در مورد اینکه چه چیزی کلیه را خراب می‌کند باید گفت، کلیه‌های ما اندام‌های لوبیایی شکل به اندازه مشت هستند. آن‌ها زیر قفسه سینه، به طرف پشت قرار دارند. اکثر مردم دو کلیه دارند، اما شما می‌توانید تنها تا زمانی که کلیه درست کار کند، با یک کلیه خوب زندگی کنید. کلیه‌ها چندین کار دارند. یکی از این موارد کمک به بدن برای دفع سموم است.
کلیه‌های شما خون را پالایش کرده و مواد زائد را از طریق ادرار به بیرون از بدن می‌فرستند. هنگامی که کلیه‌ها به درستی کار نمی‌کنند، مواد زائد در بدن شما جمع می‌شوند. اگر این اتفاق بیفتد، شما احساس بیماری خواهید کرد و در نهایت بدون درمان حتی احتمال بروز پیامدهای شدید و حتی بروز مرگ و میر وجود دارد.
چه چیزی کلیه را خراب می‌کند؟
آسیب به کلیه و ایجاد مشکل در کلیه به این معنی است که یک یا هر دو کلیه شما دیگر به تنهایی خوب عمل نکند. وجود مشکل در عملکرد کلیه بعد از ایجاد آسیب گاهی موقتی است و به سرعت (حاد) ایجاد می‌شود. گاهی اوقات این حالت یک بیماری مزمن (طولانی مدت) است که به تدریج بدتر می‌شود.
بسیاری از افراد می‌توانند نارسایی کلیه را با درمان مناسب مدیریت و کنترل کنند اما قبل از آن شناخت عوامل آسیب رسان به کلیه و اینکه چه چیزی کلیه را خراب می‌کند مهم می‌باشد. عوامل زیادی می‌توانند موجب وارد شدن آسیب به کلیه افراد شوند که در ادامه بررسی می‌کنیم که چه چیزهایی کلیه را از کار می‌اندازد:
مطالعه بیشتر: اگر می خواهید بدانید که سونوگرافی کلیه چه زمان های لازم است کلیک کنید.
مصرف زیاد پروتئین
پروتئین یک جز حیاتی برای هر رژیم غذایی سالمی است؛ اما اگر کلیه‌های شما به طور طبیعی کار نکنند، خوردن بیش از حد پروتئین می‌تواند بار اضافه‌ای بر کلیه‌های شما تحمیل کند.
از این رو در مورد مصرف مقدار متعادل روزانه با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است نیاز به خوردن بخش‌های کوچکی از انواع مختلف پروتئین داشته باشید. تخم‌مرغ، ماهی، لوبیا و آجیل همگی منابع خوبی از پروتئین هستند.
مصرف زیاد نمک
در برخی افراد مصرف زیاد نمک می‌تواند شانس ابتلای به بیماری فشار خون را افزایش داده و وارد شدن آسیب به کلیه را شدت بخشد. همچنین مصرف زیاد نمک ممکن است منجر به سنگ کلیه شود که می‌تواند باعث بروز علائمی مانند تهوع، درد شدید و بروز مشکل در دفع ادرار در فرد مبتلا شود.
استعمال سیگار و دیگر دخانیات
استعمال سیگار و دیگر دخانیات نظیر قلیان نه تنها می‌توانند باعث فشار خون بالا و دیابت نوع 2 که دو علت اصلی بیماری کلیوی می باشند را بدتر کند، بلکه می‌توانند با داروهای مورد استفاده برای درمان آن‌ها تداخل دارویی ایجاد کنند. همچنین استعمال دخانیات جریان خون به کلیه‌ها را کند کرده و می‌تواند باعث مشکلات کلیوی در افرادی شود که قبلاً بیماری کلیوی را تجربه کرده‌اند.
مطالعه بیشتر: جهت آگاهی از نشان های پنهان سرطان کلیه و عوامل خطر ابتلا به آن کلیک کنید.
انواع نوشابه‌های از جمله نوشابه‌های گازدار یا حاوی الکل
اگر روزی دو یا چند نوشابه رژیمی می‌نوشید، احتمال ابتلا به بیماری کلیوی در شما بیشتر است. در یک مطالعه ای که در این زمینه صورت پذیرفت نشان داده شد که زنانی که به طور مداوم نوشابه می‌نوشیدند کلیه‌هایی داشتند که بعد از ۲۰ سال ۳۰ درصد کمتر از سایر زنان کار می‌کردند. نوشیدنی‌های شیرین شده با شکر از جمله آبمیوه و نوشابه نیز با بروز بیشتر بیماری کلیوی در ارتباط هستند.
همچنین مصرف کنندگان دائم الکل ممکن است خطر ابتلا به بیماری مزمن کلیوی را تجربه کنند. یک جلسه نوشیدن بیش از حد الکل (بیش از چهار یا پنج نوشیدنی در کمتر از 2 ساعت) به ندرت منجر به آسیب حاد کلیه شده و در صورت بروز آن، افراد ممکن است نیاز به انجام دیالیز داشته باشند. از این رو یکی از جواب‌ها در پاسخ به سؤال که چه چیزی کلیه را خراب می‌کند می‌تواند نوشابه‌های مختلف اعم از گازدار و الکلی باشد.
کم آبی بدن
کلیه‌های شما برای عملکرد صحیح به مصرف مایعات مختلف به ویژه آب نیاز دارند. مصرف نکردن کافی ( به خصوص اگر اغلب اتفاق بیفتد ) مایعات می‌تواند باعث وارد شدن آسیب به کلیه و مجاری ادراری افراد شود؛ اما چگونه می‌توانید بفهمید که مایعاتی را که نیاز دارید دریافت می‌کنید؟ در این مورد بهترین نشانه این می‌تواند باشد که ادرار شما به رنگ زرد روشن باشد. از این رو تیره بودن رنگ ادرار می‌تواند نشانه‌ای از مصرف کم مایعات به ویژه آب باشد.
ورزش بیش از حد
ورزش بیش از حد سخت و طولانی مدت می‌تواند باعث ابتلای به مشکلی به نام رابدومیولیز شود؛ یعنی بیماری که در آن بافت عضلانی آسیب دیده خیلی سریع تجزیه می‌شود. این عارضه موادی را وارد خون شما می‌کند که می‌تواند به کلیه‌های شما آسیب رسانده و آن‌ها را از کار بیندازد.
از این رو حتی در انجام ورزش زیاده‌روی نکنید، تمرینات خود را به تدریج افزایش دهید و آن‌ها را به طور ناگهانی شدیدتر نکنید. در صورت امکان از ورزش کردن در گرما و رطوبت زیاد خودداری کنید. همچنین اگر درد عضلانی و ادرار تیره‌رنگ را تجربه کردید، برای حل این مشکل به پزشک مراجعه کنید.
مطالعه بیشتر: جهت اطلاع از علل شایع از کار افتادگی کلیه و اینکه چه زمانی نیاز به پیوند خواهیم داشت کلیک کنید.
تأثیر سرما بر کلیه
سرما می‌تواند باعث آسیب به کلیه افراد تحت سرما شود. وجود سرما می‌تواند هم به طور مستقیم به کلیه آسیب وارد کند و هم از طریق ایجاد عفونت در عملکرد آن نقصان ایجاد کرده و علائم سرماخوردگی کلیه را تجربه کنید که شامل موارد زیر می‌باشد:
- بروز درد و ناراحتی در ناحیه پهلو، کمر یا اطراف ناحیه تناسلی
- بروز تب شدید (ممکن است حتی به ۳۹.۵ درجه سانتی‌گراد افزایش یابد).
- احساس لرز و سرمای شدید
- احساس ضعف یا خستگی بیش از حد حتی بعد از استراحت کافی
- ازدست‌دادن اشتها
- احساس ناخوشی و بی‌حالی
- اسهال که می‌تواند ناگهانی و به علت عفونت باشد.
وقتی که دچار عفونت می‌شوید، بدن شما پروتئین‌هایی به نام آنتی بادی برای مبارزه با آن می‌سازد. این مواد می‌توانند در قسمت‌های پالایش کننده کلیه‌های شما رسوب کرده و آن‌ها را ملتهب و درگیر کنند.
معمولاً این روند مدت زیادی طول نمی‌کشد، اما آسیب کلیه ممکن است در برخی افراد مزمن و حتی دائمی باشد. اگر فکر می‌کنید دچار سرماخوردگی و عفونت کلیه شده‌اید، در اسرع وقت به پزشک خود مراجعه کنید.
خطرات افرادی که یک کلیه دارند
اما از تعداد زیادی عوامل وارد شدن آسیب به کلیه گفتیم، اما یکی از موارد مهم عوارض داشتن یک کلیه و تأثیر آن بر کلیه موجود و سلامت کلی بدن فرد می‌باشد. از دست دادن کلیه می‌تواند در اثر وارد شدن آسیب، ابتلای به عفونت یا بیماری حاد یا مزمن یا مادرزادی باشد.
وقتی فرد با این حالت مواجه شد طبیعتاً خطرات افرادی که یک کلیه دارند بیشتر بوده و این افراد به علت فعالیت بیش از حد کلیه باقیمانده خود پتانسیل ابتلا به مشکلات خطرناکی نظیر از دست رفتن کلیه موجود و نیاز به انجام دیالیز برای پالایش مایعات بدن دارند. از این رو افراد واجد یک کلیه باید در زمینه سلامت عمومی خود به ویژه در ناحیه کلیه حساس بوده و توصیه‌های پزشک معالج خود را در زمینه حفظ سلامت کلیه خود را مد نظر قرار دهند.
آسیب به کلیه چه کسانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟
آسیب به کلیه می‌تواند هر کسی را تحت تأثیر قرار دهد. با این حال، افراد زیر بیشتر ممکن است در معرض خطر ابتلا به مشکلات کلیوی باشند:
- افرادی که بیماری دیابت داشته باشند.
- افرادی که فشار خون بالا (هایپر تنشن) دارند.
- افراد که بیماری‌های قلبی عروقی داشته باشد.
- سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری کلیوی داشته باشند.
- ساختار کلیه غیر طبیعی دارند.
- بالای 60 هستند
- سابقه طولانی مصرف مسکن‌هایی از جمله داروهای بدون نسخه مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) را داشته باشند.
سؤالات متداول
1) چه چیزی کلیه را خراب می‌کند؟
عوامل زیادی در وارد شدن آسیب به کلیه نقش مخربی را ایفا می‌کنند. به طور خلاصه می‌توان گفت مصرف بیش از حد پروتئین، ورزش بیش از حد، مصرف بیش از حد نمک، سرماخوردگی کلیه، نوشیدن نوشابه‌های گازدار و الکلی، مصرف درازمدت داروهای مسکن، کم آبی بدن و استعمال سیگار و دیگر دخانیات از این جمله‌اند.
2) تأثیر سرما بر کلیه به چه صورت می‌باشد؟
سرما می‌تواند باعث آسیب به کلیه شود. تأثیر سرما بر کلیه می‌تواند هم به طور مستقیم به کلیه آسیب وارد کند و هم از طریق ایجاد عفونت در عملکرد آن نقصان ایجاد کرده و باعث بروز بیماری و عوارض مختلفی شود.
3) خطرات افرادی که یک کلیه دارند شامل چه مواردی می‌باشد؟
از دست دادن یک کلیه منجر به ایجاد مشکلاتی در افراد مبتلا شده و این افراد به علت فعالیت بیش از حد کلیه باقیمانده خود پتانسیل ابتلا به مشکلات خطرناکی نظیر از دست رفتن کلیه موجود و نیاز به انجام دیالیز برای پالایش مایعات بدن دارند.
برای درمان مشکلات کلیوی می‌توان از تجارب درمانی بیماران قبلی بهره گرفت. همچنین در این زمینه می‌توان از تجارب جناب آقای دکتر فرشاد نامداری جراح و فوق تخصص کلیه و مجاری ادراری و ناباروری مردان با سابقه بیش از 15 سال جراحی موفق در این زمینه کمک گرفت.
دکتر فـرشاد نامداری، عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی و حائز رتبه دوم بورد کشوری تخصصی اورولوژی می‌باشد. ایشان دانش‌آموخته و دستیار ممتاز دانشکده علوم پزشکی تهران می‌باشند. با بهره‌گیری از دانش و تجربه ایشان می‌توان به‌خوبی از موفق بودن بیماری‌های کلیه اطمینان حاصل کرد.
منبع مقاله:
https://www.webmd.com/kidney-stones/ss/slideshow-hurt-kidneys
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17689-kidney-failure
https://www.kidney.org/atoz/content/fivesuprisingwayskidneydamage
