آزواسپرمی یا بی نطفگی نوعی ناباروری در مردان است که پس از ارگاسم اسپرم در انزال یا مایع منی یافت نمی‌شود. اگرچه این یک بیماری بسیار نادر است ، اما تعداد صفر اسپرم یا آزواسپرمی یک شکل بسیار شدید ناباروری است (بیماری که ممکن است از هر 10 مردی که دچار ناباروری مردان است، 1 نفر به آن مبتلا باشد).
مردانی که از این بیماری رنج می‌برند، معمولاً دارای مقدار مایع منی یا مایعات نرمالی هستند و ممکن است تا زمان آزمایش خود از این مشکل آگاه نباشند. اگر همسر شما دارای مشکلات ناباروری است ، آزواسپرمی می‌تواند دلیلی برای همین مسئله باشد. با این وجود ، گزینه‌های درمانی در دسترس است که ممکن است به او باروری و بچه دار شدن شما کمک زیادی نماید.
اگر تشخیص پزشک، بیماری آزواسپرمی باشد امید خود را از دست ندهید. هنوز هم امکان پدر شدن وجود دارد. با این حال، درک علت این بیماری ضروری است. هنگامی که پزشک علت را تشخیص داد، می‌توان برای بهبود مشکل اقداماتی انجام داد یا یک برنامه درمانی صحیح ارائه کرد. جهت کسب اطلاعات بیشتر دربارهی آزواسپرمی ( عدم وجود اسپرم در منی) و یا رزرو نوبت در مطب دکتر فرشاد نامداری با شماره تلفن‌های ۰۹۱۰۷۵۸۵۳۵۸ تماس حاصل فرمایید.
انواع آزواسپرمی
انواع آزواسپرمی را می‌توان به دو روش طبقه بندی کرد. یا با تعیین اینکه در چه مرحله ای از چرخه تولید مثل دچار اشکال شده است یا در اثر انسداد رخ داده است یا خیر. خب ، اگر ما در مورد چرخه تولید مثل صحبت کنیم ، آزواسپرمی را می‌توان به سه قسمت تقسیم کرد:
• آزواسپرمی قبل از بیضه: اگر از این بیماری رنج می‌برید ، به این معنی است که بیضه‌ها طبیعی هستند اما مغز ممکن است نتواند سیگنال‌هایی برای تولید اسپرم‌های سالم ارسال کند. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که غدد درون ریز موجود در مغز قادر به هدایت بدن برای کمک به رشد سالم اسپرم نیستند.
• آزواسپرمی بیضه ای: در این شرایط ، ناباروری به دلیل مشکلی که در بیضه وجود دارد ، رخ می‌دهد. بیضه‌ها ممکن است به هورمون‌های ترشح شده توسط مغز برای رشد سالم اسپرم پاسخ ندهند. آزواسپرمی بیضه ای همچنین ممکن است در صورت بروز مشکلی در رشد سلولی اسپرم ایجاد شود.
• آزواسپرمی پس از بیضه ؛ در این شرایط ، بیضه‌ها اسپرم طبیعی تولید می‌کنند اما نوعی انسداد یا اختلال در عملکرد انزال باعث خارج شدن غیرطبیعی آن می‌شود.
موارد فوق انواع آزواسپرمی با توجه به چرخه تولید مثل است. با این حال ، این شرایط معمولاً با انسداد یا عدم انسداد مشخص می‌شود. در این زمینه ، پزشک به شما خواهد گفت که آیا انسداد دارید (که وقتی اسپرم به دلیل مشکلات انزال یا انسداد نمی‌تواند وارد مایع منی شود) یا آزواسپرمی غیر انسدادی (که به دلیل مسائل هورمونی یا برخی از مسائل و بیماری‌های دیگر مرتبط با رشد سالم اسپرم) رخ می‌دهد
علل آزواسپرمی
در زیر علل احتمالی آزواسپرمی انسدادی و غیر انسدادی ذکر شده است:
آزواسپرمی انسدادی
بی نطفگی انسدادی ممکن است به هر یک از دلایل زیر رخ دهد:
• عفونت یا التهاب در دستگاه تناسلی مردان: گاهی اوقات عفونت یا التهابی که ممکن است به دلیل بیماری جنسی درمان نشده یا بیماری‌های غیر مقاربتی مانند بیماری‌های دوران کودکی (اوریون و غیره) وجود داشته باشد ، منجر به این وضعیت ناباروری شود.
• ناهنجاری مادرزادی: گاهی اوقات دلایل ژنتیکی مانند ناهنجاری‌های مادرزادی ممکن است منجر به انسداد در یک یا هر دو طرف دستگاه‌های تولید مثل مردان شود.
• انزال رتروگراد: گاهی اوقات عدم وجود یا تعداد کم اسپرم می‌تواند نتیجه انزال رتروگراد باشد. در این شرایط ، منی به جای خارج شدن از مجرای ادرار ، به سمت مثانه حرکت می‌کند.
• جراحی یا تروما: جراحی که ممکن است در قسمت تولید مثل مردان انجام شود ممکن است منجر به آسیب یا زخم ناخواسته شود که ممکن است دلیل آزواسپرمی انسدادی باشد. همچنین ، آسیب‌های خاص به قسمت‌های تولید مثل مردانه ممکن است منجر به ایجاد بافت اسکار ، انسداد یا آسیب به اپیدیدیم یا مجرای انزالی شود که منجر به این بیماری شود.
آزواسپرمی غیر انسدادی
در اینجا برخی از دلایل آزواسپرمی غیر انسدادی ذکر شده است:
• عدم تعادل هورمونی: اختلال در سطح هورمونی در بدن می‌تواند منجر به آزواسپرمی غیر انسدادی شود. تعادل هورمونی مناسب برای تولید اسپرم سالم مهم است.
• قرار گرفتن در معرض سم ، پرتودرمانی یا شیمی درمانی: هر نوع تماس با سموم ممکن است منجر به بی نطفگی غیر انسدادی دائمی یا موقتی شود. همچنین ، اگر برای درمان هر نوع درمان سرطان پرتودرمانی مستقیم انجام شده باشد ، این شرایط ممکن است رخ دهد. باز هم ، شیمی درمانی نیز ممکن است به این وضعیت منجر شود ، با این حال ، ممکن است پس از درمان بهتر شود یا نشود.
• ناهنجاری‌های کروموزومی یا ژنتیکی: آزواسپرمی غیر انسدادی می‌تواند ناشی از ناهنجاری‌های ژنتیکی یا کروموزومی مانند سندرم کالمن ، سندرم کلاینفلتر و … باشد.
• عوارض جانبی برخی از داروها: برخی از داروها ممکن است عوارض جانبی موقت یا طولانی مدت ایجاد کنند که می‌تواند منجر به این بیماری شود. برخی از این داروها سیکلوفسفامید ، کلرامبوسیل ، کلشی سین و … هستند.
علائم آزواسپرمی
علائم و نشانه‌های آزواسپرمی ممکن است مورد توجه قرار نگیرد تا اینکه یک زن و شوهر حتی بعد از بیش از یک سال رابطه جنسی بدون محافظت نتوانند باردار شوند. آزواسپرمي به عنوان مثال علائم برجسته و مشهودي ندارد ، با اين حال ، ناباروري می‌تواند يكي از علائم آن باشد. در برخی موارد آزواسپرمی ، علائم قابل توجهی وجود دارد ، مانند:
• پس از مقاربت جنسی ، ادرار حالت کف آلود دارد
• مایع انزال کم یا داشتن ارگاسم خشک
• بیضه نزول نکرده یا کوچک
• بیضه‌های متورم
• داشتن میل جنسی کم
• بلوغ غیرطبیعی یا تأخیری
• رشد مو کمتر در مردان
• داشتن مشکل در نعوظ یا انزال
• از دست دادن عضله
این احتمال وجود دارد که یک فرد هیچ یک از علائم ذکر شده را نداشته باشد اما هنوز هم ممکن است از آزواسپرمی رنج ببرد.
آزواسپرمی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اگر پزشک شک دارد که شخصی آزواسپرمی دارد ، ممکن است از او خواسته شود که آنالیز مایع منی را انجام دهد. همسر شما باید نمونه منی را در یک ظرف مخصوص تهیه کند ، سپس برای آزمایش به آزمایشگاه ارسال می‌شود. اگر در نمونه تعداد اسپرم وجود نداشته باشد ، احتمال زیادی وجود دارد که او بی نطفگی داشته باشد. با این حال ، پزشک ممکن است بعد از دو ماه آزمایش را تکرار کند تا مطمئن شود که هیچ اسپرمی وجود ندارد. علاوه بر آزمایش نمونه مایع منی ، پزشک همچنین ممکن است چند آزمایش دیگر انجام دهد که شامل موارد زیر است:
• انجام معاینه فیزیکی برای بررسی بیضه‌ها
• انجام برخی آزمایشات خون برای تعیین سطح FSH و تستوسترون. پزشک همچنین ممکن است میزان استروژن و پرولاکتین را بررسی کند
• بررسی سوابق پزشکی برای آگاهی از بیماری‌های دوران کودکی یا سابقه قبلی بیماری‌های مقاربتی
• انجام سونوگرافی TRUS یا سونوگرافی ترانس رکتال برای بررسی وجود هرگونه انسداد در دستگاه تولید مثل
• انجام آزمایش کاریوتایپ و در برخی موارد ، حتی آزمایش ژنتیکی برای بررسی احتمال وجود هرگونه بیماری ژنتیکی وراثتی که منجر به آزواسپرمی مادرزادی شده باشد.
• در بعضی موارد ، پزشک ممکن است انجام بیوپسی بیضه را توصیه کند
اگر سایر اقدامات یا آزمایشات فوق الذکر در تشخیص بیماری کمک کرده باشد ، ممکن است نیازی به انجام آزمایشات تهاجمی مانند بیوپسی بیضه نباشید. پس از اتمام تشخیص ، پزشک گزینه صحیح درمان را بر اساس علت بیماری پیشنهاد می‌کند.
درمان آزواسپرمی
درمان ازواسپرمی یا بی نطفگی به طور عمده به علت بیماری بستگی دارد.
• برخی موارد آزواسپرمی به خوبی به داروهایی مانند انزال رتروگراد پاسخ می‌دهند. جدا از مصرف داروهایی برای آزواسپرمی ، درمان‌های هورمونی گاهی اوقات در تحریک رشد اسپرم مثمر ثمر هستند.
• اگر از آزواسپرمی انسدادی رنج می‌برید ، پزشک ممکن است گزینه‌های درمانی جراحی میکروسکوپی را برای اصلاح اتصالات قطع شده یا مسدود شده پیشنهاد دهد. جراحی‌ها اغلب در بهبود انزال رتروگراد یا حتی برای درمان یا از بین بردن واریکوسل مفید هستند.
• در صورت انزال رتروگراد ، در صورت عدم امکان درمان ، پزشک ممکن است پیشنهاد کند که اسپرم از ادرار پس از انزال خارج شود و با توجه به تعداد اسپرم موجود یا اینکه مشکلات باروری زنانه وجود دارد یا نه ، پزشک ممکن است IVF یا درمان تلقیح داخل رحمی (IUI) را پیشنهاد کند.
• ممکن است از استخراج اسپرم بیضه یا TESE برای استخراج مستقیم سلول‌های اسپرم از بیضه استفاده شود. قبل از انجام عمل آرام سازی یا بیهوشی عمومی انجام خواهد شد. پزشک یک برش کوچک در کیسه بیضه ایجاد کرده و از بیضه‌های شما بافت خارج می‌کند. این بافت از نظر سلول‌های اسپرم مورد بررسی قرار می‌گیرد و اگر بلافاصله استفاده نشود ، با انجماد محافظت می‌شود.
• گزینه احتمالی دیگر استفاده از اهدا جنین است. جنین اهدا شده به رحم زن (یا یک رحم جایگزین) منتقل می‌شود. در صورت انتخاب استفاده از اهدا جنین ، هیچ یک از والدین مورد نظر از نظر ژنتیکی با کودک ارتباط ندارند.
داروهای طبیعی برای آزواسپرمی
مردان با تعداد اسپرم کم نیز می‌توانند برخی از روش‌های درمانی طبیعی مانند ایجاد تغییرات در رژیم غذایی یا مصرف برخی گیاهان خاص را امتحان کنند ، با این حال ، این نوع از درمان‌های طبیعی ممکن است در مورد آزواسپرمی به خوبی عمل نکنند. در اینجا برخی از مواردی که مردان می‌توانند امتحان کنند وجود دارد:
• یک رژیم غذایی متعادل و مغذی داشته باشید که می‌تواند به تولید اسپرم کمک کند.
• به طور منظم ورزش کنید ، انجام این کار ممکن است به افزایش سطح تستوسترون کمک کند.
• با انجام مراقبه و یوگا ذهن آگاهی را تمرین کنید. انجام این کار می‌تواند به حفظ کورتیزول ، هورمون استرس کمک کند ، که تأثیر آن بر تولید تستوسترون زیاد است.
• برخی از مکمل‌ها یا گیاهان را در نظر بگیرید که باعث تقویت باروری مردان می‌شوند مانند شاه بلوط ، روی ، سیاه دانه ، اسید فولیک و غیره.
