هیچ دارویی برای درمان واریکوسل وجود ندارد. در مواردی که واریکوسل باعث درد یا نازایی میشود، باید از جراحی برای از بین بردن آنها استفاده کرد. جراحان متخصص واریکوسل برای ترمیم واریکوسل، واریکوسلکتومی میکروسکوپی را توصیه میکنند. این روش شامل استفاده از میکروسکوپ برای ترمیم جراحی رگهای بزرگ شده از طریق برشهای ریز (یک اینچ یا کمتر) است.
واریکوسل چیست؟
واریکوسل مجموعهای از رگهای(رگهای خونی) بزرگ شده (گشاد شده) موجود در کیسه بیضه است. این بیماری در کنار و بالای یک یا هر دو بیضه (بیضه) رخ میدهد. رگهایی که در اثر این بیماری آسیب میبینند آنهایی هستند که در طناب بیضه قرار دارند. طناب بیضه مانند لولهای است که از هر بیضه به سمت شکم تحتانی (شکم) کشیده شده است. شما میتوانید طناب بیضه بالای هر بیضه را در قسمت بالایی کیسه بیضه احساس کنید. طناب بیضه حاوی رگهای خونی، عروق لنفاوی، اعصاب، و لولهای است که اسپرم را از بیضه تا آلت تناسلی مرد (عروق خونی) منتقل میکند. به طور معمول، شما نمیتوانید رگها را در طناب بیضه که خون را از بیضهها حمل میکند، مشاهده یا حس کنید. اما اگر واریکوسل داشته باشید، رگها بزرگتر میشوند (گشاد میشوند) و این باعث میشود که رگها بیشتر قابل مشاهده شوند. این رگها شبیه به رگهای واریسی پا هستند. اندازه واریکوسل میتواند متفاوت باشد. گاهی گفته میشود که واریکوسل بزرگ کیسه بیضه را مانند کیسهای پر از کرم نشان میدهد.
چه عواملی باعث ایجاد واریکوسل میشوند؟
در اکثر موارد، دلیل بزرگتر شدن رگها (رگهای خونی) به این دلیل است که دریچههای رگهای کوچک موجود در کیسه بیضه عملکرد خوبی ندارند. دریچههای یک طرفه در طول رگهای خونی قرار گرفتهاند. دریچهها باز میشوند تا خون به سمت قلب جریان یابد اما هنگامی که جریان خون کند میشود این دریچهها بسته میشوند تا جریان خون به سمت عقب بازنگردد. اگر این دریچهها به خوبی کار نکنند، خون می تواند به سمت عقب (به دلیل جاذبه) جریان یابد و در قسمتهای تحتانی رگ جمع شود و واریکوسل را ایجاد کند. (این مشکل شبیه به نحوه ایجاد واریس در پاها است.) مشخص نیست که چرا عملکرد دریچهها دچار مشکل میشود. اگر انسداد رگهای بزرگتر در شکم وجود داشته باشد، ممکن است واریکوسل (به ندرت) ایجاد شود. این امر به رگهای کوچکتر موجود در بیضه فشار وارد میکند و باعث بزرگ شدن (گشاد شدن) آنها میشود. این احتمال فقط در مردان بالاتر از 40 سال وجود دارد. به عنوان مثال، اگر واریکوسل به طور ناگهانی در یک فرد مسن ایجاد شود، ممکن است نشان دهنده تومور کلیه باشد که بر روی رگها فشار میآورد. لازم به ذکر است که اکثریت قریب به اتفاق واریکوسلها در نوجوانان و آقایان جوان ایجاد میشوند که دلیل جدی و نگرانکنندهای ندارند.
واریکوسل بیماری شایعی هستند. در حدود 1 مرد از هر 7 مرد و معمولاً بین سنین 15 تا 25 سالگی به واریکوسل مبتلا میشوند. در حدود نیمی از موارد واریکوسل در سمت چپ است. تقریباً در کمتر از نیمی از موارد هر دو بیضه و در تعداد کمی از موارد فقط یضه سمت راست دچار این مشکل میشوند. دلیل اینکه واریکوسل بیشتر در سمت چپ ایجاد میشود، متفاوت بودن مسیر خارج شدن رگها از بیضه چپ نسبت به رگهای بیضه راست است.
علائم
واریکوسل معمولاً بدون درد است و معمولا هیچ علامتی ندارد. تعداد کمی از مردان مبتلا به این بیماری متوجه احساس کشیده شدن یا ناراحتی جزئی ناشی از واریکوسل خود میشوند. این احساس ممکن است فقط در پایان روز اتفاق بیفتد، به خصوص اگر تمام روز ایستاده باشید. اندازه واریکوسل در موارد مختلف متفاوت است. برخی را نمیتوان دید و فقط احساس میشوند. برخی بزرگ هستند و به راحتی دیده میشوند. اگر دراز بکشید، خون از رگها تخلیه میشود و ممکن است واریکوسل از بین برود. اما زمانی که ایستادهاید نیروی جاذبه باعث میشود خون مجدداً وارد رگها شود و واریکوسل دوباره ظاهر شود.
درمان واریکوسل چیست؟
در اکثر موارد هیچ درمانی لازم نیست
اگر واریکوسل هیچ علامت یا مشکلی ایجاد نمیکند، بهتر است آن را به حال خود رها کنید. اگر تنها ناراحتی خفیفی ایجاد میکند، لباس زیر محافظ (به جای شورتهای باکسور) ممکن است به تسکین یا جلوگیری از ناراحتی کمک کند. اگر واریکوسل در نوجوانی ایجاد شود، ممکن است پزشک شما مایل به نظارت بر رشد بیضهها باشد. به عنوان مثال، ممکن است اندازهگیری سالانه از بیضهها را توصیه کند. این کار میتواند به روشن شدن عدم رشد بیضه به اندازه کامل کمک کند.
ممکن است در شرایط خاص نیاز به درمان وجود داشته باشد
به عنوان مثال، اگر ناراحتی شما تداوم داشته باشد ممکن است نیاز به درمان داشته باشید. همچنین، در صورت رشد نکردن بیضه در یک نوجوان مبتلا به واریکوسل، ممکن است پزشکان توصیه کنند که درمان انجام شود. درمان شامل گره زدن رگهای بزرگ شده است. روش دیگر استفاده از ماده مخصوصی است که به داخل رگها (رگهای خونی) تزریق میشود تا آنها را مسدود کند. هر دو روش معمولاً موفقیتآمیز هستند. جراح شما در مورد جوانب مثبت و منفی روشهای مختلف به شما مشاوره میدهد. ممکن است واریکوسل، حتی در صورت موفقیتآمیز بودن درمان، پس از ماهها یا سالها عود کند. دلیل این امر این است که ممکن است رگهای باقیمانده برای گرفتن خون از بیضهها خود را به اندازه خون اضافی که اکنون مجبور به حمل آن هستند، بزرگتر کند. عود واریکوسل را میتوان به همان روش بار اول درمان کرد.
مزیت جراحی
واریکوسلکتومی رایجترین عمل انجام شده برای اصلاح مشکلات مربوط به واریکوسل است. در جراحی میکروسکوپی واریکوسل از میکروسکوپ جراحی با قدرت بالا استفاده میشود. این نوع جراحی امکان مشاهده بهتر منطقه آسیبدیده را فراهم میکند. تکنیکهای جراحی میکروسکوپی عوارض و خطرات کمتری برای بیماران دارد. چنین روشهایی اغلب با بیحسی موضعی انجام میشود.
رگهای خونی که به بیضهها میروند و از آن خارج میشوند بسیار کوچک هستند. استفاده از میکروسکوپ در طی عمل واریکوسلکتومی به جراح کمک میکند تا ضمن حفظ شریانهای ریز که خون را به بیضهها میرساند، رگهایی را که باید خارج شوند راحتتر پیدا کند.
همچنین ،بزرگنمایی به جراح کمک میکند تا رگهایی که مایعات اطراف بیضهها را تخلیه میکنند (به نام لنفوسیت ها) حفظ کند. این امر برای جلوگیری از تورم به دلیل تجمع مایعات (هیدروسل) در اطراف بیضهها بعد از عمل بسیار مهم است.
واریکوسلکتومی میکروسکوپی معمولاً به صورت یک روش سرپایی انجام میشود. یعنی بیمار میتواند در همان روز عمل به خانه برود.
چه اقداماتی مورد نیاز است؟
از آنجایی که واریکوسلکتومی میکروسکوپی تحت بیهوشی عمومی انجام میشود، شما باید 6 ساعت قبل از درمان از خوردن و آشامیدن خودداری کنید. داروهای خود را، به استثناء داروهای رقیق کننده خون (به عنوان مثال وارفارین، آسپیرین، کلوپیدوگل) یا داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی که برای 7-10 روز قبل از عمل متوقف میشوند، میتوانید با یک جرعه آب مصرف کنید. برای اطمینان از استریل بودن ادرار قبل از انجام عمل، آزمایش قسمت میانی ادرار (MSU) انجام میشود.
در طول عمل جراحی چه اتفاقی میافتد ؟
در هر دو روش جراحی برشهایی برای دسترسی به طناب بیضه ایجاد میشود تا پزشک به رگهای غیر طبیعی برسد. سپس رگهای مشکلدار برش داده شده و گره میخورند تا خون انباشته شده از بیضهها خارج شود. در حین جراحی میکروسکوپی، میکروسکوپ ویژهای بالای سر بیمار قرار میگیرد. بنابراین جراح یا اورولوژیست میتواند تمام رگهای مورد نیاز برای جدا شدن را مشاهده کند. همچنین، سایر ساختارها، از جمله مجرای وابران و شریانها نیز قابل مشاهده هستند. زهکشی لنفاوی نیز دست نخورده باقی میماند. صدمه غیر عمد به دیافراگمها یا شریانهای عروقی میتواند بر جریان اسپرم تأثیر بگذارد و باعث ایجاد مشکل در بیضهها شود. آسیب لنفاوی میتواند باعث شود که بیضه با مایعات پر شود. با جراحی میکروسکوپی واریکوسل، این خطرات بطور قابل توجهی کاهش مییابد. عمل جراحی در هر طرف حدود 30 دقیقه طول میکشد به طوری که واریکوسلکتومی راست و چپ به طور کل حدود 1 ساعت زمان میبرد. این روش معمولاً به صورت سرپایی انجام میشود. زمان مورد نیاز برای بهبودی کامل معمولاً بین 2-3 هفته است اما بیشتر آقایان در 24-72 ساعت بعد از عمل میتوانند کارهای بدون نیاز به تحرک را انجام دهند.
رویکردهای جراحی کشاله ران و زیر روده چیست؟
با توجه به مکانی که برش در آن ایجاد میشود، عمل جراحی واریکوسل میکروسکوپی با دو روش کشاله ران یا زیر روده انجام میشود. در صورتی که هدف از این عمل تسکین درد ناشی از واریکوسل باشد، معمولاً از روش کشاله ران استفاده میشود. انجام این کار امکان دسترسی مستقیم به عصب ایلینژینال را فراهم میکند که میتواند برای تسکین درد ناشی از رگهای بزرگ شده بریده شود. با روش زیر روده، برش درست در بالای آلت تناسلی مرد ایجاد میشود. گاهی اوقات لازم است دو برش در یک ناحیه ایجاد شود، جایی که طناب بیضه دیواره شکم را ترک میکند.
بعد از عمل جراحی چه اتفاقی میافتد؟
جراحی واریکوسل میکروسکوپی معمولاً یک عمل سرپایی است. بیشتر بیماران نسبتاً سریع بهبود مییابند و در دوران نقاهت ناراحتی کمی را تجربه میکنند. ممکن است تورم و کبودی جزئی در کیسه بیضه وجود داشته باشد، اگرچه این مشکل معمولاً جزئی و بوسیله دارو قابل کنترل است. اکثر مردان طی چند هفته فعالیتهای عادی خود را از سر میگیرند. مردانی که مشاغل کم تحرک دارند معمولاً میتوانند پس از یک روز یا بیشتر به کار خود برگردند. انجام این عمل به طور معمول حدود یک ساعت طول میکشد. شما باید 6 هفته بعد از عمل یک قرار ملاقات با پزشک خود داشته باشید. اگر واریکوسلکتومی میکروسکوپی به منظور باروری انجام شده باشد، پزشک به شما توصیه میکند که آزمایش مایع منی را بعد از 3 ماه تکرار کنید.
عوارض درمان نکردن واریکوسل
واریکوسل به خودی خود معمولاً بیضرر است. دلایل نگرانی از این بیماری شامل موارد زیر است:
علت احتمالی ناباروری
مطالعات نشان داده است که در مردان مبتلا به واریکوسل میزان ناباروری در مقایسه با افرادی که واریکوسل ندارند بیشتر است. دلیل این امر مشخص نیست. یک نظریه این است که خون جمع شده باعث میشود درجه حرارت بیضه کمی بالاتر از حد نرمال باشد. این امر ممکن است باعث کاهش تعداد و کیفیت اسپرمهای ساخته شده در بیضه شود که میتواند باعث کاهش باروری شود. حتی اگر شما فقط در یک طرف واریکوسل داشته باشید، هر دو بیضه ممکن است با افزایش مقدار خون در رگهای (رگهای خونی) بزرگ شده گرم شوند. با این حال، درست است که در صورت داشتن واریکوسل احتمال ناباروری بیشتر میشود اما بیشتر مردان مبتلا به واریکوسل نابارور نیستند.
بیضه کوچک
اگر واریکوسل بزرگی در یک نوجوان ایجاد شود، بیضه مبتلا به واریکوسل ممکن است به اندازهای که انتظار میرود رشد نکند. ممکن است بیضه کوچکتر از حد طبیعی باشد. این امر ممکن است باعث ناباروری بیمار شود.
شروع ناگهانی واریکوسل در یک فرد مسن
واریکوسلی که به سرعت و ناگهان ایجاد میشود به عنوان علائم انسداد رگ بزرگتر در شکم در نظر گرفته میشود. این مورد بسیار نادر است و معمولا فقط در مردان بالای 40 سال مشاهده میشود.
