرار نیاز دارد، چون ممکن است زگیل داخل دهانه باشد.

کرایوتراپی معمولاً در کلینیک یا مطب پزشک انجام می‌شود. پزشک از ذره‌بین یا دستگاه بزرگ‌نمایی برای بهتر دیدن بافت غیرعادی استفاده می‌کند.

نتایج و عوارض پس از کرایوتراپی 

دوران بهبود پس از جراحی به موقعیت و تعداد زگیل‌ها بستگی دارد و معمولاً یک تا سه هفته طول می‌کشد. احتمال بروز عوارض زیر پس از کرایوتراپی وجود دارد:

• سوزش، ناراحتی یا درد خفیف؛
• ورم؛
• ریزش بافت مرده و
• تاول زدن.

خطرهای احتمالی کرایوتراپی 

عوارض پس از کرایوتراپی انگشت‌شمار است و احتمال باقی ماندن جای زخم نیز بسیار پایین است. تعداد و شدت عوارض جانبی به تعداد چرخه‌های انجماد و ذوب کرایوتراپی و بزرگی ناحیه درمان بستگی دارد.

جراحی زگیل مقعدی

جراح زگیل‌های آشکار روی مقعد یا دور آن را برمی‌دارد، یعنی این که زگیل را با چاقوی جراحی (اسکالپل) می‌برد. زگیل‌های روی دهانه رحم را می‌توان با لیزر یا برش با حلقه الکتروسرجری برداشت.

جراحی زگیل مقعدی معمولاً در کلینیک، مطب پزشک یا مرکز جراحی سرپایی انجام می‌شود. پیش از جراحی ناحیه درمان به صورت موضعی بی‌حس می‌شود. زخم جراحی معمولاً با بخیه بسته می‌شود.

نتایج و عوارض پس از جراحی 

دوران نقاهت پس از جراحی به محل و تعداد زگیل‌های برداشته شده بستگی دارد.

• اکثر بیماران می‌توانند فعالیت‌های معمول روزمره‌شان را ظرف یک تا سه روز ازسربگیرند.
• التیام یافتن زخم جراحی دو تا چهار هفته طول می‌کشد.
• ممکن است جای زخم باقی بماند.

در صورت بروز عوارض زیر پس از جراحی زگیل تناسلی با پزشک معالج تماس بگیرید:

• خونریزی که بیش از یک هفته طول کشیده باشد؛
• تب؛
• درد شدید و
• بوی بد یا ترشحات زردرنگی که می‌تواند نشانه عفونت باشد.

داشتن رابطه جنسی تا زمان بهبود یافتن ناحیه درمان و رفع ناراحتی ممنوع است؛ دوران پرهیز بسته به بزرگی موضع درمان معمولاً یک تا سه هفته است.

خطرهای احتمالی

خطرهای جراحی زگیل تناسلی عبارت است از:

• خونریزی؛
• عفونت: بیمار در زمان عمل برای کاهش خطر عفونت آنتی‌بیوتیک دریافت می‌کند و
• درد: ممکن است بیماران تا چند روز پس از جراحی به مسکن نیاز داشته باشند.

پرسش‌های متداول

پیش‌آگهی بلندمدت زگیل مقعدی چگونه است؟

زگیل مقعدی کشنده نیست و در اکثر موارد به سرطان تبدیل نمی‌شود. بااین‌حال ممکن است HPV در بدن باقی بماند و باعث عود زگیل تناسلی شود.

برای بررسی عود زگیل مقعدی لازم است که تحت نظر باشید و پس از درمان نیز برای معاینه به پزشک مراجعه کنید. معاینه‌های تکمیلی در سه ماه نخست پس از درمان بسیار مهم است.

چطور می‌توان از ایجاد زگیل مقعدی جلوگیری کرد؟

آزمایش HPV معمولاً توصیه نمی‌شود، اما واکسن HPV در دسترس است و می‌توانید این واکسن را تا 45 سالگی دریافت کنید. توصیه می‌شود که واکسن HPV  پیش از شروع فعالیت جنسی دریافت شود.

رعایت توصیه‌های زیر نیز می‌تواند به جلوگیری از انتقال HPV  و زگیل مقعدی کمک کند:

• نداشتن رابطه جنسی؛
• استفاه از روش‌های مانع محافظتی مانند کاندوم و رابردم دندانپزشکی و
• محدود کردن تعداد افرادی که با آنها رابطه جنسی دارید.

البته استفاده از موانع محافظتی کاملاً مانع از سرایت HPV نمی‌شود و احتمال سرایت HPV حتی علی‌رغم داشتن یک شریک جنسی وجود دارد.

زگیل مقعدی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک می‌تواند زگیل مقعدی را از راه معاینه چشمی تشخیص بدهد. برخی پزشکان حین معاینه اسید استیک (سرکه) روی توده برجسته می‌زنند؛ توده در نتیجه استعمال سرکه سفیدرنگ و واضح‌تر می‌شود. البته این کار برای تشخیص زگیل مقعدی ضروری نیست.

بررسی زگیل مقعدی شامل معاینه داخلی با استفاده از ابزاری به نام آنوسکوپ می‌شود؛ پزشک داخل مجرای مقعدی را با استفاده از آنوسکوپ معاینه می‌کند. همچنین ممکن است پزشک ناحیه لگن را کاملاً معاینه کند تا از وجود نداشتن دیگر گونه‌های زگیل تناسلی مطمئن شود؛ این بررسی برای بیماران خانم احتمالاً شامل تست پاپ اسمیر هم می‌شود.

آیا زگیل مقعدی در نهایت خودبه‌خود از بین می‌رود؟

اکثر عفونت‌های HPV ایجادکننده زگیل مقعدی خودبه‌خود، ظرف چند ماه تا دو سال از بین می‌رود. البته حتی اگر زگیل تناسلی بدون درمان از بین برود، ممکن است ویروس همچنان در بدنتان وجود داشته باشد