هیدروسلکتومی، نوعی جراحی است که برای برداشتن یا ترمیم هیدروسل انجام می شود. هیدروسل، کیسه ای پر از مایع است که بیضه را احاطه کرده و باعث تورم در کیسه بیضه (کیسه نگهدارنده بیضه) می شود. هیدروسل عارضه ای است که می تواند باعث اضطراب برخی افراد شود چرا که قابل رویت است و در قسمت حساسی از بدن قرار دارد. هیدروسل معمولا بدون درد است و اغلب بدون درمان نیز بهبود می یابد. با این حال، شما باید هر گونه ناهنجاری در کیسه بیضه را فوراً با پزشک خود در میان بگذارید زیرا ممکن است مشکل جدی باشد.
چه عاملی باعث ایجاد هیدروسل می شود؟
هیدروسل در نوزادان پسر شایع است. در طول رشد جنین، بیضه‌ها از شکم به سمت کیسه بیضه پایین می‌آیند که به عنوان فرآیند واژینالیس شناخته میشود. هنگامی که این مسیر بعد از پایین آمدن بیضه ها بسته نمی شود، کیسه بیضه می تواند از مایع شکمی پر شود. این وضعیت معمولا در عرض چند ماه برطرف می شود. با این حال، باید توسط یک متخصص اطفال، یک متخصص اورولوژی اطفال یا یک پزشک مشابه آن، به دقت مورد معاینه قرار بگیرد.
در مردان بالغ، هیدروسل می تواند ناشی از التهاب در دستگاه تناسلی، آسیب، عفونت یا انسداد طناب اسپرم یا کیسه بیضه باشد. حدود ۱ درصد از مردان بالغ دچار هیدروسل می شوند.
علائم هیدروسل چیست؟
مردان و نوزادان پسر در صورت وجود هیدروسل، دچار تورم در یک یا هر دو بیضه می شوند. کیسه بیضه ای که هیدروسل دارد، از جانب بیمار به عنوان یک بالون پر از آب توصیف میشود. این عارضه معمولاً دردناک نیست.
هیدروسل چگونه تشخیص داده می شود؟
هیدروسل با معاینه کیسه بیضه توسط پزشک تشخیص داده می شود. اولین کاری که پزشک انجام می دهد این است که مطمئن شود بیمارپیچ خوردگی در بیضه خود نداشته باشد. پیچ خوردگی بیضه زمانی است که یک بیضه به گونه ای بچرخد که جریان خون به آن مسدود شود. پیچ خوردگی بیضه یک عارضه ی جدی و دردناک است که برای جلوگیری از برداشتن بیضه، نیاز به جراحی اورژانسی دارد. این مشکل بیشتر در اوایل نوجوانی پسران اتفاق می افتد.
با هیدروسل، کیسه بیضه بزرگ می شود اما حساس و دردناک نیست. از آنجایی که مایع ایجاد کننده تورم شفاف است، چراغ قوه ای که به کیسه بیضه می تابد، طرح کلی بیضه ها را نشان می دهد. این استفاده از نور حین معاینه، نشان می دهد که مشکل فرد هیدروسل است یا خیر، اما این آزمایش، تنها آزمایشی نیست که پزشک انجام می دهد.
علاوه بر آن سونوگرافی برای تأیید تشخیص و رد سایر مشکلات احتمالی استفاده می شود. سایر آزمایش‌ها مانند آزمایش خون و ادرار نیز می‌توانند برای تشخیص التهاب یا عفونت در بیضه بیمار استفاده شوند.
آیا هیدروسل قابل پیشگیری است؟
هیدروسل در نوزادان قابل پیشگیری نیست. از آنجایی که هیدروسل در مردان بالغ نتیجه ضربه به بیضه است، مردان باید سعی کنند از هر گونه آسیب به این قسمت از بدن جلوگیری کنند. افراد می توانند حین ورزش، از محافظ بیضه استفاده کنند.
جراحی هیدروسل چگونه انجام میشود؟
در صورت وجود درد در کیسه بیضه، می توان از مسکن ها برای تسکین درد ناشی از هیدروسل استفاده کرد. در برخی موارد، درد به مرور زمان خود به خود برطرف می شود. با این حال، گاهی اوقات جراحی نیز مورد نیاز است.
در نوزادان، جراحی بر روی بسته شدن پروسه واژینالیس متمرکز است که باید قبل از تولد به خودی خود بسته می شد. در مردان بالغ، جراحی ممکن است زمانی انجام شود که تورم ناشی از هیدروسل دردناک باشد، یا زمانی که به اندازه ای رشد کند که عملکرد بقیه بافت های تناسلی را مختل کند. جراحی معمولا تحت بیهوشی عمومی انجام می شود و برای بیهوشی، داروهایی به بیمار داده می شود.
هیدروسلکتومی یا جراحی هیدروسل می تواند دو نوع باشد که عبارتند از:
هیدروسلکتومی معمولی (جراحی باز)
جراحی باز، روش مرسوم جراحی هیدروسل است. در جراحی باز، پزشک بیمار را بیهوش می کند. سپس برش هایی روی کیسه بیضه یا کشاله ران او ایجاد می کند. سپس از مکش برای تخلیه مایع به بیرون استفاده می شود. بعد از آن، پزشک سوراخ بین شکم و کیسه بیضه را می بندد. همچنین کیسه هیدروسل برداشته می شود و سپس پزشک محل برش را با بخیه می بندد.
بسته به وضعیت هیدروسل، دو روش مختلف در هیدروسلکتومی معمولی استفاده می شود، که عبارتند از:
- هیدروسلکتومی با برداشتن کیسه هیدروسل: این روش در مواردی مفید است که هیدروسل بزرگ و دارای دیواره های ضخیم و محفظه های زیاد (چند حفره ای) باشد. در این روش برش هایی روی کیسه بیضه پس از تخلیه کامل هیدروسل ایجاد می شود. پزشک باید مراقب باشد که اپیدیدیم و مجاری در این فرآیند تحت تأثیر قرار نگیرند. پس از عمل، لبه های کیسه در پشت طناب اسپرم دوخته می شود.
- هیدروسلکتومی با لایه برداری کیسه هیدروسل: این کار برای هیدروسل هایی که اندازه متوسط و دیواره های نازکی دارند انجام می شود. بدون هیچ گونه آماده سازی دیگری، یک برش کوچک ایجاد می شود و هیدروسل باز می شود. پس از آن، هیدروسل تخلیه شده و محل برش با بخیه دوخته می شود. این روش شامل برش های کمتر است و میزان عوارض کمتری نسبت به اکسیزیون دارد.
هیدروسلکتومی لیزری
هیدروسلکتومی لیزری گزینه بهتر و پیشرفته تری برای جراحی هیدروسل است. با پیشرفت در زمینه فناوری و علوم پزشکی، تکنیک هیدروسلکتومی مبتنی بر لیزر انجام می پذیرد. این جراحی، یک روش مدرن برای هیدروسلکتومی است و این روش تحت تاثیر بیهوشی انجام می شود.
در هیدروسلکتومی لیزری، از پرتو لیزر با شدت بالا برای ایجاد برش در ناحیه کیسه بیضه استفاده می شود. سپس جراح مایع را خارج کرده و کیسه هیدروسل را برای جلوگیری از عود بیماری خارج می کند.
بعد از هیدروسلکتومی چه اتفاقی می افتد؟
این جراحی نسبتاً جزئی است و اکثر بیماران در همان روز مرخص میشوند. توصیه می شود که بیماران به مدت ۲۴ ساعت پس از عمل، کمپرس یخ را روی ناحیه مورد نظر قرار دهند و مسکن هایی مانند ایبوپروفن مصرف کنند. برای بیمارانی که نیاز به جراحی گسترده تری دارند، جراح ممکن است مسکن های قوی‌تری تجویز کند.
در برخی از بیماران، بروز مقدار کمی کبودی و تورم، طبیعی است. مانند هر جراحی دیگری، احتمال کمی برای عفونت ناحیه جراحی وجود دارد. در صورت وجود تب، درد، گرما یا تورم زیاد در ناحیه تحت درمان، باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. ممکن است مقدار کمی خون روی بانداژها دیده شود، اما اگر این مقدار زیاد باشد باید فوراً به پزشک گزارش شود.
آیا بعد از هیدروسلکتومی محدودیتی خواهم داشت؟
در اینجا تمامی اقدامات احتیاطی که باید برای بهبودی سریع پس از جراحی هیدروسل رعایت کنید، به تفصیل آمده است.
برای نوزادان
اکثر بیماران می توانند فعالیت های عادی خود را در حدود ۲ روز از سر بگیرند، مگر اینکه جراحی آنها گسترده باشد. برای نوزادان، والدین باید مراقب باشند که این ناحیه تا حد امکان تمیز و خشک باشد.
برای بزرگسالان
مردان بزرگسال معمولاً باید حداقل ۲ هفته صبر کنند تا کار شدید یا فعالیت جنسی را از سر بگیرند. دوش گرفتن به طور کلی مشکلی ندارد، اما تا زمان بهبودی ناحیه، باید از حمام کردن خودداری شود.
بیش از حد به خودتان فشار نیاورید
هر چه بیشتر استراحت کنید، بهبودی شما نیز سریعتر خواهد بود. هنگامی که از اعمال فشار بیش از حد خودداری می کنید، به بدن خود اجازه می دهید تا سریعتر بهبود یابد. در حالی که وقتی فعالیت‌های بدنی زیادی دارید، فقط باعث درد یا ناراحتی شده و طول دوره نقاهت را افزایش می دهد.
هر روز به پیاده روی های کوتاه بروید
فعال ماندن کلید بهبود سریعتر پس از جراحی هیدروسل است. سعی کنید هر روز مسافت های کوتاهی را پیاده روی کنید. کمی بیشتر از کاری که روز قبل انجام دادید پیاده روی کنید و به تدریج مسافتی را که می روید افزایش دهید. انجام این کار جریان خون مناسب را تضمین می کند و همچنین عملکرد مناسب روده را حفظ می کند.
اجتناب از ورزش های شدید
اگر اخیرا هیدروسلکتومی انجام داده اید، فعالیت هایی که به پایین تنه فشار وارد می کنند، می توانند برای شما خطرساز باشند. از انجام چنین تمریناتی خودداری کنید زیرا این ورزش ها می توانند ناحیه کیسه بیضه را بیشتر تحریک کنند و درد پس از عمل را افزایش دهند. بنابراین از فعالیت هایی مانند دوچرخه سواری، دویدن، شنا و ایروبیک تا حدود ۲ تا ۳ هفته پس از جراحی خودداری کنید.
خودداری از بلند کردن وزنه های سنگین
حدود ۲ تا ۴ هفته پس از جراحی هیدروسل، اجسامی که بیش از ۱۰ کیلوگرم وزن دارند را بلند نکنید. انجام این کار می تواند منجر به زخم شود و بر درد شما بیفزاید. از بلند کردن کیسه های مواد غذایی سنگین، کیف، یا هر چیز سنگین دیگری خودداری کنید.
غذای سبک و سالم بخورید
بعد از جراحی، می توانید رژیم غذایی معمولی خود را داشته باشید. اما سعی کنید از غذاهای سنگین و چرب پرهیز کنید زیرا این مواد می توانند باعث یبوست شوند و مانع عملکرد صحیح روده شوند. برای هضم سالم و آسان، سعی کنید غذای سبک بخورید و غذاهای غنی از فیبر را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
هیدراته بمانید
حتما مایعات را به اندازه ی زیاد بنوشید و همیشه هیدراته بمانید. کم آبی می تواند روند بهبودی را مختل کند. بنابراین، آب و آب میوه های سالم را در فواصل زمانی معین بنوشید.
رعایت بهداشت فردی ناحیه کیسه بیضه
ناحیه کیسه بیضه را تمیز و خشک نگه دارید. هر روز ناحیه مورد نظر را با صابون ملایم و آب گرم بشویید و سپس خشک کنید. به یاد داشته باشید که از الکل یا پراکسید هیدروژن استفاده نکنید زیرا این مواد می توانند روند بهبودی برش جراحی را کاهش دهند. اگر روی ناحیه کیسه بیضه باند قرار داده اید، آنها را خشک نگه دارید و در فواصل زمانی معین بانداژ را تعویض کنید.
۲۴ تا ۴۸ ساعت اول دوش نگیرید
۲۴ تا ۴۸ ساعت اول پس از جراحی دوش گرفتن توصیه نمی شود. بعد از ۴۸ ساعت می توانید دوش بگیرید اما ناحیه کیسه بیضه خود را زیر آب خیس نکنید. همچنین تا زمانی که پزشک به شما بگوید اشکالی ندارد حمام نکنید و از شنا کردن خودداری کنید.
از پوشیدن لباس های تنگ خودداری کنید
تا زمانی که به طور کامل بهبود نیافته اید، لباس های تنگ را در ناحیه کمر و کشاله ران نپوشید. پوشیدن لباس های تنگ می تواند منجر به تحریک در ناحیه کیسه بیضه شود و در نتیجه می تواند منجر به درد و ناراحتی زیادی شود. بلکه سعی کنید لباس های گشاد و راحت بپوشید.
استفاده از تکیه گاه مناسب کیسه بیضه
شما می توانید حدود ۱ تا ۲ هفته پس از جراحی هیدروسل از بند ران و تکیه گاه های کیسه بیضه استفاده کنید. کیسه بیضه برای به حداقل رساندن فشار به ناحیه کیسه بیضه پشتیبانی می کند و در نتیجه به شما کمک می کند تا فعالیت های معمول خود را بدون ناراحتی زیاد ادامه دهید.
خودداری از انجام فعالیت های جنسی
فعالیت های جنسی و آمیزش جنسی معمولاً تا ۳ الی ۴ هفته پس از جراحی هیدروسل توصیه نمی شود. در مورد دوره زمانی که باید از فعالیت های جنسی خودداری کنید با پزشک خود صحبت کنید.
نهایتا، این موارد همه ی بایدها و نبایدهایی هستند که برای بهبودی پس از جراحی هیدروسل باید آنها را رعایت کنید.
