از هر 11 نفر یک نفر (9٪) در طول زندگی خود دچار علائم سنگ کلیه میشود. مردان کمی بیشتر از زنان تحت تأثیر این بیماری قرار می‌گیرند. سنگ کلیه می‌تواند در هر سنی فرد را درگیر کند، اما تشکیل سنگ کلیه بیشتر در حدود 45 سالگی اتفاق می‌افتد. جراحی‌های بسیاری برای شکستن سنگ کلیه وجود دارد که جراحی باز سنگ کلیه یکی از آن‌هاست. گرچه امروزه به ندرت از عمل جراحی سنتی باز برای از بین بردن سنگ کلیه استفاده میشود.در جراحی باز برای برداشتن سنگ کلیه، جراح از شکافی در شکم یا پهلوی فرد استفاده میکند تا به کلیه برسد و سنگ‌ها را خارج کند. سپس او یک لوله کوچک (کاتتر) نزدیک کلیه قرار می‌دهد تا ادرار تخلیه شود و علائم سنگ کلیه بهبود یابد.
زمان بهبودی بعد از جراحی باز بسیار بیشتر از زمان بهبودی سایر روش‌های دیگر برای درمان سنگ کلیه است.
جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی جراحی باز سنگ کلیه، مراقبت‌‌های بعد از عمل و یا رزرو نوبت در مطب دکتر فرشاد نامداری می‌توانید با شماره تلفن‌های 02188776801 – 09107585358 تماس حاصل فرمایید.
در چه صورت بیمار نیاز به جراحی باز سنگ کلیه دارد؟
بعد از اینکه پزشک شما را ارزیابی کرد ، اگر سنگی با ویژگی‌های زیر داشته باشید ممکن است جراحی باز سنگ کلیه را به شما توصیه کند:
- برای عبور بیش از حد بزرگ باشد ، در حالب شما گیر کند یا به دلیل دیگری عبور نکند و یا سنگ‌های بزرگی داشته باشید که در اثر عفونت ایجاد شده اند (staghorn calculi).
- شما با ناهنجاری در سیستم ادراری متولد شده باشید که بر جریان ادرار در کلیه‌ها، حالب‌ها یا مثانه تأثیر می‌گذارد.
- سایر روش‌های درمانی نتوانسته اند سنگ را بردارند یا تجزیه کنند.
- باعث درد بیش از حد میشود.
شاید نیازی به داشتن جراحی باز سنگ کلیه نداشته باشید. به طور کلی، نوع جراحی که پزشک برای شما انجام می‌دهد به ماهیت و محل سنگ، سلامت کلی و سایر عوامل بستگی دارد.
اقدامات لازم قبل از جراحی باز سنگ کلیه
هنگامی که پزشکان با شما ملاقات می‌کنند، دستورالعمل‌های خاصی را برای آماده سازی برای جراحی باز سنگ کلیه به شما ارائه می‌دهند. این دستورالعمل‌ها ممکن است موارد زیر را شامل شوند.
- اگر سیگار می‌کشید، قبل از جراحی سیگار را ترک کنید.
- مصرف برخی از داروها را که می‌تواند لخته شدن خون را برای شما دشوار کند مانند داروهای رقیق کننده خون از جمله کومادین، پلاویکس، زارلتو و مانند آن را متوقف کنید.
- از نیمه شب قبل از جراحی باز سنگ کلیه چیزی نخورید و ننوشید.
- اطمینان حاصل کنید که پس از انجام عمل فردی شما را به خانه برساند.
همچنین ممکن است پزشک تا چند هفته قبل از جراحی باز سنگ کلیه، یک استنت (لوله ای بین مثانه و کلیه) را در حالب شما قرار دهد. این استنت که کاملاً داخلی است، امکان گشاد شدن و بزرگ شدن حالب شما را فراهم میکند و برداشتن سنگ را راحت میکند. استنت‌ها همچنین ممکن است درد حاد ناشی از سنگ کلیه را تسکین دهند، تخلیه هرگونه عفونت را امکان پذیر کرده و درمان آنتی بیوتیکی را قبل از جراحی امکان پذیر کنند.
نحوه‌ی انجام جراحی باز سنگ کلیه
متخصص اورولوژی (یا یکی از اعضای تیم آنها) به طور خلاصه شرح حال و داروهای شما را بررسی میکند و برای تأیید رضایت مجدداً با شما درمورد جراحی صحبت میکند. یک متخصص بیهوشی به شما مراجعه میکند تا در مورد گزینه‌های بیهوشی عمومی یا بی حسی نخاعی صحبت کنید. متخصص بیهوشی همچنین در مورد تسکین درد پس از عمل با شما صحبت خواهد کرد. پزشک ممکن است یک جفت جوراب ساق بلند TED در اختیارتان بگذارد تا بپوشید و ممکن است برای رقیق شدن خون تزریق هپارین انجام دهد. این موارد به جلوگیری از ایجاد لخته خون و ورود آن به داخل ریه‌ها کمک میکند. تیم پزشکی شما تصمیم می‌گیرد که آیا بعد از رفتن به خانه نیاز به ادامه این کارها دارید یا خیر. جزئیات روش جراحی باز سنگ کلیه:
- پزشک به طور معمول این روش را با بیهوشی عمومی انجام می‌دهد
- • بعد از اینکه از نظر وجود آلرژی بررسی شدید، پزشک ممکن است قبل از عمل به شما آنتی بیوتیک تزریق کند
- • پزشک کلیه شما را از طریق برشی در ناحیه کمر خارج میکند. گاهی اوقات، پزشک ممکن است نیاز به برش در ناحیه شکم یا قفسه سینه شما داشته باشد
- پزشک زخم را با بخیه‌های قابل جذب (که به طور معمول طی دو تا سه هفته تجزیه می‌شوند) یا منگنه‌های مخصوصی می‌بندد و بی حسی موضعی را برای تسکین درد به زخم تزریق میکند.
- در نهایت پزشک یک کاتتر در مثانه شما قرار می‌دهد تا میزان ادرار شما را کنترل کند. این کاتتر به محض تحرک شما برداشته میشود
- پزشک برای جلوگیری از تجمع مایع، معمولاً در ناحیه ای که تومور برداشته شده است، یک لوله برای تخلیه ایجاد میکند. با متوقف شدن تخلیه، این لوله برداشته میشود
- پزشک ممکن است برای جلوگیری از نفخ شکم، از طریق بینی شما یک لوله را به داخل معده وارد کند، به خصوص اگر عمل دشوار باشد
- ممکن است لازم باشد که هفت روز در بیمارستان بمانید
آیا جراحی باز سنگ کلیه خطرناک است؟
خطرات جراحی باز برای برداشتن سنگ کلیه شامل موارد زیر است:
- خونریزی شدید.
- عفونت.
- خطرات مرتبط با بیهوشی.
- افزایش خطر ابتلا به فتق در جایی که این بریدگی برای جراحی ایجاد شده است.
همچنین این خطر وجود دارد که کلیه در اثر جراحی باز آسیب جدی ببیند و مجبور به برداشتن آن شوید.
وقتی به خانه می‌روم وضعیتم چگونه خواهد بود؟
در قسمت برش‌های ایجاد شده احساس ناراحتی خواهید کرد که ممکن است چندین هفته ادامه داشته باشد. این مسئله می‌تواند با مسکن‌های ساده مانند پاراستامول کنترل شود. پزشک به طور معمول می‌تواند منگنه‌ها یا بخیه‌های شما را بعد از هفت تا 10 روز بکشد. بیشتر افراد می‌توانند پس از دو تا سه هفته به محل کار خود برگردند. شما باید پس از چهار تا شش هفته کاملا بهبود یافته باشید. در مورد بهبودی در خانه به شما مشاوره داده میشود.
هرگونه آنتی بیوتیک یا قرص دیگری که ممکن است لازم داشته باشید از داروخانه بیمارستان به شما ارائه میشود. وقتی کلیه شما از طریق برش کمر خارج شود ، دیواره شکم زیر زخم شما برآمده میشود. این حالت فتق نیست بلکه در اثر آسیب عصبی ایجاد میشود. با تقویت عضلات دیواره شکم می‌توان به رفع آن کمک کرد. پزشک می‌تواند برای شما مراجعه به یک فیزیوتراپیست را تجویز کند که تمریناتی را برای تقویت این عضلات به شما آموزش دهد.
اگر جراحی باز سنگ کلیه مناسب نباشد، گزینه‌های دیگر جراحی چیست؟
انواع مختلفی از جراحی سنگ کلیه وجود دارد که بسیار موثر هستند و از غیر تهاجمی تا کم تهاجمی را شامل می‌شوند. معمول ترین روش‌هایی که پزشکان انجام می‌دهند عبارتند از:
لیتوتریپسی شاک ویو
لیتوتریپسی شاک ویو (SWL) روشی است که با استفاده از انرژی اولتراسوند سنگ کلیه را به قطعات کوچکتر تقسیم میکند که می‌تواند ساده تر از طریق دستگاه ادراری شما عبور کند.
در حالی که حدود 30 دقیقه تحت بیهوشی عمومی (خواب) هستید ، پزشک لیتوتریپسی شاک ویو خارجی را انجام می‌دهد. در این مدت، او یک سر اولتراسوند به نام لیتوتریپتر را روی پوست شما فشار می‌دهد. سپس با استفاده از التراسوند و اشعه ایکس بر روی سنگ شما تمرکز میکند. بعد از مدت کوتاهی، همان روز می‌توانید به خانه بروید.
یورتروسکوپی با لیزر لیتوتریپسی
در حالی که تحت بیهوشی عمومی (خواب) هستید ، پزشکان با استفاده از لیتوتریپسی لیزر، یورتروسکوپی انجام می‌دهند. در طی حدود یک ساعت، پزشک مراحل زیر را انجام می‌دهد:
- یک یورتروسکوپ (دوربین) کوچک را از مجرای ادرار (لوله ای که ادرار را از بدن شما از مثانه خارج میکند)، به مثانه و تا سنگ یا در حالب یا کلیه منتقل میکند. دوربین به ما اجازه می‌دهد سنگ شما را بدون ایجاد برش ببینیم.
- در صورت لزوم، سنگ را با استفاده از یک فیبر لیزری کوچک به قطعات کوچکتر تقسیم میکند.
- قطعات سنگ را با یک توری کوچک که پزشک آن را در دوربین قرار می‌دهد، برمیدارد.
- یک استنت پلاستیکی موقتی را در داخل حالب قرار می‌دهد (در بیشتر موارد) تا اطمینان حاصل شود که هر گونه تورم باعث جلوگیری از گیر افتادن قطعات سنگی بسیار کوچک در سبد یا تخلیه آنها نمی‌شود. استنت کاملاً داخلی است و برای جمع آوری ادرار به هیچ قسمت خارجی احتیاج ندارد.
بعد از مدت تحت نظر بودن، همان روز می‌توانید به خانه بروید.
* در حدود پنج درصد از مواقع، حالب بیش از حد برای ورود یورتروسکوپ تنگ است. اگر این گونه باشد، ما یک استنت در آن قرار می‌دهیم تا حالب شما را گشاد کنیم.
نفرولیتوتومی‌از راه پوست (PCNL)
نفرولیتوتومی‌از راه پوست یک روش کم تهاجمی‌است که پزشک برای از بین بردن سنگ‌های بزرگ کلیه که به خوبی به سایر روش‌ها پاسخ نمی‌دهند یا حذف تعداد زیادی سنگ کوچک در کلیه استفاده میکند.
در حالی که تحت بیهوشی عمومی‌هستید ، پزشکان نفرولیتوتومی‌از راه پوست را انجام می‌دهند. انجام این روش حدود دو تا سه ساعت طول می‌کشد. در طول عمل ، دکتر:
- یک اسکوپ (دوربین) کوچک را از طریق یک برش نیم اینچی در کمر داخل کلیه شما عبور می‌دهد.
سنگ شما را با انرژی اولتراسونیک که پزشک از طریق دوربین هدایت میکند می‌شکند.
- قطعات سنگ را خارج میکند.
- یک استنت پلاستیکی موقت یا لوله دیگری قرار می‌دهد تا به تخلیه کلیه شما کمک کند و خونریزی را متوقف کند (در بسیاری از موارد).
بعد از نفرولیتوتومی از راه پوست احتمالاً یک تا دو روز در بیمارستان خواهید ماند. در این مدت، ممکن است پزشک اشعه ایکس را تجویز کند تا ببیند آیا تکه سنگی باقی مانده است یا خیر.
اقدامات کلی برای جلوگیری از تشکیل مکرر سنگ
پزشکان معمولاً در مورد تغییر در رژیم غذایی و مصرف مایعات به شما توصیه می‌کنند که خطر تشکیل سنگ بیشتر را کاهش می‌دهد.
مهمترین اقدام افزایش مصرف مایعات روزانه است. بهتر است آب شیر بنوشید و باید به اندازه ای بنوشید تا روزانه 2 تا 2 لیتر (4 تا 5 بار) ادرار تولید کنید. این شامل نوشیدن مایعات زیاد است. بنابراین بهتر است به جای اینکه پس مدتی کم آبی به یک باره آب بنوشید، در طول روز به صورت مداوم آب بدن را تامین کنید. نیازی به نوشیدن آب‌های بسته بندی شده گران نیست: آب شیر به همان اندازه کفایت میکند.
این احتمال وجود دارد که با نوشیدن آب لیموی تازه مخلوط با آب، سطح مهارکننده‌های طبیعی سنگ در ادرار (به ویژه سیترات) افزایش یابد. اگر سنگ اسید اوریک داشته باشید (که با احتمال کمتری در ادرار قلیایی ناشی از نوشیدن آب لیمو ایجاد میشود) یا در صورت وجود سنگ اگزالات کلسیم مفید است (زیرا سطح بالای سیترات ادرار از کریستال شدن اگزالات کلسیم جلوگیری میکند).
شما نباید مصرف کلسیم را محدود کنید ، حتی اگر سنگ از کلسیم ساخته شده باشد. مطالعات نشان داده است که دریافت کلسیم طبیعی شما را از تشکیل سنگ در آینده محافظت میکند. رژیم کم کلسیم (که دستیابی به آن بسیار دشوار است) در واقع خطر تشکیل سنگ را افزایش می‌دهد.
سایر توصیه‌های عمومی برای کاهش خطر ابتلا به سنگ‌های بیشتر شامل موارد زیر است:
- کاهش مصرف پروتئین حیوانی (به ویژه گوشت)؛
- کاهش مقدار قند تصفیه شده در رژیم غذایی شما.
- کاهش مصرف نمک.
