کلامیدیا نوعی بیماری عفونی مقاربتی (STD) شایع و قابل درمان است. عامل ابتلا به عفونت کلامیدیا تراکوماتیس، باکتری بیماری‌زایی است که باعث عفونت دهانه رحم بانوان و میزراه و راست روده (رکتوم) بانوان و آقایان می‌شود. گاهی اوقات بخش‌های دیگری از بدن، مانند پوشش داخلی پلک و گلو نیز درگیر می‌شود.
هر ساله بیش از 90 میلیون مورد کلامیدیا در سراسر جهان گزارش می‌شود که بیش از نیمی از آن‌ها خانم هستند. عفونت کلامیدیا بالاترین درصد شیوع را در میان نوجوانان و جوانان دارد. تقریباً نیمی از آقایان و اکثر بانوان مبتلا به کلامیدیا تراکوماتیس متوجه هیچ نوع علائمی نمی‌شوند، به همین دلیل اقدامی برای درمان بیماری نمی‌کنند و بیماری را به راحتی به همسر خود منتقل می‌کنند. کلامیدیا را می‌توان به سادگی با مصرف آنتی بیوتیک‌های معمولی درمان کرد، در غیر این صورت عوارض خطرناکی مانند بیماری التهابی لگن (PID) و حتی ناباروری در دستگاه تولید مثل بروز می‌یابد.
چگونگی ابتلا به کلامیدیا
کلامیدیا در اصل حین رابطه جنسی منتقل می‌شود. متداول‌ترین روش‌های سرایت کلامیدیا به شرح زیر است:
- کلامیدیا در اثر برقراری رابطه جنسی دهانی، واژینال یا مقعدی با فرد مبتلا به این عفونت منتقل می‌شود.
- اگر در گذشته به کلامیدیا مبتلا شده و درمان شده‌اید، چنانچه رابطه جنسی محافظت نشده با همسرتان که مبتلا به کلامیدیا است، داشته باشید، دوباره به کلامیدیا مبتلا خواهید شد.
- اگر کانال زایمان عفونی باشد، کلامیدیا حین زایمان طبیعی از مادر به نوزاد منتقل می‌شود.
- کلامیدیا از طریق بوسه، دست دادن و استفاده اشتراکی از حمام، حوله، فنجان و صندلی توالت منتقل نمی‌شود.
نشانه‌ها و علائم کلامیدیا
کلامیدیا یکی از بیماری‌های “خاموشی” است که ممکن است مدت‌ها هیچ نوع علائمی تولید نکند. تقریباً 70 ـ 95 درصد بانوان و 50 درصد آقایان مبتلا به کلامیدیا اصلاً متوجه علائم کلامیدیا نمی‌شوند. علائم کلامیدیا گاهی خفیف است و موجب جلب توجه نمی‌شود. به علاوه چون علائم سوزاک بسیار شبیه به علائم کلامیدیا است و این دو بیماری غالباً با هم اشتباه گرفته می‌شود، بررسی علائم بهترین روش برای تشخیص عفونت کلامیدیا نیست. ماهیت بدون علامت کلامیدیا باعث می‌شود نتوان به راحتی برآورد کرد که عفونت تا چه مدت در بدن فرد باقی می‌ماند، تصور بر این است که عفونت تا زمان بهبودی کامل وجود دارد.
علائم کلامیدیا یک تا سه هفته پس از سرایت بیماری بروز می‌یابد.
علائم شایع کلامیدیا در بانوان:
- ترشحات غیرعادی یا غیرمعمول واژن: ترشحات گاهی اوقات مایل به زرد و بدبو است.
- تکرر ادرار و ادرار دردناک
- خونریزی بین عادت‌های ماهانه یا خونریزی شدید در زمان عادت ماهانه
- احساس درد حین رابطه جنسی یا خونریزی پس از رابطه جنسی
- احساس درد در قسمت پایین شکم که گاهی با حالت تهوع و تب خفیف همراه است.
- متورم شدن پوست داخل واژن یا دور مقعد
علائم شایع کلامیدیا در آقایان
- خروج ترشحات سفید و کدر آبکی از نوک آلت تناسلی
- احساس درد هنگام ادرار کردن
- درد و یا ورم بیضه
- متورم شدن پوست دور مقعد
بانوان، آقایان و کودکان بسته به محل عفونت با التهاب راست روده، میزراه یا پلک مواجه می‌شوند. علائم عفونت‌های دهان و گلو نادر است، هر چند فرد مبتلا به کلامیدیا ممکن است دچار گلودرد شود. آلودگی چشم به عفونت کلامیدیا نیز مانند ابتلا به التهاب ملتحمه یا کنژنکتیویت علائمی مانند خارش، ورم، درد یا ترشح تولید می‌کند. عفونت راست روده خونریزی، ترشح و درد را به دنبال دارد.
آزمایش برای تشخیص کلامیدیا
آزمایش تنها راه مطمئن برای تشخیص ابتلا به کلامیدیا است. نسل جدید آزمایش‌ها دقیق است و به راحتی انجام می‌شود. در آزمایش سواب نمونه‌ای از سلول‌ها و مایع از آلت، دهانه رحم، میزراه یا مقعد گرفته می‌شود. آزمایش ادرار نیز برای تشخیص کلامیدیا کاربرد دارد.
پزشکان برای تشخیص کلامیدیای بانوان از سواب پنبه‌ای برای گرفتن نمونه از واژن استفاده می‌کنند.
برای تشخیص کلامیدیای آقایان نیز سواب در دهانه میزراه در نوک آلت قرار داده می‌شود؛ این کار باعث سوزش و ناراحتی مختصری می‌شود. در هر حال آزمایش سواب مطمئن‌تر از آزمایش ادرار است.
درمان کلامیدیا
کلامیدیا را می‌توان به راحتی و به سادگی با مصرف آنتی بیوتیک‌های معمولی، مانند آزیترومایسین و داکسی سایکلین درمان کرد. درمان بسته به نوع کلامیدیا گاهی با تجویز یک دوز آنتی بیوتیک انجام می‌شود و گاهی دو هفته طول می‌کشد. بیمار مبتلا به کلامیدیا تا زمانی که نتیجه آزمایشش در ویزیت پس از درمان منفی نشده است، اجازه رابطه جنسی همراه با دخول ندارد. هر دو همسر باید تحت درمان کلامیدیا قرار بگیرند و پس از سه تا چهار ماه دوباره آزمایش بدهند.
داروهای زیر برای درمان کلامیدیا تجویز می‌شود:
- داکسی سایکلین 100 میلی‌گرم: دارو باید 2 ـ 3 بار در روز به مدت 10 ـ 14 روز مصرف شود.
- زیتروماکس (آزیترومایسین): دارو در چهار دوز 250 میلی گرمی یا در یک دوز تجویز می‌شود.
- زیتروماکس، زد ـ پک (آزیترومایسین): قرص 500 میلی گرمی در روز اول مصرف می‌شود و در چهار روز بعدی، هر روز یک قرص 250 میلی گرمی مصرف می‌شود.
چون علائم کلامیدیا و سوزاک مشابه است و ممکن است بیمار به هر دو عارضه مبتلا باشد، بیماران علاوه بر درمان کلامیدیا تحت درمان سوزاک نیز قرار می‌گیرند ـ حدود 50 درصد بیماران به هر دو نوع عفونت مبتلا هستند.
داروهای زیر برای درمان سوزاک تجویز می‌شود:
- سیپرو: یک دوز 500 میلی گرمی
- لواکویین: یک دوز 500 میلی گرمی
- تکویین: یک دوز 400 میلی گرمی
عوارض کلامیدیا
درمان نشدن کلامیدیا در بانوان موجب می‌شود که عفونت در رحم و لوله‌های فالوپ منتشر شود و بیماری التهابی لگن (PID) بروز یابد. بیماری التهابی لگن می‌تواند آسیبی دائمی به دستگاه تولیدمثل وارد کند. در نتیجه بیمار با عوارضی مانند درد مزمن لگن، ناباروری و حاملگی خارج رحمی روبه‌رو می‌شود. بانوانی که بیشتر از یک بار به عفونت کلامیدیا مبتلا شده‌اند، بیشتر مستعد ابتلا به عارضه‌های جدی دستگاه تولید مثل هستند.
اغلب آقایان در اثر ابتلا به کلامیدیا دچار عوارض نمی‌شوند. کلامیدیا گاهی اوقات موجب عفونت اپیدیدیم (لوله حاوی اسپرم) می‌شود. عفونت اپیدیدیم درد، تب و به ندرت ناباروری را به دنبال دارد.
هم بانوان و هم آقایان ممکن است به دلیل ابتلا به عفونت کلامیدیا دچار آرتریت واکنشی شوند. آرتریت واکنشی نوعی از آرتریت است که در اثر “واکنش” بدن به عفونت موجود رخ می‌دهد.
نوزادانی که از مادران مبتلا به کلامیدیا متولد می‌شوند، ممکن است دچار عفونت چشم و ذات‌الریه شوند. همچنین ابتلای مادر به کلامیدیا احتمال زایمان زودرس را بالاتر می‌برد.
درمان نکردن کلامیدیا خطر ابتلا به HIV/AIDS یا انتقال این بیماری‌ها را افزایش می‌دهد.
پیشگیری از کلامیدیا
تنها راه مطمئن برای پیشگیری از کلامیدیا این است که رابطه جنسی واژینال، دهانی یا مقعدی نداشته باشید. استفاده صحیح از کاندوم لاتکس خطر ابتلا به کلامیدیا را به شدت کاهش می‌دهد، اما خطر ابتلا به کلامیدیا یا انتقال آن را کاملاً از بین نمی‌برد. اگر خود یا همسرتان به لاتکس حساسیت دارید، می‌توانید از کاندوم پلی یورتان استفاده کنید.
