بیماری پروستات چیست؟ برای درک بهتر این بیماری ها بهتر است در ابتدا بررسی کنیم که غده پروستات چیست؟پروستات یک غده کوچک به اندازه یک توپ پینگ پنگ است که در عمق لگن، بین قاعده آلت تناسلی و راست روده(رکتوم) قرار دارد.
غده پروستات چیست؟
وجود این اندام برای تولید مثل مهم است، زیرا بخشی از مایع منی (سمن) را که با اسپرم بیضهها مخلوط میشود، تأمین میکند. مایع منی به اسپرم کمک میکند تا حرکت کرده و زنده بماند.
همچنین مایع قلیایی تولید شده توسط غده پروستات به تغذیه اسپرم کمک میکند و مجرای ادرار را به عنوان انزال (منی) ترک میکند. از این رو هرچه بیشتر در مورد پروستات، رشد و عملکرد طبیعی آن، محل قرارگیری آن و آنچه که به آن متصل است بدانید.
بهتر میتوانید درک کنید که سرطان پروستات چگونه در طول زمان ایجاد میشود و بر زندگی یک مرد به دلیل رشد سرطان یا به عنوان یک نتیجه از روند درمانی و یا عمل پروستات تأثیر میگذارد.
وزیکولهای منی (سمینال وزیکل ها) ساختارهای مانند گوش خرگوش هستند که در زیر پروستات قرار میگیرند و بخش بزرگی از مایع انزال را ذخیره و ترشح میکنند.
باندل عصبی عروقی مجموعه ای از اعصاب و عروق خونی است که در امتداد هر طرف پروستات قرار دارند و به کنترل عملکرد نعوظ کمک میکنند.
در برخی از مردان، این اعصاب به فاصله کمی از پروستات فاصله دارند، اما در برخی دیگر به خود پروستات متصل میشوند. محل دقیق آن ها بر عملکرد پروستات تأثیر نمیگذارد یا در هنگام بروز سرطان پروستات به آن کمک نمیکند.
مثانه مانند بالونی است که با پر شدن به وسیله ادرار حجم آن افزایش مییابد. مجرای ادرار، یک لوله باریک که به مثانه متصل میشود، از وسط پروستات و در طول آلت تناسلی میگذرد و ادرار و منی را از بدن خارج میکند.
این مجرا است که مثانه را تخلیه میکند. رکتوم که درست پشت پروستات قرار دارد، انتهای تحتانی روده است و به مقعد متصل میشود.
مطالعه بیشتر: برای آشنایی بیشتر با مهمترین علایم پروستات در مردان، کلیک کنید.
بخش های مختلف پروستات در مردان
بعد از اینکه دریافتید پروستات چیست باید بدانید غده پروستات به چندین ناحیه آناتومیک یا بخش تقسیم میشود. بیشتر موارد سرطان پروستات در ناحیه محیطی (پشت پروستات)، نزدیک راست روده شروع میشود.
به همین دلیل است که معاینه دیجیتال رکتوم (DRE) که در آن پزشک پروستات را با قرار دادن انگشت در رکتوم معاینه میکند، ممکن است علاوه بر آزمایش خون PSA نیز انجام شود.
(توجه داشته باشید که DRE به تنهایی به عنوان یک آزمایش غربالگری کافی در نظر گرفته نمیشود) همچنین مشکل در دفع ادرار معمولاً از علائم ابتلا به سرطان پروستات نیست.
در بیشتر موارد، علائم دستگاه ادراری تحتانی ناشی از هیپرپلازی خوشخیم پروستات (BPH) است که یک بیماری غیر سرطانی پروستات است که معمولاً از ناحیه انتقالی که مجرای ادراری را احاطه کرده است، یا لوله ادراری (نزدیک به وسط پروستات) ایجاد میشود.
کارایی پروستات
الزام وجود غده پروستات چیست و اینکه چرا برای زندگی افراد ضروری نیست، اما باید بدانید برای تولید مثل مردان مهم است. مایع منی سالم محیط مناسبی برای انتقال و بقای اسپرم و همچنین عمل لقاح است.
مایع منی شامل آنزیم هایی مانند PSA (که اغلب به عنوان بخشی از غربالگری سرطان پروستات اندازهگیری میشود) و همچنین سایر مواد ساخته شده توسط وزیکول های منی و پروستات، مانند روی، سیترات و فروکتوز (که در واقع به اسپرم انرژی میدهد تا حرکت خود را انجام دهد) میباشد.
مایع منی همچنین حاوی موادی است که ممکن است از دستگاه ادراری و اسپرم در برابر باکتریها و سایر عوامل بیماریزا محافظت کند. پروستات تحت دو جهش رشد اصلی قرار میگیرد.
اولین مورد توسط هورمون های جنسی ساخته شده توسط بیضهها در دوران بلوغ تغذیه میشود. این امر باعث میشود پروستات به وزن متوسط 20 گرم برسد. دومین جهش رشد زمانی شروع میشود که مردان در سن سی سالگی هستند.
پروستات معمولاً در دوران نوجوانی و تحت کنترل هورمون مردانه تستوسترون و محصول جانبی آن دی هیدروتستوسترون (DHT) رشد میکند. تستوسترون عمدتاً در بیضه ها ساخته میشود، اما مقدار کمتری نیز در غدد فوق کلیوی بالای کلیه ها ساخته میشود.
مطالعه بیشتر: برای کسب آگاهی بیشتر در مورد علت بزرگ شدن پروستات چیست و اندازه پروستات در ۶۰ سالگی، کلیک کنید.
بیماری پروستات و افزایش سن
حدود 25 درصد از مردان بالای 55 سال به بیماری پروستات مبتلا هستند. این میزان در سن 70 سالگی به 50 درصد افزایش مییابد. اگر میخواهید بدانید علائم مراحل اولیه بیماری پروستات چیست باید بدانید ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد.
اگر مرد هستید و در دهه 50 یا 60 زندگی خود هستید، با پزشک خود در مورد اینکه آیا نیاز به بررسی غده پروستات خود دارید و اگر چنین است، هر چند وقت یک بار با پزشک خود مشورت کنید.
اگر سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری پروستات دارید (اگر نگرانی در این زمینه خاصی دارید)، زودتر با پزشک خود در مورد اینکه چه زمانی ممکن است بررسی پروستات برای شما مناسب باشد، مشورت کنید.
انواع بیماری پروستات
سه نوع شایع بیماری پروستات چیست ؟ این سه نوع شامل التهاب (پروستاتیت)، بزرگ شدن غیر سرطانی پروستات (هیپرپلازی خوش خیم پروستات یا BPH) و سرطان پروستات میباشد. یک مرد ممکن است یک یا چند مورد از این بیماری ها را در طی زندگی خود تجربه کند ( یا نکند).
1- التهاب پروستات (پروستاتیت)
در حالی که شاید کنجکاو باشید بدانید پروستاتیت یا همان التهاب پروستات چیست باید بدانید میتواند مردان را در هر سنی تحت تأثیر قرار دهد، این بیماری در مردان جوانتر، بین 30 تا 50 سال شایع تر است. انواع اصلی پروستاتیت شامل موارد زیر میباشند:
- پروستاتیت باکتریایی: عفونت باکتریایی حاد یا مزمن
- پروستاتیت غیر باکتریایی: پروستات ملتهب که به عنوان سندرم درد مزمن لگن (CPPS) نیز شناخته میشود.
- در بیشتر موارد، علت پروستاتیت ناشناخته است. پروستاتیت باکتریایی به داروهای آنتی بیوتیکی که میتوانند وارد پروستات شوند به خوبی پاسخ میدهد.
پروستاتیت غیر باکتریایی یا CPPS شایع ترین شکل پروستاتیت است و مدیریت و کنترل آن دشوارتر است. علائم از مردی به مرد دیگر متفاوت است.
هیچ آزمایش واحدی برای تشخیص پروستاتیت غیر باکتریایی وجود ندارد، بنابراین پزشک شما باید قبل از تشخیص سایر علل احتمالی علائم شما را رد کند. علل احتمالی پروستاتیت غیر باکتریایی عبارتاند از:
- عفونت باکتریایی و بروز پروستاتیت درگذشته
- تحریک ناشی از برخی مواد شیمیایی
- مشکل در اعصاب متصل کننده دستگاه ادراری تحتانی
- مشکلات عضلات کف لگن
- سوء استفاده جنسی
- مشکلات مزمن اضطراب
2- بزرگی غیر سرطانی پروستات (BPH)
بزرگ شدن غیر سرطانی پروستات یا هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) با افزایش سن مردان شایع تر میباشد. بزرگ شدن غیر سرطانی پروستات تهدید برای زندگی فرد مبتلا نیست، اما میتواند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد مبتلا تأثیر بگذارد.
بزرگ شدن غده پروستات (که بالای مجرای ادرار را احاطه کرده است) باعث باریک شدن مجرای ادرار و فشار بر پایه مثانه میشود. این میتواند منجر به بروز انسداد در جریان ادرار شود.
انسدادها معمولاً به عنوان علائم دستگاه ادراری تحتانی (luts) خود را نشان میدهند که گاهی اوقات منجر به ماندن ادرار در مثانه میشود. هنگامی که این اتفاق به طور ناگهانی رخ میدهد، به آن احتباس حاد ادرار میگویند.
این پدیده بسیار دردناک است و معمولاً با قرار دادن یک سوند (یک کاتتر) برای آزاد کردن ادرار به طور موقت تسکین مییابد. احتباس مزمن (مداوم) که کمتر رایج است، میتواند منجر به تجمع خطرناک و بدون درد ادرار در مثانه شود. شکل غیر معمول احتباس مزمن ادرار با فشار بالای مثانه همراه است که میتواند به عملکرد کلیه آسیب برساند.
مطالعه بیشتر: برای آشنایی با بهترین میوه بعد از عمل جراحی پروستات و بعد از عمل پروستات چه اتفاقی می افتد کلیک کنید.
سرطان پروستات
سرطان پروستات معمولاً مردان بالای 50 سال را مبتلا میکند. هر ساله افراد زیادی در دنیا به این بیماری مبتلا میشوند. علت ابتلا به سرطان پروستات ناشناخته باقی مانده است، اگرچه سن بالا و سابقه ابتلای خانوادگی به عنوان عوامل مؤثر در ابتلا به سرطان پروستات شناخته شده است.
در مراحل اولیه، سلول های سرطانی به غده پروستات محدود میشوند. با انواع تهاجمی تر سرطان پروستات، سلول های سرطانی زود وارد سیستم عروقی و لنفاوی میشوند و به سایر قسمت های بدن گسترش مییابند که در آنجا تومورهای ثانویه، به ویژه در استخوانها ایجاد میشوند.
علائم بیماری پروستات
بیماریهای پروستات در مراحل اولیه، ممکن است با بروز علائم همراه باشند یا نباشند. علائم بیماری پروستات به شدت بیماری بستگی دارد، اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مشکلات در دفع ادرار ، مانند مشکل در شروع جریان ادرار
- میل به دفع مکرر ادرار، به ویژه در شب
- اینکه احساس میکنید که مثانه نمیتواند به طور کامل تخلیه شود
- ادرار دردناک (دیزوری)
- وجود خون در ادرار یا خونی که مستقل از ادرار از مجرای ادرار میآید. وجود خون در ادرار اغلب به دلایل غیر مرتبط با پروستات است. در صورت مشاهده خون در ادرار، همیشه به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص بیماری پروستات
بیماری پروستات با استفاده از آزمایش های مختلفی تشخیص داده میشود که شامل موارد زیر میباشند:
- معاینه فیزیکی : از جمله معاینه رکتوم دیجیتال (DRE)، که در آن پزشک یک انگشت پوشیده با دستکش را وارد راست روده فرد میکند تا اندازه پروستات را بررسی کند.
- آزمایش خون : برای آنتی ژن اختصاصی پروستات (آزمایش PSA)
- آزمایش ادرار میانی (MSU) : کاربرد آن برای بررسی عفونت یا خون در ادرار میباشد.
- سونوگرافی و بررسی جریان ادرار
- نمونه برداری از پروستات
مطالعه بیشتر: برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد آشنایی با جدیدترین درمان پروستات و عمل پروستات با لیزر، کلیک کنید.
درمان بیماری پروستات
درمان پروستاتیت یا همان التهاب پروستات بسته به نوع پروستاتیت دارد که ممکن است شامل به کار گیری دارو های ضد باکتری و درمان های حمایتی باشد.
درمان BPH ممکن است شامل بهره گیری از دارو هایی برای شل کردن عضله صاف غده یا کوچک کردن اندازه پروستات و جراحی برای ایجاد یک کانال باز شده دائمی در بخشی از مجرای ادراری باشد که از پروستات میگذرد.
درمان سرطان پروستات متناسب با شرایط فردی طراحی شده است. برای درمان سرطان، ابتلا به سایر بیماری ها که ممکن است فرد داشته باشد و خواسته های او همگی در نظر گرفته میشوند.
رویکرد های مدیریتی و کنترلی برای سرطان پروستات شامل موارد زیر میباشد:
- نظارت و پایش فعال
- بهرهگیری از عمل جراحی عنوان مثال، برداشتن پروستات
- رادیوتراپی
- به کار گیری درمانهای کمتر تهاجمی مانند اولتراسوند متمرکز با شدت بالا (HIFU) و NanoKnife®
- درمان هورمونی (درمان محرومیت از آندروژن)
- شیمی درمانی
سخن آخر
غده پروستات یک اندام تناسلی مردانه است که مایعاتی تولید میکند که سلول های اسپرم را تغذیه و محافظت میکند. سه نوع شایع بیماری پروستات شامل التهاب (پروستاتیت)، بزرگ شدن غیر سرطانی (BPH) و سرطان پروستات میباشند.
اگر مردی در دهه 50 یا 60 خود قرار دارد، باید در مورد بررسی غده پروستات خود با پزشک خود مشورت کنید. همچنین اگر سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری پروستات دارید (نگرانی خاصی در این مورد دارید)، باید هرچه زودتر با پزشک خود در مورد بررسی پروستات خود مشورت کنید.
سؤالات متداول پروستات چیست
1- غده پروستات چیست؟
پروستات یک غده کوچک به اندازه یک توپ پینگ پنگ است که در عمق لگن، بین قاعده آلت تناسلی و راست روده قرار دارد. وجود این اندام برای تولید مثل مهم است، زیرا بخشی از مایع منی (سمن) را که با اسپرم بیضه ها مخلوط میشود، تأمین میکند.
2- کارایی پروستات چیست؟
وجود غده پروستات برای زندگی افراد ضروری نیست، اما برای تولید مثل مردان مهم است. مایع منی سالم محیط مناسبی برای انتقال و بقای اسپرم و همچنین عمل لقاح است.
3- انواع بیماری پروستات کدام موارد هستند؟
سه نوع شایع بیماری پروستات شامل التهاب (پروستاتیت)، بزرگ شدن غیر سرطانی پروستات (هیپرپلازی خوش خیم پروستات یا BPH) و سرطان پروستات میباشد.
برای انجام درمان بیماری پروستات میتوان از تجارب درمانی بیماران قبلی بهره گرفت. همچنین در این زمینه میتوان از تجارب جناب آقای دکتر فرشاد نامداری جراح و فوق تخصص کلیه و مجاری ادراری و ناباروری مردان با سابقه بیش از 15 سال جراحی موفق در این زمینه کمک گرفت.
دکتر فـرشاد نامداری، عضو هیئتعلمی دانشگاه علوم پزشکی و حائز رتبه دوم بورد کشوری تخصصی اورولوژی میباشد. ایشان دانش آموخته و دستیار ممتاز دانشکده علوم پزشکی تهران میباشند. با بهره گیری از دانش و تجربه ایشان میتوان بهخوبی از درمان بیماری پروستات اطمینان حاصل کرد.
منبع مقاله:
