زگیل تناسلی (کوندیلوما آکومیناتا یا زگیل مقعدی ـ تناسلی) شایع‌ترین بیماری مقاربتی جنسی و یکی از علائم آلوده شدن به عفونت ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) است عفونت HPV نوعی عفونت پوستی بسیار شایع و مسری است. هرچند HPV دارای بیش از 100 گونه مختلف است، سویههای 6 و 11 این ویروس عامل ایجاد 90 درصد موارد زگیل تناسلی است. به همین ترتیب فقط 10 درصد افرادی که به این ویروس آلوده می‌شوند، با زگیل تناسلی مواجه می‌شوند.
حتی اگر خود افراد از آلوده شدن به ویروس پاپیلوم انسانی مطلع نباشند، اما اکثر اشخاصی که فعالیت جنسی دارند، در مرحله‌ای از زندگی خود دچار این عفونت می‌شوند. ویروس پاپیلوم انسانی از راه تماس پوستی مستقیم، عمدتاً از راه رابطه جنسی دهانی، واژینال یا مقعدی منتقل میشود. هرچند زگیل تناسلی به ندرت آسیب بلندمدتی را ایجاد میکند، اما زگیل تناسلی به دلیل ظاهر ناخوشایندی دارد که به ناراحتی روانی دامن میزند.
فریز کردن یا اصطلاحاً کرایوتراپی یک راه برای از بین بردن زگیل تناسلی است. پزشک نیتروژن مایع را که ماده‌ای بسیار سرد است، مستقیماً روی زگیل میزند، در نتیجه زگیل منجمد میشود. در ادامه با درمان کرایوتراپی بیشتر آشنا می‌شوید و اطلاعاتی درباره روش انجام این درمان و دوران بهبود آن به دست می‌آورید. همچنین برای آن که بتوانید تصمیم آگاهانه‌ای برای درمان زگیل تناسلی بگیرید، این روش را با دیگر روشهای درمان زگیل تناسلی مقایسه می‌کنیم.
اکثر بیمارانی که به ویروس پاپیلوم انسانی آلوده می‌شوند، دچار هیچ گونه علائم آشکاری نمی‌شوند. زگیل تناسلی گاهی اوقات چند هفته یا حتی چند ماه بعد از آلوده شدن به این عفونت ایجاد میشود. زگیل تناسلی معمولاً به صورت گروهی تشکیل میشود، هرچند گاهی فقط یک زگیل به وجود می‌آید. زگیل تناسلی عموماً بیرون بدن در ناحیه مقعدی یا تناسلی ایجاد میشود و معمولاً روی واژن، لابیای ماژور، بدنه آلت تناسلی یا کیسه بیضه به چشم می‌خورد. درصد شیوع زگیلهای تناسلی داخلی که داخل مقعد، واژن یا دهانه رحم ایجاد می‌شوند، پایین‌تر از زگیلهای خارجی است. زگیل تناسلی معمولاً به صورت یک برجستگی کوچک با قطر تقریبی دو تا سه سانتی‌متر ایجاد میشود و گاهی اوقات شبیه گل‌کلمی بسیار کوچک است. زگیل تناسلی عموماً بدون درد و همراه با ناراحتی جزئی است، زگیل تناسلی قرمز یا همرنگ پوست است و ممکن است نرم یا سفت باشد. زگیل تناسلی در اثر خاراندن یا دستکاری شدید ممکن است خونریزی بدهد. کرایوتراپی یکی از بهترین روشهای درمان زگیل تناسلی محسوب میشود.
جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره ی روش درمان زگیل تناسلی با کرایو و یا رزرو نوبت در مطب دکتر نامداری با شماره تلفن‌های 02188776801 تماس حاصل فرمایید.
علل ایجاد زگیل تناسلی
ویروس پاپیلوم انسانی عامل ایجاد زگیل تناسلی است. این نوع عفونت پوستی دارای بیش از صد گونه مختلف است که هر یک بخش خاصی از بدن را درگیر میکند. تقریباً سی نوع ویروس پاپیلوم انسانی وجود دارد که میتواند ناحیه‌های مقعدی و تناسلی را آلوده کند، اما فقط دو نوع 6 و 11 عامل ایجاد اکثر موارد زگیل تناسلی (90 درصد) هستند. هم خانم‌ها و هم آقایان ممکن است به این عفونت آلوده شوند و آن را به دیگران انتقال بدهند.
سرایت عفونت
زگیل تناسلی از راه تماس پوستی مستقیم، عمدتاً از طریق رابطه جنسی دهانی، واژینال یا مقعدی منتقل میشود. سرایت عفونت لزوماً به رابطه جنسی همراه با دخول نیاز ندارد؛ تماس نزدیک ناحیه‌های تناسلی برای انتقال ویروس HPV از یک شریک جنسی به دیگری کافی است.
هرچند ویروس پاپیلوم انسانی بسیار مسری است، عفونت از طریق روابط جنسی مانند بوسیدن یا در آغوش گرفتن یا از راه استفاده از حوله یا لباس مشترک منتقل نمی‌شود. پس از آلوده شدن به ویروس HPV معمولاً دو هفته تا هشت ماه طول می‌کشد تا زگیل تناسلی ایجاد شود.
دوره کمون و عود
ویروس پاپیلوم انسانی ظرف دو سال یا کمتر از بدن 90 درصد بیماران خارج میشود. آن دسته از بیمارانی که ایجاد شدن و از بین رفتن زگیل تناسلی را مشاهده می‌کنند، ممکن است در این مدت دوباره با زگیل تناسلی مواجه شدند البته احتمال عود زگیل تناسلی بعد از دو سال نیز وجود دارد، هرچند این احتمال پایین است.
تشخیص زگیل تناسلی
پزشکان عموماً زگیلهای تناسلی خارجی مشخص را پس از معاینه و بررسی پرونده پزشکی بیمار تشخیص می‌دهند. اما اگر احتمال ابتلا به عفونت HPV در غیاب علائم آشکار وجود داشته باشد، آزمایش‌های تشخیصی دیگر نیز انجام میشود. آزمایش‌های تشخیصی مخصوص خانم‌ها غالباً شامل معاینه زنان و تست پاپ اسمیر میشود، چنانچه سلول‌های غیرعادی حین آزمایش تشخیص داده شود، نمونه‌برداری از بافت نیز انجام میشود. نمونه‌برداری از مردان به ندرت ضرورت می‌یابد و معمولاً توصیه نمی‌شود.
کدام نوع زگیلها را میتوان با فریز کردن درمان کرد؟
اکثر زگیل‌هایی که داخل ناحیه تناسلی نیستند، به روش کرایوتراپی قابل درمانند. پژوهش‌ها نشان میدهد که کرایوتراپی برای از بین بردن زگیلهای دست بسیار موثر است و حتی از کرم‌های موضعی قدیمی نیز موفق‌تر عمل میکند. به علاوه کرایوتراپی برای از بین بردن زگیلهای پلانتار کف پا نیز مفید است.
متقاضی ایده‌آل کرایوتراپی
چنانچه درمان‌های بدون نسخه (OTC) مانند سالیسیلیک اسید کمکی به رفع زگیل نکرده باشد، کرایوتراپی توصیه میشود. همچنین اگر بیمار بخواهد زگیل را به سرعت از بین ببرد، کرایوتراپی روش ایده‌آلی محسوب میشود. انجام دادن کرایوتراپی برای بیماران حساس به درد، مثلاً کودکان و سالمندان دشوار است.
مراحل انجام کرایوتراپی
کرایوتراپی معمولاً در مطب پزشک انجام میشود. پزشک ابتدا زگیل را با چاقوی کوچک و تیزی برش میدهد، سپس ماده منجمد کننده را با پنبه یا اسپری روی زگیل میزند. نیتروژن مایع معمولاً به عنوان ماده فریز کننده به کار برده میشود، البته از دی اکسید کربن نیز میتوان برای فریز کردن زگیل استفاده کرد.
ممکن است کرایوتراپی دردناک و آزاردهنده باشد، به همین دلیل پزشک داروی بیحسی را روی زگیل میزند تا بیمار حین درمان دچار درد نشود. کرایوتراپی عمل کوتاهی است. چنانچه زگیل بزرگ باشد، لازم است که درمان تکرار شود.
آیا میتوان زگیل را در خانه درمان کرد؟
درمان کرایوتراپی با استفاده از نیتروژن مایع فقط باید توسط پزشک متخصص انجام شود.
برای درمان زگیلهای تناسلی کوچک‌تر در خانه می‌توانید از محصولات بدون نسخه مانند (Compound W Freeze Off) یا (freeze away easy wart remover) استفاده کنید. کیت‌های درمان خانگی زگیل تناسلی حاوی مخلوطی از پروپان در دی متیل اتر است. برای استعمال دارو معمولاً اپلیکاتور فوم در این مخلوط خیس داده میشود و مستقیم روی زگیل گذاشته میشود. دستور مصرف دارو را به دقت رعایت کنید تا به بهترین نتیجه ممکن برسید و حداقل درد را تحمل کنید.
مراقبت‌های بعد از درمان
ممکن است تا سه روز بعد از فریز کردن زگیلها درد داشته باشید. درهر حال انتظار می‌رود که بهبودی کامل ظرف دو هفته حاصل شود.
اندکی احتمال باقی ماندن جای زخم وجود دارد، همچنین ممکن است محل زگیل تاول بزند. اگر تاول ترکید، ناحیه را با محلول ضدعفونی کننده تمیز کنید تا خطر پخش شدن عفونت ویروس از زگیل به حداقل برسد. تاول و زگیل در اکثر موارد ظرف چند روز از بین می‌رود. اگر تاول بعد از چند روز همچنان دردناک یا حاوی مایع بود، به پزشک مراجعه کنید.
عوارض کرایوتراپی
کرایوتراپی زگیل به طور کلی ایمن است اما مانند هر درمان دیگری احتمال بروز عوارض بعد از درمان وجود دارد. عفونت زخم که در اثر حمله باکتری‌ها ایجاد میشود، مهم‌ترین خطر کرایوتراپی است. علائم عفونت عبارت است از:
- بیشتر شدن ورم
- درد ضربان‌دار
- تب
- ترشحات زرد رنگ
- چرک کردن
عفونت‌های باکتریایی را میتوان با مصرف آنتی بیوتیک خوراکی درمان کرد. دیگر عوارض احتمالی کرایوتراپی عبارت است از:
- آسیب دیدن عصب‌ها که منجر به بیحسی موقتی میشود.
- دیر التیام یافتن زخم
- ایجاد زخم
- اسکار یا جای زخم بلندمدت یا تغییرات رنگدانه‌ای
- ضایعات پوستی
کرایوتراپی به طور کلی برای زگیلهای غیرتناسلی نیز درمانی موثر است و حداقل جای زخم را ایجاد میکند. چنانچه درمان موضعی به تنهایی برای از بین بردن زگیل کافی نباشد، کرایوتراپی توصیه میشود. برای اطمینان از کارآمدی کرایوتراپی لازم است که پژوهش‌های بیشتری انجام شود، اما اکثر متخصصین پوست کرایوتراپی را به عنوان درمانی موثر و قدرتمند معرفی می‌کنند.
پیشگیری از زگیل تناسلی
هرچند استفاده از کاندوم روش قطعی و صددرصدی برای پیشگیری از زگیل تناسلی نیست، اما موثرترین راه برای جلوگیری از انتقال زگیل تناسلی محسوب میشود. به علاوه واکسن ویروس پاپیلوم انسانی نیز در دسترس است. این واکسن‌ها از ما در برابر آلوده شدن به تمام سویههای HPV محافظت نمی‌کنند، اما راهکار موثری در پیشگیری از زگیل تناسلی به شمار می‌آیند.
کاندوم
برای پیشگیری از ایجاد زگیل تناسلی لازم است که هنگام برقراری رابطه جنسی واژینال، دهانی یا مقعدی از کاندوم استفاده شود. استفاده از کاندوم بعد از مجرد ماندن و خودداری از برقراری رابطه جنسی، موثرترین روش برای پیشگیری از زگیل تناسلی محسوب میشود. بااین حال استفاده از کاندوم تضمین قطعی برای پیشگیری از زگیل تناسلی نیست. احتمال انتقال ویروس از بخشی از ناحیه تناسلی که با کاندوم پوشیده نشده است، وجود دارد.
واکسن
واکسن HPV از ابتلا به زگیل تناسلی و عارضه‌های دیگر از جمله سرطان دهانه رحم جلوگیری میکند. این واکسن‌ها زمانی بیشترین تاثیر را دارند که در سن پایین و قبل از شروع فعالیت جنسی، در بازه سنی 11 ـ 13 سال تزریق شوند. برنامه‌های جبرانی تا 26 سالگی ارائه میشود، اما تزریق واکسن در سن بالای 26 سال بر اساس پژوهش‌های انجام شده بی‌فایده است.
واکسن‌های مختلفی مانند گارداسیل و سرواریکس وجود دارد که هر یک از ابتلا به عفونت ناشی از سویههای خاصی از HPV جلوگیری می‌کنند. هیچ واکسنی برای پیشگیری از عفونت تمام سویههای HPV و ایجاد انواع زگیلهای تناسلی وجود ندارد. بااین حال تزریق واکسن خطر آلوده شدن به عفونت HPV را به شدت کاهش میدهد.
ویروس پاپیلوم انسانی و سرطان
ویروس پاپیلوم انسانی علاوه بر این که عامل ایجاد زگیل تناسلی است، موجب ابتلا به سرطان‌های زیر نیز میشود:
- سرطان دهانه رحم: ویروس پاپیلوم انسانی عامل ابتلا به اکثر موارد سرطان دهانه رحم است. سویههای 16 و 18 مسئول بروز تقریباً 70 درصد موارد سرطان دهانه رحم هستند. واکسن HPV از آلوده شدن به 70 درصد سویههای HPV که عامل ایجاد سرطان دهانه رحم هستند، جلوگیری میکند؛ به عبارت دیگر واکسن عامل موثری برای پیشگیری از سرطان دهانه رحم به شمار می‌آید، اما مبتلا نشدن به این عارضه را تضمین نمی‌کند.
- سرطان مقعد: تقریباً 95 درصد موارد سرطان مقعد پیآمد آلوده شدن به ویروس پاپیلوم انسانی است و سویه 16 عامل اصلی ابتلا به سرطان مقعد در اکثر موارد محسوب میشود.
- سرطان اوروفارنکس: تقریباً 70 درصد موارد سرطان اوروفارنکس (سرطان بخش میانی گلو) نتیجه آلوده شدن به ویروس HPV است.
- دیگر گونه‌های سرطان: ویروس پاپیلوم انسانی میتواند عامل ابتلا به سرطان‌های آلت تناسلی، فرج و واژن باشد و در اکثر موارد سویه 16 این ویروس موجب ابتلا به سرطان میشود.
نکته مهم: سیستم ایمنی ضعیف، استعمال دخانیات، زایمان‌های متعدد و رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان نیز خطر ابتلا به سرطان‌های ناشی از عفونت HPV را افزایش میدهد.
سوالات متداول درباره زگیل تناسلی
آیا هنگامی که زگیل تناسلی وجود دارد، باید رابطه جنسی را متوقف کرد؟
بله، ویروس پاپیلوم انسانی بسیار مسری است، بنابراین خودداری ار رابطه جنسی برای پیشگیری از انتقال ویروس لازم است. چنانچه امکان متوقف کردن رابطه جنسی وجود نداشته باشد، استفاده از کاندوم ضروری است.
ایجاد زگیل تناسلی در دوران بارداری نگران کننده است؟
زگیل تناسلی در دوران بارداری به طور کلی نگران کننده نیست. بعید است که ویروس HPV قبل از زایمان یا حین زایمان از مادر به جنین منتقل شود.
آیا زگیل تناسلی میتواند باعث ابتلا به سرطان شود؟
هرچند نمیتوان گفت که زگیل تناسلی موجب ابتلا به سرطان میشود، اما بعضی سویههای ویروس پاپیلوم انسانی عامل ابتلا به بعضی سرطانها هستند. سرطان دهانه رحم و سرطان مقعد غالباً پیآمد آلوده شدن به عفونت HPV هستند.
درمان های دیگر از بین بردن زگیل تناسلی علاوه بر کرایوتراپی چیست؟
برخی بیماران ترجیح می‌دهند که هیچ درمانی را برای رفع زگیل تناسلی انجام ندهند. انجام ندادن درمان خطرناک نیست، اما به این ترتیب زگیل برای مدتی طولانی باقی می‌ماند. روشهای مختلف درمان زگیل تناسلی علاوه بر کرایو به شرح زیر است:
- استفاده از کرمها یا ژلهای ضدویروسی: این محلولها در انواع مختلف در داروخانهها به فروش میرسد، معمولاً خود بیمار محلول را به مدت چند روز یا چند هفته روی زگیل میزند. از عوارض جانبی مصرف این داروها میتوان به خارش و باقی ماندن جای زخم جزئی اشاره کرد.
- بریدن زگیل: متخصص زگیل را پس از اعمال بیحسی موضعی میبرد. جراحی برای رفع زگیلهای کوچک و سخت انجام میشود.
- الکتروسرجری: الکتروسرجری معمولاً برای گروههای بزرگی از زگیلهای مقاوم در برابر دیگر روشهای درمان به کار برده میشود. متخصص ابتدا بخش برآمده زگیل را میبرد، سپس میله فلزی را روی ناحیه درگیر فشار میدهد و جریان برق را در میله برقرار میکند تا باقیمانده زگیل بسوزد و از بین برود.
- جراحی با لیزر: جراحی با لیزر معمولاً برای گروههای بزرگ زگیل یا زگیلهای دور از دسترس، مثلاً زگیلهای داخل مقعد توصیه میشود. متخصص بخش برآمده زگیلها را با لیزر میسوزاند. جراحی با لیزر تحت بیهوشی عمومی یا پس از اعمال بیحسی موضعی انجام میشود.
