جراحی سرطان کلیه: انواع جراحی برای درمان تورمورهای کلیوی

سرطان کلیه چیست؟ آیا به جراحی نیاز دارد؟ سرطان کلیه شامل کارسینوم سلول کلیوی (سرطانی که در قشر یا بدنه کلیه تشکیل می شود) و کارسینوم لگنچه کلیه (سرطانی که در سلول های داخلی سیستم جمع آوری ادرار کلیه ایجاد می شود) می باشد. با تشخیص و درمان به موقع، سرطان کلیه با جراحی قابل درمان خواهد بود. به بیان کلی تر، جراحی سرطان کلیه شامل نفرکتومی رادیکال برای برداشتن کلیه آسیب دیده یا نفرکتومی جزئی فقط برای برداشتن تومور است.

نفرکتومی جزئی می تواند با استفاده از یک روش سنتی (مرسوم)، باز یا یک روش لاپاراسکوپی، کم تهاجمی انجام گیرد. در مقایسه با یک روش باز، روش لاپاراسکوپی معمولاً بهبود سریعتر و راحت تری را برای بیمار شامل می شود.

بهبودی شما تحت تأثیر عوامل مختلفی، از جمله روش جراحی شما و روش های استفاده شده توسط جراح قرار می گیرد. برای اطلاعاتی که مختص وضعیت منحصر به فرد شماست، باید مستقیماً با جراح خود مشورت کنید.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد علائم، تشخیص، گزینه های جراحی و سوالات متداول، به ادامه مطلب مراجعه فرمایید.

انواع سرطان کلیه و دلایل آن 

---

شایع ترین شکل سرطان کلیه در بزرگسالان، کارسینوم سلول کلیوی است. این کارسینوم در پوشش لوله های بسیار کوچک در کلیه ایجاد می شود. تومورهای یافت شده در قسمت مرکزی کلیه به عنوان سرطان سلول انتقالی شناخته می شوند. تومور ویلمز (Wilms tumor) یک نوع سرطان کلیه بوده که کودکان بسیار کم سن می توانند به آن مبتلا شوند. سرطان در کلیه با خطرات زیر مرتبط است:

• سیگار کشیدن
• چاقی
• فشار خون بالا مزمن
• مصرف نادرست یکسری داروهای خاص درد به مدت طولانی
• سندرم فون هیپل لیندو (Von Hippel-Lindau syndrome)
• توبروز اسکلروزیس (Tuberous sclerosis)
• سابقه خانوادگی سرطان کلیه

علائم تومورهای کلیه

---

تومورهای کلیه ممکن است درد نداشته باشند و یا علائمی از خود نشان ندهند. گاهی اوقات ایجاد و رشد تومور در کلیه می تواند منجر به موارد زیر گردد:

• خون در ادرار
• درد در پهلو، شکم یا کمر که برطرف نمی شود.
• شکل گیری توده ای در ناحیه شکم تان
• از دست دادن اشتها و کاهش وزن بدون دلیل مشخصی
• کم خونی و خستگی

اگر سرطان به خارج از کلیه گسترش پیدا کند (یعنی متاستاز یابد)، علائم به محل انتشار آن بستگی دارد. در صورت ابتلا به سرطان در ریه، ممکن است نفس تنگی داشته یا خون سرفه کنید. درد یا شکستگی استخوان ممکن است هنگام  ایجاد سرطان در استخوان شکل گیرد. علائم نورولوژیک ممکن است هنگامی که سرطان در مغز ایجاد می شود، رخ دهد.

انواع جراحی سرطان کلیه

---

پزشک شما احتمال دارد برای برداشتن تومور سرطانی کلیه، نفرکتومی جزئی یا نفرکتومی رادیکال (ریشه ای) را تجویز کند.

نفرکتومی جزئی 

برداشتن تنها بخشی از کلیه، نفرکتومی جزئی نامیده می شود. این روش به حفظ عملکرد کلیه کمک می کند و اغلب به اندازه حذف کل کلیه برای درمان سرطان موثر است. پزشکان هر زمان ممکن از این روش استفاده کرده و تصمیم گیری را براساس ویژگی های تومور کلیه انجام می دهند.

اجرای نفرکتومی جزئی برای برداشتن یک تومور کوچک – که عرض آن کمتر از 4 سانتی متر است – به اندازه برداشتن کل کلیه برای درمان سرطان و جلوگیری از عود آن موثر می باشد.

در حین عمل جراحی نفرکتومی جزئی، پزشک تومور را با حاشیه ای از بافت سالم اطراف برداشته و این امر اطمینان از برداشته شدن تمام بافت سرطانی را به جراح می دهد. پزشکان برای از برداشتن کمترین مقدار بافت لازم، از روش های تصویربرداری برای بهتر صورت گرفتن پروسه جراحی استفاده می کنند، از جمله سونوگرافی حین عمل یا تصویربرداری فلورسانس، یک روش پیشرفته که از فناوری خاص مادون قرمز برای شناسایی ساختارهای تشریحی استفاده می کند.

پزشکان ممکن است از یک آسیب شناس (متخصص پاتولوژی) بلافاصله پس از برداشتن تومور و بافت اطراف آن در اتاق عمل، برای اطمینان حاصل کردن از وجود یک حاشیه سالم، به معنای مرز سلول های سالم اطراف بافت سرطانی، بهره ببرند. در بیش از 98 درصد از اوقات، جراحان قادر به دستیابی به حاشیه مشخص و سالم بوده که یکی از بهترین نرخ ها در سطح کلی است. علاوه بر این، پزشکان ما در حال توسعه روش ها و رویکردهای جدیدتری برای به حداقل رساندن هرگونه آسیب جانبی به کلیه در حین جراحی هستند.

نفرکتومی رادیکال 

پزشکان ممکن است برای کنترل تومورهای بزرگ کلیه یا سرطانی که به بافت های مجاور گسترش یافته است، کل کلیه را بردارند  که این روش به نفرکتومی رادیکال شناخته می شود. علاوه بر برداشتن کلیه سرطانی، پزشک ممکن است غدد لنفاوی ناحیه را که غدد کوچک سیستم ایمنی بدن هستند نیز خارج کند. سرطان کلیه، در موارد نادر، می تواند در همان ابتدا به غدد لنفاوی نیز گسترش یابد.

در طی نفرکتومی رادیکال، پزشک بافت چربی اطراف را از برداشته و در شرایط خاص، غده فوق کلیه را خارج می کند، اندام کوچکی که در بالای هر کلیه قرار داشته و بسیاری از هورمون های مهم بدن، از جمله کورتیزول را تولید می کند که به شما کمک کرده تا به شرایط استرس و آلدوسترون پاسخ دهید که به طبع این امر فشار خون را تنظیم می کند. وقتی یک غده فوق کلیوی برداشته شود، غده دیگر تولید هورمون را به عهده می گیرد.

تکنیک‌های انجام جراحی کلیه 

---

پزشکان درمان جراحی را برای هر فرد و از نظر محل و اندازه تومور کلیه انجام خواهند داد. از آنجا که بیشتر تومورهای کلیوی تازه تشخیص داده شده کوچک و محدود به خود کلیه می شوند، پزشکان روش جراحی با کمک  تکنیک رباتیک را ترجیح می دهند، که در صورت امکان این روش در حداقل حالت تهاجمی خود قرار دارد. این روش با موفقیت این تومورهای سرطانی را درمان کرده و در مقایسه با رویکردهای جراحی باز، دارای مزایای ظاهری بهتر و بهبودی قابل توجه بیشتری است.

روش جراحی باز 

جراحی باز ممکن است برای افرادی که تومورهای بزرگ، پیچیده یا پیشرفته ای داشته که به اندام های اطراف حمله گسترش پیدا می کنند، ضروری باشد. علاوه بر این، اجرای یک روش کم تهاجمی تر ممکن است در افرادی که چندین عمل جراحی قبلی یا زخم گسترده در شکم داشته اند، امکان پذیر نباشد.پس ازین رو جراحی باز تنها راه ممکن خواهد بود. برای اجرای این روش به تخصص جراحان قلب، متخصص یا جراح مجرای سینه ای، متخصص عروق و یا جراح عمومی نیاز می باشد. جراحی باز چه در قسمت پهلوها، شکم یا زیر دنده ها، نیاز به یک برش دادن در این ناحیه ها دارد.

یکی از مزایای بالقوه جراحی باز برای نفرکتومی جزئی این است که امکان قرارگیری کلیه در حمام یخ را فراهم می کند، که احتمال دارد آسیب قسمتهای سالم اندام را در حین جراحی به حداقل برساند. این پروسه ممکن است برای افرادی که فقط یک کلیه داشته یا تومورهای متعددی در کلیه خود دارند لازم باشد. مدت زمان بستری شدن در بیمارستان پس از جراحی باز کلیه، بسته به میزان یا گسترده بودن جراحی متفاوت است. دامنه پروسه بستری شدن معمولاً از سه تا پنج روز است.

جراحی لاپاراسکوپی و جراحی با کمک  تکنیک رباتیک 

در جراحی لاپاراسکوپی، پزشک چندین برش کوچک در قسمت تحتانی شکم زیر دنده ها ایجاد می کند. وی از طریق برش، یک لاپاراسکوپ و نیز یک لوله روشن با یک دوربین کوچک بر روی آن قرار می دهد. این دستگاه تصاویر دو بعدی از تومور کلیه و اندام های اطراف آن ایجاد می کند. ابزارهای جراحی از طریق برش های باقیمانده دربدن جای می گیرند. جراحی لاپاراسکوپی می تواند زمان بهبودی را به چند روز کاهش داده و در مقایسه با روش باز، جای زخم کمتری برجای می گذارد.

پزشکان در پیشرفته ترین تکنیک های جراحی، که از کمک تکنیک رباتیک برای روش لاپاراسکوپی سرطان کلیه استفاده بهره می برند، پیشگام هستند. این سیستم جراحی با حداقل حالت تهاجم ممکن، شامل ابزارهای جراحی بسیار ریزی است که بر روی چندین بازوی رباتیک سوار شده اند. یک بازوی اضافی دارای دوربینی بوده که تصاویر بزرگ و سه بعدی را روی صفحه کامپیوتر تولید می کند تا به جراح در حین عمل کمک برساند.

در حین عمل، ابزارهای جراحی و دوربین از طریق برش های کوچک شکم یا پهلو وارد می شوند. جراح این ابزارها و دوربین را از یک کنسول واقع در اتاق عمل کنترل می کند.

جراحی لاپاراسکوپی با کمک تکنیک رباتیک ممکن است چندین مزیت نسبت به جراحی باز یا روش سنتی لاپاراسکوپی داشته باشد. در این روش از برش های کوچکتری نسبت به عمل جراحی باز استفاده می شود و نیازی به برش عضله یا استخوان نیست. این امر منجر به ایجاد زخم و ضربه کمتر شده و بهبودی سریع تری را به طور معمول دو هفته، در مقایسه با چهار تا شش هفته برای روش باز به عمل می آورد. مدت زمان بستری شدن در بیمارستان با روش جراحی لاپراسکوپی رباتیک ممکن است یک تا سه روز باشد.

تحقیقات همچنین حاکی از آن است که، در مقایسه با جراحی سنتی لاپاراسکوپی برای نفرکتومی جزئی، این روش با کمک تکنیک رباتیک ممکن است منجر به از دست دادن خون کمتر، آسیب کمتری به کلیه و مدت زمان بستری کوتاه تر در بیمارستان گردد.

یکی دیگر از مزایای این روش رباتیک این است که پزشک را قادر ساخته تا از فناوری های تصویربرداری جدیدی (مانند تصویربرداری فلورسانس مادون قرمز نزدیک) که با لاپاراسکوپی سنتی امکان پذیر نیست، استفاده کند. این روش به پزشکان امکان می دهد تومور را پیدا کرده و ساختارهای اطراف آن مانند رگ های خونی را با سهولت بیشتری مشاهده کنند.

بهبودی از طریق جراحی سرطان کلیه به چه شکل می باشد؟ 

---

اگر عمل نفرکتومی رادیکال باز را در پیش دارید، در اینجا یک ایده کلی از آنچه می توانید پس از جراحی سرطان کلیه انتظار داشته باشید را به شما متذکر خواهیم شد:

• در چند روز اول پس از پروسه عمل، تیم درمان شما به طور منظم با شما در ارتباط بوده و اوضاع تان را چک می کنند تا جای زخم را بررسی کرده و پانسمان را عوض کنند.
• در طی حدود سه روز، ممکن است دوباره بتوانید خوردن غذای جامد را از سر بگیرید، و این امر به خودی خود مهم بوده زیرا تغذیه مناسب می تواند به بهبودی بدن کمک کند.
• در طی تقریباً پنج روز، کاتتر اپیدورال (کاتتر فوق سخت شامه ای) برداشته شده و ممکن است داروهای مسکن خفیف تری از راه خوراکی یا داخل وریدی برایتان تجویز شود.
• طی یک هفته، منگنه های بخیه یا نخ های بخیه جراحی شما برداشته شده و از بیمارستان مرخص می شوید تا بتوانید در آسایش خانه تان به بهبود خود ادامه دهید. چند هفته دیگر احتمالا برای قرار ملاقات بعدی خود با پزشک برنامه ای خواهید داشت. در آن زمان، جراح مشاوره می دهد که چه زمانی می توانید به کار خود برگردید و سایر فعالیت ها را از سر بگیرید.

از آنجا که فعالیت بدنی می تواند گردش خون شما را تقویت کرده و باعث بهبودی شود، شما در طول دوره نقاهت خود از جراحی سرطان کلیه به انجام یکسری تمرین تشویق می شوید. به زودی پس از آن، یک پزشک متخصص به شما کمک کرده تا از رختخواب خود خارج شوید و شاید اگر صلاح باشد کمی راه رفتن سبک را نیز شروع کنید. با شروع حرکت، ممکن است در همان ابتدا کمی اذیت شده یا احساس ناخوشایندی داشته باشید که این حالت به تدریج با گذشت زمان بهتر می شود.