در پاسخ به این سوال که اسپاسم مثانه چیست، می‌توان گفت، هنگامی که عضله دترسور دچار انقباضات غیرارادی می‌شود، اسپاسم اتفاق می‌افتد. این وضعیت با علائمی مانند نیاز فوری به تخلیه مثانه، تکرر ادرار و گاهی بی‌اختیاری، همراه است. اسپاسم در مثانه، می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند عفونت‌های دستگاه ادراری، بیماری‌های عصبی، مصرف برخی داروها یا حتی استرس باشد.
مهم ترین دلایل عفونت مثانه در مردان و زنان را اینجا بخوانید و با بهترین روش های درمانی و پیشگیری اشنا شوید.
در صورت عدم درمان این عارضه پزشکی، ممکن است عوارض جدی‌تری برای بیمار ایجاد شود. خوشبختانه روش‌های متنوعی برای مدیریت و درمان اسپاسم مثانه وجود دارد. پزشکان بسته به شدت اسپاسم، تشخیص می‌دهند که بیمار می‌تواند با ایجاد تغییرات ساده در سبک زندگی و روش‌های درمان خانگی اسپاسم مثانه، درمان شود یا به روش‌های درمانی پیشرفته‌تر مانند جراحی نیاز دارد.
در ادامه این مقاله از سایت دکتر نامداری، علل ایجاد اسپاسم و درمان‌های موجود برای این بیماری را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
اسپاسم مثانه چیست؟
اسپاسم در مثانه به انقباضات غیرارادی عضله دترسور مثانه (عضله اصلی دیواره مثانه) گفته می‌شود. این وضعیت، می‌تواند باعث احساس نیاز فوری به تخلیه ادرار، تکرر ادرار و حتی نشت بی اختیار ادرار نیز شود. اسپاسم در مثانه، معمولاً نتیجه تحریک یا آسیب به اعصاب کنترل‌کننده مثانه است؛ اما ممکن است به دلایلی مانند عفونت‌های ادراری، سنگ مثانه یا برخی بیماری‌های عصبی مانند ام‌اس یا سکته مغزی نیز، رخ دهد.
دلایل ایجاد اسپاسم مثانه چیست؟ بررسی عوامل کلیدی
دلایل متعددی، مانند مشکلات ساختاری، التهاب یا اختلالات عصبی، موجب بروز اسپاسم در مثانه می‌شوند. شناسایی دقیق علت اسپاسم، جزو مراحل کلیدی درمان موفقیت‌آمیز آن است؛ از این رو، اطلاع از مهم‌ترین دلایل اسپاسم، امری ضروری است:
- عفونت‌های دستگاه ادراری
- بیماری‌های عصبی
- سنگ مثانه
- جراحی‌های تضعیف‌کننده مثانه یا عضلات کف لگن
- مصرف برخی از داروها
- تورم پروستات
- دیابت
- اختلال در عملکرد کلیه
عفونت‌های دستگاه ادراری
عفونت‌های دستگاه ادراری (UTI)، هنگامی رخ می‌دهند که باکتری‌ها، وارد مجاری ادراری شده و باعث التهاب و عفونت می‌گردند. این عفونت‌ها به صورت عفونت مثانه (سیستیت) یا عفونت کلیه (پیلونفریت) ظاهر می‌شوند. زمانی که اسپاسم مثانه ناشی از این عفونت‌ها باشد موارد زیر را تجربه خواهید کرد:
- احساس سوزش هنگام تخلیه مثانه
- تخلیه مقدار کم ادرار در هر بار دستشویی رفتن
- ادرار کدر، قرمز یا صورتی
- ادرار بد بو
- درد لگن
بیماری‌های عصبی
وقتی زمان تخلیه ادرار فرا می‌رسد، مغز به عضله دترسور مثانه سیگنال ارسال می‌کند؛ اما پس از آنکه برخی اختلالات سیستم عصبی به اعصابی که سیگنال‌ها را بین مغز و مثانه جابجا می‌کنند، آسیب بزنند، مثانه به درستی کار نمی‌کند. این اختلالات عصبی در موارد زیر خلاصه می‌شوند:
- تومور مغزی
- فلج مغزی
- عفونت هرپس زوستر موثر بر اعصاب ساکروم
- اسکلروز چندگانه
- بیماری پارکینسون
- آتروفی سیستم چندگانه (سندرم شای دراگر)
- آسیب نخاعی
- سکته مغزی منجر به آسیب مغزی
- نوروپاتی دیابتی (آسیب به اعصاب در اثر دیابت طولانی مدت)
سنگ مثانه
سنگ مثانه، معمولاً از مواد معدنی و نمک‌های موجود در ادرار تشکیل شده و موجب انسداد یا تحریک مثانه می‌شود. این سنگ‌ها، با علائمی مانند احساس درد هنگام ادرار کردن، فشار به مثانه برای تخلیه فوری و مشاهده خون در ادرار، خود را نشان می‌دهند و می‌توانند دلیلی بر ایجاد اسپاسم در مثانه باشند.
آیا هنوز با بهترین روش درمان و جراحی سنگ مثانه آشنا نشده اید؟ کلیک کنید و همه چیز را درباره عمل سنگ مثانه با لیزر بدانید.
جراحی‌های تضعیف‌کننده مثانه یا عضلات کف لگن
برخی جراحی‌ها در ناحیه تحتانی شکم، ممکن است عضله دترسور مثانه یا عضلات کف لگن را ضعیف کرده یا به اعصاب کنترل‌کننده مثانه، آسیب برسانند. برخی شایع‌ترین جراحی‌هایی که می‌توانند باعث نیاز شما به درمان اسپاسم مثانه شوند، عبارتند از:
- جراحی مثانه (یکی از علل شایع اسپاسم در مثانه در کودکان و بزرگسالان)
- سزارین
- هیسترکتومی (برداشتن رحم یا اندام های دیگر بانوان، از جمله تخمدان و لوله های فالوپ)
- پروستاتکتومی (برداشتن پروستات)
مصرف برخی از داروها
مصرف برخی از داروها نیز تأثیرات منفی بر عملکرد مثانه و مجاری ادراری دارد. داروهایی مانند بتانکول (اورکولین)، دیورتیک‌ها (فوروزماید یا هیدروکلروتیازید) و داروی والروبیسین (والستار) که برای شیمی درمانی به کار می‌رود، باعث افزایش یا کاهش دفعات ادرار، اختلال در انقباض عضلات مثانه یا حتی احتباس ادرار می‌شوند. این داروها، ممکن است اثرات جانبی مختلفی داشته باشند و در صورتی که مشکلات ادراری نیز ایجاد کنند، مشاوره با پزشک ضروری است.
افزایش سن نیز یکی دیگر از دلایل اسپاسم مثانه به شمار می‌آید؛ زیرا به نوعی با افزایش سن، شانس وقوع همه‌ی دلایل دیگر بالا می‌رود. شناسایی علت اصلی این عارضه، نقش کلیدی در انتخاب بهترین روش از میان درمان خانگی اسپاسم مثانه یا دیگر روش‌های درمان پزشکی، دارد و از بروز عوارض جانبی پس از درمان نیز جلوگیری می‌کند.
بررسی بهترین روش‌های درمان اسپاسم مثانه
درمان اسپاسم مثانه به شدت و علل اصلی آن، بستگی دارد. این ضایعه معمولاً با ترکیب روش‌های درمانی مختلف، مانند مصرف دارو، تمرینات فیزیکی، ایجاد تغییرات مناسب در سبک زندگی و در برخی موارد، روش‌های جراحی کنترل می‌شود.
- داروهای ضد اسپاسم
- فیزیوتراپی و تمرینات مثانه
- کنترل زمان‌بندی ادرار
- جراحی و تحریک عصبی
داروهای ضد اسپاسم
داروهای ضد اسپاسم مثانه، مانند آنتی‌کولینرژیک‌ها (مانند اوکسیبوتینین) یا بتا-آگونیست‌ها، برای کاهش انقباضات غیرارادی عضلات مثانه تجویز می‌شوند. این داروها معمولاً به کاهش علائم کمک می‌کنند و اثرات جانبی محدودی نیز دارند. در مواردی که این داروها مؤثر نباشند، ممکن است داروهای دیگری مانند ریلکسانت عضلانی، تجویز شوند.
فیزیوتراپی و تمرینات مثانه
تمرینات مثانه، به حرکاتی که موجب تقویت عضله دترسور مثانه و کف لگن می‌شوند، گفته خواهد شد. یکی از این تمرینات، تمرینات کگل است که به تقویت عضلات کنترل‌کننده ادرار کمک می‌کند؛ همچنین تمرینات دیگری هم وجود دارند که برای افزایش ظرفیت مثانه و جلوگیری از پرشدن سریع آن، مفید هستند.
کنترل زمان‌بندی ادرار
زمان‌بندی ادرار با ایجاد یک سری عادات در زندگی روزمره فرد، کمک می‌کند تا زمان ادرار خود را بهتر مدیریت کند. تلاش برای ادرار کردن در فواصل زمانی مشخص به جای پاسخ فوری به آن، در این شرایط کمک‌کننده است. این روش، به تدریج باعث می‌شود که فرد کنترل بیشتری بر مثانه خود داشته باشد و از اسپاسم در مثانه نیز جلوگیری می‌کند.
جراحی و تحریک عصبی
در مواردی که درمان‌های غیرجراحی مؤثر واقع نشوند، جراحی بهترین گزینه برای درمان اسپاسم مثانه است. یکی از این روش‌ها، تحریک عصبی است که با ارسال سیگنال‌های الکتریکی به عصب‌های خاصی که مثانه را کنترل می‌کنند، مانع وقوع اسپاسم می‌شود.
تغییرات در سبک زندگی و رفتار درمانی برای اسپاسم مثانه
ایجاد تغییرات در سبک زندگی، تأثیر قابل‌توجهی در کاهش علائم اسپاسم دارد. یکی از مهم‌ترین اقدامات، درمان خانگی اسپاسم مثانه، تنظیم و حفظ یک رژیم برای نوشیدن منظم مایعات است. نوشیدن مقدار کافی آب در طول روز، باعث می‌شود که مثانه پر نشده و فرد مجبور به ادرار فوری و مکرر نشود؛ همچنین محدود کردن مصرف مواد غذایی زیر به کاهش تحریک مثانه کمک می‌کند:
- الکل
- شیرین‌کننده‌های مصنوعی
- نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند نوشابه، قهوه و چای
- شکلات
- مرکبات و آب مرکبات، مانند پرتقال و آب پرتقال
- غذاهای ترش
- گوجه فرنگی
رفتار درمانی نیز یکی دیگر از روش‌های مؤثر در درمان اسپاسم مثانه است. تمرینات کنترل ادرار، مانند به تعویق انداختن ادرار تا جایی که فرد می‌تواند تحمل کند و افزایش فاصله‌های زمانی بین دفعات تخلیه ادرار، کمک زیادی به افراد مبتلا به این عارضه می‌کند؛ همچنین درمان‌های شناختی-رفتاری (CBT) برای کاهش اضطراب و استرس که محرک اسپاسم‌ها هستند، مفید است. از طرفی ورزش منظم و حفظ تناسب اندام، به تقویت عضله دترسور مثانه و جلوگیری از اسپاسم‌های غیرارادی کمک می‌کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که اسپاسم در مثانه به طور مکرر رخ دهد یا فرد علائمی همچون درد شدید، وجود خون در ادرار، کاهش کیفیت خواب یا احساس غیر قابل کنترل بودن ادرار را تجربه کند، باید با پزشک متخصص اورولوژی ارتباط بگیرد؛ همچنین، اگر درمان خانگی اسپاسم مثانه یا ایجاد تغییرات مناسب در سبک زندگی، نتوانند علائم را کاهش دهند، مراجعه به پزشک برای ارزیابی دقیق‌تر و تعیین درمان‌های مناسب، ضروری است.
متخصص اورولوژی، ابتدا انجام آزمایشات لازم برای تشخیص علت دقیق بیماری را توصیه کرده؛ سپس بهترین گزینه درمان اسپاسم مثانه را با توجه به شرایط بیمار، انتخاب می‌کند.
آیا بهترین روش برای درمان اسپاسم مثانه، روش درمان خانگی اسپاسم مثانه است؟
اسپاسم مثانه، مشکلی شایع در میان افراد کهنسال است که تاثیر زیادی بر کیفیت زندگی دارد. این عارضه، معمولاً با فشار ناگهانی مثانه برای تخلیه ادرار، گاهی اوقات همراه با درد و اختلالات در عملکرد مثانه همراه است. علل مختلفی از جمله عفونت‌های مجاری ادراری، مشکلات عصبی، استرس و بیماری‌های خاص می‌توانند باعث اسپاسم شوند.
برای درمان این وضعیت، روش‌های مختلفی از جمله درمان خانگی اسپاسم مثانه، درمان‌های دارویی و رفتار درمانی وجود دارد که می‌توانند به کنترل علائم کمک کنند. در صورتی که درمان‌های خانگی یا دارویی مؤثر نباشند، مراجعه به پزشک برای دریافت درمان‌های تخصصی ضروری است. اگر شما هم با علائم اسپاسم در مثانه مواجه بوده و به دنبال دریافت مشاوره تخصصی و خدمات درمانی هستید، بهتر است با دکتر فرشاد نامداری، فوق تخصص اورولوژی در تهران، ارتباط بگیرید.
شماره‌های تماس: ۸۸۷۷۶۸۰۱, ۰۹۱۰۷۵۸۵۳۵۸
سایت اینترنتی: drnamdari.com
آدرس: خیابان ولیعصر عج، ۳۰۰ متر پایین‌تر از ونک، بالاتر از پل همت، بن‌بست سیدالشهدا، ساختمان رهام، پلاک ۸، واحد ۱
https://www.webmd.com/urinary-incontinence-oab/bladder-spasms
https://www.healthline.com/health/bladder-spasms#diagnosis
