تومور حالب: علت، علائم و درمان سرطان حالب

سرطان رشد سلولهای غیرطبیعی است که می‌تواند با هم رشد کرده و توده‌هایی به نام تومور تشکیل دهد. سرطان حالب از سلول‌هایی شروع می‌شود که در مخاط پوششی داخل لوله‌های (حالب‌های) متصل کننده کلیه به مثانه قرار دارند. حالب بخشی از دستگاه ادراری است و ادرار تولید شده توسط کلیه‌ها را به مثانه منتقل می‌کند. این نوع سرطان شایع نیست. گزینه‌های درمانی برای سرطان مجرای ادرار برای هر تشخیص متفاوت است و به اندازه و محل تومور در مجرای ادرار و همچنین مرحله یا میزان بیماری بستگی دارد. همچنین پزشک هنگام توصیه در مورد درمان، سن و سلامت عمومی شما را در نظر می‌گیرد.

انواع و مرحله‌بندی سرطان حالب 

سرطان مجرای ادرار یک نوع نادر از سرطان است که بیشتر در زنان رخ می‌دهد. این سرطان در سلولهای مجرای ادرار شروع می‌شود اما می‌تواند در سیستم ادراری یا تولید مثل و به سمت سایر قسمتهای بدن گسترش یابد. سرطان‌های مجرای ادرار برای انواع سلول‌هایی که بدخیم (سرطانی) می‌شوند نامگذاری شده است:

• کارسینوم سلول-سنگفرشی: شایع‌ترین نوع سرطان مجرای ادرار، در سلول‌های قسمتی از مجرای ادرار نزدیک مثانه ایجاد می‌شود.
• کارسینوم سلول ترانزیشنال: در ناحیه نزدیک دهانه مجرای ادرار ایجاد می‌شود.
• سرطان غده: در غدد نزدیک مجرای ادرار ایجاد می‌شود.

سرطان حالب می‌تواند به سرعت به بافت‌های اطراف مجرای ادرار گسترش یابد و اغلب در زمان تشخیص، در غدد لنفاوی مجاور دیده می‌شود. در حالی که پزشکان به یافتن گزینه‌های درمانی جدید ادامه می‌دهند، افراد مبتلا به سرطان حالب بیشتر از هر زمان دیگری گزینه درمانی دارند و امیدوار به زنده ماندن هستند.

مرحله سرطان میزان شیوع بیماری را نشان می‌دهد. با استفاده از معاینات تصویربرداری و آزمایش خون و ادرار، پزشک می‌تواند تشخیص دهد که سرطان حالب در چه مرحله‌ای است. مرحله سرطان یکی از مهمترین عوامل در تصمیم گیری برای موثرترین روش درمانی است. سرطان مجرای ادرار بر اساس بخشی از مجرای ادرار تحت تأثیر قرار گرفته و عمق گسترش تومور در مجرای ادرار مرحله‌بندی می‌شود. سرطان حالب می‌تواند قدامی یا خلفی باشد.

علل و عوامل خطر

تعدادی از عوامل ژنتیکی، سبک زندگی و محیطی وجود دارد که می‌تواند خطر ابتلا به سرطان حالب را افزایش دهد، از جمله:

• داروها: سوء مصرف داروهای مسکن خاص، حتی بدون نسخه، برای مدت زمان طولانی
• سن: سرطان حالب اغلب در افراد مسن رخ می‌دهد.
• مرد بودن: مردان بیشتر از زنان به سرطان حالب مبتلا می‌شوند.
• عفونت مزمن کلیه یا سنگ کلیه: سرطان سلول سنگفرشی (سرطانی که در سلولهای سنگفرشی شروع می‌شود، که سلولهای نازک و مسطحی هستند که در بافت تشکیل دهنده پوشش حالب وجود دارد) در افرادی که دچار عفونت مزمن کلیه یا سنگ هستند، ممکن است ایجاد شود.
• قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی: قرار گرفتن در معرض برخی از رنگها و مواد شیمیایی مورد استفاده در ساخت منسوجات، پلاستیک، لاستیک و کالاهای چرمی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان حالب را افزایش دهد.
• بیماری ارثی: افراد مبتلا به سندرم سرطان معروف به سندرم لینچ در معرض خطر بالاتر ابتلا به سرطان حالب هستند. سندرم لینچ همچنین با عنوان سرطان غیرپولیپوزی ارثی روده بزرگ (HNPCC) شناخته می‌شود.
• سابقه سرطان مثانه: سرطان مجاری ادرار بیشتر در افرادی که سابقه سرطان مثانه دارند تأثیر می‌گذارد. برخی از روش‌های درمانی سرطان مثانه، مانند اشعه لگن و برخی داروهای سرطانی، می‌توانند خطر ابتلا به سرطان حالب را افزایش دهند.
• سیگار کشیدن

علائم سرطان حالب 

سرطان حالب می‌تواند یک بیماری خاموش باشد، در مراحل اولیه هیچ علامتی وجود ندارد. افراد مبتلا به سرطان حالب ممکن است در نهایت به هر یک از علائم زیر مبتلا شوند:

• توده یا غده روی مجرای ادرار
• خون در ادرار
• به کرات ادرار کردن یا احساس تکرر ادرار بدون دفع ادرار زیاد
• درد، جریان کم یا چکه چکه کردن هنگام ادرار
• بزرگ شدن غدد لنفاوی در ناحیه کشاله ران
• ترشح از مجرای ادرار

مهم است به یاد داشته باشید که همه این علائم می‌تواند ناشی از بسیاری از مشکلات پزشکی دیگر باشد. اگر هرکدام از این علائم را دارید سریعاً به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص سرطان حالب 

اگر در معرض خطر ابتلا به سرطان حالب هستید، باید یک ارزیابی پزشکی کامل انجام دهید. مهمترین مراحل برای تشخیص سرطان حالب شامل موارد زیر می‌باشد:

• سابقه بالینی و معاینه فیزیکی: پزشک اطلاعات دقیق در مورد علائم و سابقه شخصی و خانوادگی را از شما می‌خواهد. در طول معاینه فیزیکی، پزشک به دنبال نشانه‌های گسترش سرطان در نزدیکی مجرای ادرار یا در نواحی دور است. این ممکن است شامل معاینه مقعدی و معاینه زنان باشد تا بتواند تعیین کند که آیا سرطان به مجرا، واژن، رحم یا تخمدان گسترش یافته است یا خیر.
• آزمایش ادرار: تجزیه ادرار می‌تواند ادرار را برای هرگونه ناهنجاری تجزیه و تحلیل کند. آزمایش سیتولوژی ادرار سلولهای غیر طبیعی یا سرطانی را در نمونه ادرار جستجو می‌کند.
• اورتروسکوپی: در طی این آزمایش، یک لوله باریک و روشن از طریق مجرای ادرار وارد می‌شود. اسکوپ از طریق مثانه به حالب منتقل می‌شود. ممکن است یک نمونه کوچک از سلول‌های حالب برای بررسی سرطان جمع آوری شود.
• سی تی اسکن با افزایش کنتراست: یک لوله نازک (کاتتر) به داخل رگ خونی وارد می‌شود و رنگ در آن تزریق می‌شود تا حالب‌ها در معرض اشعه X قرار گیرند. رایانه‌ها تصاویر را ضبط می‌کنند و نمایی بسیار دقیق از دستگاه ادراری تولید می‌کنند.
• تزریق داخل وریدی (IVP): در این آزمایش ماده کنتراست تزریق می‌شود تا جزئیات کلیه، حالب و مثانه را در اشعه ایکس نشان دهد.
• تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI): از یک آهن ربای بزرگ، امواج رادیویی و رایانه برای تولید تصاویر دستگاه ادراری استفاده می‌شود.

درمان و بهبودی 

درمان سرطان مجرای ادرار بستگی به پیشرفت عارضه دارد. هدف از بین بردن سرطان است:

• شیمی درمانی: پس از جراحی، یا اگر سرطان در جای دیگری از بدن گسترش یافته باشد، داروهای ویژه‌ای که برای از بین بردن سلول‌های سرطانی طراحی شده‌اند، می‌توانند به صورت قرص تجویز شوند یا به جریان خون تزریق شوند.
• الکتروسرجری: اگر سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود یا فقط در سطح حالب ظاهر شود، این روش می‌تواند تومور و بافت مجاور را با جریان الکتریکی از بین ببرد.
• لیزر درمانی: اگر سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود یا فقط در سطح حالب ظاهر شود، می‌توان یک اورتروسکوپ را در حالب قرار داد و یک پرتوی نور لیزر را برای تخریب تومور ارسال کرد.
• پرتو درمانی: پس از جراحی، یا اگر سرطان در جای دیگری از بدن گسترش یافته باشد، از پرتوهای با انرژی بالا برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. این اشعه به طور خاص به حالب و سایر بافتها یا اندام‌های آسیب دیده هدایت می‌شود.

جراحی برای درمان سرطان حالب چگونه است؟ 

جراحی می‌تواند شامل برداشتن بخشی از حالب، کل حالب یا حالب و کلیه باشد. گاهی اوقات بخشی از مثانه نیز برداشته می‌شود. روش‌های جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• نفرکتومی: در این روش، بخشی یا کل کلیه برداشته می‌شود.
• Nephro-ureterectomy: این روش شامل برداشتن کلیه، حالب و مثانه فوقانی (و گاهی غدد لنفاوی مجاور، بافت و چربی) است.
• برداشتن حالب ناحیه‌ای: اگر تومور کوچک و موضعی باشد، این روش فقط بخشی از حالب را که حاوی سلول‌های سرطانی است از بین می‌برد.
• Ureterectomy: این روش شامل برداشتن کل حالب است.
• Ureteroneocystomy (کاشت مجدد): اگر سلولهای سرطانی فقط در قسمت تحتانی حالب قرار داشته باشند، این روش فقط قسمت تحتانی را از بین می‌برد. قسمت باقی مانده حالب دوباره به مثانه متصل می‌شود.

عوارض 

سرطان مجاری ادرار گاهی اوقات عود می‌کند، یا شما را در معرض خطر بیشتری از سایر سرطان‌های دستگاه ادراری قرار می‌دهد، بنابراین ادامه مراقبت تا سالها پس از درمان موفقیت آمیز، امری مهم است. عوارض خاصی ممکن است رخ دهد، از جمله:

• نارسایی کلیه: این عارضه از دست دادن سریع توانایی کلیه در دفع مواد زائد و کمک به تعادل مایعات و الکترولیت‌ها است. درمان بستگی به علت نارسایی کلیه دارد.
• گسترش موضعی تومور با افزایش درد: در صورت گسترش تومور، بیمار ممکن است به درمان‌های اضافی مانند جراحی، شیمی درمانی و یا پرتودرمانی و همچنین داروهایی برای کنترل درد نیاز داشته باشد.
• گسترش سرطان: اگر سرطان حالب گسترش یابد، یا دوباره در نواحی دیگر بدن ظاهر شود، ممکن است نیاز به درمان‌های اضافی- مانند شیمی درمانی و پرتودرمانی باشد.