نفرکتومی یا عمل برداشتن کلیه، یک جراحی است که با هدف برداشتن یک یا هر دو کلیه، انجام میشود. این جراحی به دو شیوه اصلی صورت می‌گیرد: نفرکتومی ساده و رادیکال.
این جراحی به دلایل مختلفی انجام میشود. گاهی تومورهای سرطانی یا غیر سرطانی، در کلیه یافت می‌شوند و سلامت بیمار را تهدید می‌کنند. در چنین مواردی، برداشتن کلیه می‌تواند جان بیماران را نجات دهد؛ اما این تنها دلیل برای نفرکتومی نیست. آسیب‌های شدید کلیوی ناشی از تصادفات، عفونت‌های مقاوم به درمان و نارسایی کلیه نیز می‌توانند انجام این جراحی را به یک امر ضروری تبدیل کنند.
جهت مطالعه مقاله پیوند کلیه و خطرات اهدا کننده کلیه کلیک کنید.
عمل برداشتن کلیه، معمولاً برای درمان سرطان کلیه و همچنین سایر بیماری‌های کلیه و آسیب‌های وارده انجام میشود. نفرکتومی ساده ممکن است برای برداشتن کلیه‌ای که دچار تغییر شکل، آسیب‌دیدگی و نقص عملکرد و نارسایی شده انجام گیرد. این جراحی همچنین برای جدا کردن یک کلیه سالم به منظور اهدای کلیه و پیوند کلیه انجام میشود.
در این مقاله به صورت کامل به پرسش “نفرکتومی چیست” پاسخ خواهیم داد و درباره هزینه عمل برداشتن کلیه، مراقبت های بعد از برداشتن کلیه و عوارض آن به طور مفصل توضیح می‌دهیم.
نفرکتومی چیست
در پاسخ به سؤال “نفرکتومی چیست” باید گفت که عمل برداشتن کلیه، به منظور خارج کردن یک یا هر دو کلیه از بدن انجام میشود. دلایل مختلفی برای انجام این عمل وجود دارد، از جمله:
- تومورهای کلیوی؛ سرطان کلیه یا تومورهای غیر سرطانی، که می‌توانند عملکرد این عضو بدن را مختل کنند.
- عفونت‌های شدید؛ عفونت‌های کلیوی که به درمان‌های معمول پاسخ نداده و می‌توانند جان بیمار را به خطر بیندازند.
- آسیب‌های شدید؛ آسیب‌های کلیوی ناشی از تصادفات یا جراحات دیگر، که عملکرد کلیه را به طور قابل توجهی مختل می‌کنند.
- بیماری‌های مزمن کلیوی؛ در موارد نارسایی شدید کلیه که دیگر به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهد.
در طی عمل نفرکتومی، اگر نیاز باشد؛ جراح کلیه آسیب‌دیده را به همراه بافت‌های اطراف آن از بدن بیمار خارج می‌کند. این کار برای جلوگیری از گسترش عفونت یا تومور به سایر قسمت‌های بدن، انجام میشود. این جراحی می‌تواند به دو روش باز یا لاپاروسکوپی انجام شود که در ادامه هر یک از این شیوه‌ها را کامل‌تر توضیح می‌دهیم.
معرفی انواع عمل جراحی برداشتن کلیه
عمل برداشتن کلیه به سه نوع اصلی تقسیم میشود:
- نفرکتومی ساده
- نفرکتومی رادیکال
- نفرکتومی پارشیال
در ادامه به بررسی دقیق‌تر این موارد، می‌پردازیم.
1. نفرکتومی ساده
در این عمل، فقط یک کلیه بیمار برداشته میشود. این روش اغلب زمانی انجام میشود که یک کلیه دچار آسیب شدید یا بیماری شده و دیگری سالم باشد.
2. نفرکتومی رادیکال
در نفرکتومی رادیکال، جراح علاوه بر کلیه آسیب‌دیده، بافت‌های اطراف آن را نیز به طور کامل خارج می‌کند که شامل غدد لنفاوی مجاور، بخشی از حالب و برخی مواقع، غده فوق کلیوی نیز می‌شوند. این عمل معمولاً برای اشخاصی که تومورهای بدخیم دارند انجام می‌گیرد تا از گسترش سرطان به بخش‌های دیگر جلوگیری کنند.
3. نفرکتومی پارشیال
در نفرکتومی جزئی، فقط بخش آسیب‌دیده یا دارای تومور کلیه برداشته میشود و بقیه قسمت‌های سالم، دست‌نخورده باقی می‌ماند. این روش در مواردی کاربرد دارد که تومور کوچک بوده و به یک ناحیه محدود باشد؛ همچنین برای بیمارانی که فقط یک کلیه سالم دارند نیز، از این شیوه استفاده میشود.
هر یک از موارد گفته شده مزایا و معایب خود را دارند و انتخاب روش مناسب هر فرد، به شرایط خاص او و تشخیص پزشک متخصص بستگی دارد.
هزینه عمل برداشتن کلیه
هزینه عمل برداشتن کلیه می‌تواند به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد از جمله نوع جراحی (نفرکتومی ساده، رادیکال یا جزئی)، نوع بیمارستان (دولتی یا خصوصی)، موقعیت جغرافیایی، تخصص و تجربه جراح، مدت زمان بستری در بیمارستان و نیاز به مراقبت‌های ویژه پس از جراحی.
در بیمارستان‌های دولتی، هزینه‌ها معمولاً کمتر است و بخشی از آن توسط بیمه‌های درمانی پوشش داده میشود. در مقابل، مبلغ پرداختی در بیمارستان‌های خصوصی بیشتر است. برای اطلاع دقیق از میزان هزینه‌ها با بیمارستان مقصد و پزشک جراح خود صحبت کنید؛ همچنین با بیمه خود تماس بگیرید و جزئیات پوشش بیمه‌ای را بررسی کنید.
آماده‌سازی قبل از عمل نفرکتومی کلیه: آیا آماده هستید؟
آماده‌سازی قبل از عمل برداشتن کلیه مراحل مختلفی دارد. ابتدا، بیمار با جراح و تیم پزشکی مشاوره می‌کند؛ تا درباره جزئیات جراحی، روش انجام آن و انتظارات بعد از عمل بحث کند. سپس، آزمایش‌ها مختلفی مانند آزمایش خون، ادرار، تصویر‌برداری و تست‌های قلبی برای بررسی وضعیت سلامتی شخص انجام میشود.
بیمار باید مصرف برخی داروها مانند رقیق‌کننده‌های خون را چند روز قبل از جراحی با مشورت پزشک متوقف کند؛ همچنین، رعایت رژیم غذایی شامل خودداری از خوردن و آشامیدن شب قبل از عمل مهم است.
عمل جراحی برداشتن کلیه چگونه انجام میشود؟
جراحی برداشتن کلیه با دو روش اصلی انجام میشود: لاپاراسکوپی و باز. انتخاب هر یک از این روش‌ها به وضعیت بیمار، اندازه، محل تومور و تشخیص پزشک بستگی دارد.
1. جراحی نفرکتومی با روش لاپاراسکوپی
در این روش، جراح از ابزارهای لاپاروسکوپی استفاده می‌کند که شامل یک دوربین و ابزارهای جراحی کوچک است که از طریق چند برش کوچک در شکم وارد بدن می‌شوند. جراح با مشاهده تصاویر و استفاده از ابزارهای مخصوص، کلیه را از بافت‌های اطراف جدا کرده و از طریق یکی از برش‌ها آن خارج می‌کند.
2. جراحی نفرکتومی باز
در جراحی نفرکتومی باز، جراح یک برش بزرگ در شکم ایجاد می‌کند تا به طور مستقیم به کلیه دسترسی پیدا کند. سپس پزشک کلیه را از بافت‌های اطراف جدا کرده و آن را خارج می‌کند. این شیوه ممکن است برای تومورهای بزرگ یا موارد پیچیده که به دسترسی مستقیم نیاز دارند، استفاده شود.
مراقبت های بعد از برداشتن کلیه
مراقبت های بعد از برداشتن کلیه بسیار مهم است تا بهبودی بیمار به‌خوبی صورت گیرد و عوارض بعد از برداشتن کلیه را به حداقل برساند.
در روزهای اول پس از عمل، بیمار در بیمارستان بستری خواهد بود. پزشکان و پرستاران به طور مرتب وضعیت او را بررسی می‌کنند و علائم حیاتی را زیر نظر می‌گیرند. در صورت نیاز، داروهای مسکن، آنتی‌بیوتیک و غیره برای بیمار تجویز میشود تا درد را کاهش و از بروز عفونت جلوگیری کنند.
پس از ترخیص از بیمارستان، شخص باید به مراقبت از خود در منزل ادامه دهد؛ مواردی مانند:
- خودداری از انجام فعالیت‌های سنگین
- استراحت به اندازه کافی در صورت بروز درد یا خستگی
- استفاده از میوه‌ها و سبزیجات تازه به مقدار زیاد
- محدود کردن مصرف نمک و مواد غذایی پرچرب
- نوشیدن مایعات به اندازه کافی و هیدراته نگه داشتن بدن خود
- خودداری کردن از مصرف الکل و کافئین
همچنین بیماران باید به طور منظم به پزشک خود مراجعه کنند تا وضعیت کلیه باقی‌مانده، بررسی شده و از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل کنند.
مهم‌ترین عوارض بعد از برداشتن کلیه
عوارض بعد از برداشتن کلیه، شامل موارد مختلفی می‌شوند که احتمال دارد؛ بعد از جراحی برداشتن کلیه بروز کنند. مراقبت های بعد از برداشتن کلیه بسیار حیاتی هستند تا از اتفاقات ناخوشایند جلوگیری کنند. برخی از شایع‌ترین عوارض عبارت‌اند از:
- خونریزی؛ خونریزی یکی از عوارض شایع پس از عمل برداشتن کلیه است که می‌تواند در حین جراحی یا بعد از آن رخ دهد و در صورت که به موقع برای درمان اقدام نشود، می‌تواند عواقب خطرناکی به دنبال داشته باشد.
- عفونت؛ عفونت می‌تواند در محل جراحی یا در سایر نقاط بدن رخ دهد و در صورت مشاهده علائمی مانند تب، لرز، قرمزی، تورم و ترشح چرک یا خون از ناحیه زخم باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
- نارسایی کلیه باقی‌مانده؛ پس از برداشتن یک کلیه، عملکرد کلیه باقی‌مانده، باید به دقت تحت نظر قرار گیرد و اگر عضو باقی‌مانده به درستی کار نکند، می‌تواند منجر به نارسایی آن شود.
- مشکلات تنفسی؛ برخی از بیماران ممکن است بعد از عمل جراحی، دچار مشکلات تنفسی شوند که نیاز به مراقبت‌های ویژه دارند.
- لخته شدن خون؛ لخته شدن خون در وریدها یکی از عوارض شایع بعد از عمل جراحی است که به مشکلات جدی منجر میشود و می‌تواند در هر جای بدن، به خصوص در پاها، ایجاد شود. بلند شدن و راه رفتن هر چند ساعت یکبار و استفاده از داروهای ضد لخته می‌توانند این خط ابتلا به این عارضه را کاهش دهند.
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، باید فوراً به پزشک متخصص خود مراجعه کنید. تشخیص و درمان به موقع می‌تواند خطرات ثانویه را تا حد زیادی کاهش دهند.
زندگی با یک کلیه: نکات طلایی برای مراقبت از کلیه باقی مانده
زندگی با یک کلیه پس از نفرکتومی نیازمند مراقبت‌های ویژه است تا کلیه باقی‌مانده عملکرد درستی داشته باشد و از بروز مشکلات جلوگیری شود. در ادامه به برخی از نکات طلایی برای مراقبت های بعد از برداشتن کلیه می‌پردازیم.
- نوشیدن آب به مقدار کافی یعنی حداقل 8 لیوان در روز به بهبود عملکرد کلیه باقی مانده کمک می‌کند و از بروز مشکلاتی مانند نارسایی جلوگیری می‌کند.
- مصرف مواد غذایی با میزان کمتر نمک، چربی اشباع شده و پروتئین حیوانی و همچنین تأکید بر خوردن میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل مفید است.
- کنترل دقیق فشار و قند خون به حفظ سلامت کلیه کمک می‌کند و از بروز عوارض بعد از برداشتن کلیه جلوگیری می‌کند.
- مراجعه منظم به پزشک خود برای ارزیابی عملکرد کلیه و تعیین نیاز به هر گونه مراقبت و درمان امری ضروری است.
- ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی، شنا و یوگا به بهبود عملکرد کلیه و کاهش خطر بروز مشکلات مرتبط با آن بسیار کمک کننده هستند.
- پرهیز از مصرف سیگار، الکل و هر گونه دخانیات به حفظ سلامتی و عملکرد بهتر کلیه کمک می‌کند.
با رعایت این نکات و توصیه‌های پزشک خود می‌توانید زندگی بهتری را با یک کلیه باقی مانده داشته باشید و روند بهبودی کامل خود را سریع‌تر طی کنید.
همه چیز در مورد نفرکتومی: سفری به سوی سلامتی یا تاریکی؟
عمل برداشتن کلیه، یک جراحی پیچیده است که می‌تواند به عوارضی مانند خونریزی، عفونت و نارسایی کلیه منجر شود. برای جلوگیری از بروز این مشکلات باید مراقبت های بعد از برداشتن کلیه که شامل مصرف مایعات کافی، رعایت رژیم غذایی سالم، کنترل فشار خون و قند خون و پیگیری منظم پزشکی می‌شوند را به طور کامل رعایت کنید.
قبل از انجام این جراحی، حتماً هزینه عمل برداشتن کلیه را در نظر بگیرید و برنامه ریزی مناسبی برای آن داشته باشید تا به بهترین نتایج دست پیدا کنید. زندگی با یک کلیه باقی‌مانده نیازمند رعایت مداوم نکات گفته شده است؛ همچنین باید توصیه‌های پزشک متخصص خود را جدی گرفته و تمام آنها را به صورت منظم و دقیق انجام بدهید.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه چگونگی انجام این عمل می‌توانید با مشاورین ما در کلینیک فوق تخصصی ارولوژی دکتر فرشاد نامداری فوق تخصص ارولوژئ با شماره ۰۲۱۸۸۷۷۶۸۰۱ تماس حاصل نمایید.
منابع:
https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/nephrectomy/about/pac-20385165
https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/21515-nephrectomy
