مثانه ارگانی است که ادرار قبل از دفع از بدن در آن ذخیره می‌شود. بیش از 90 درصد از سرطان‌های مثانه در سلول‌های پوشاننده‌ی دیواره‌ی داخلی مثانه ایجاد می‌شوند. در صورت شک به سرطان مثانه، پزشک می‌تواند تست‌های تشخیصی مختلفی ازجمله سی تی اسکن، اولتراسوند، بیوپسی مثانه و آزمایش ادرار را برای شما تجویز کند. ازجمله آزمایشات تشخیصی دیگر می‌توان به سیستوسکوپی، پیلوگرام وریدی (IVP) و سیتولوژی ادرار اشاره کرد. تست‌های سرطان مثانه می‌توانند وجود تومور، نوع سلول‌های موجود و مرحله‌ی سرطان را مشخص کنند.
سرطان مثانه قابل درمان با جراحی، شیمی درمانی، شیمی درمانی داخل مثانه‌ای، ایمونوتراپی و رادیوتراپی خواهد بود.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی تست‌های تشخیصی سرطان مثانه و یا برای دریافت مشاوره در مطب دکتر فرشاد نامداری با شماره تلفن‌های 02188776801 – 09107585358 تماس حاصل فرمایید.
علل بروز سرطان مثانه
برخی از عواملی که می‌توانند خطر بروز سرطان مثانه را افزایش دهند عبارت‌اند از:
- سیگار کشیدن
- سن بالا
- قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی مورد استفاده در رنگرزی، پتروشیمی و صنایع لاستیک سازی
- استفاده از داروی شیمی درمانی سیکلوفسفامید
- درمان دیابت با داروی پیوگلیتازون
- سابقه فامیلی
- عفونت‌های مزمن دستگاه ادراری
علائم خطر سرطان مثانه چیست؟
برخی از علائم سرطان مثانه می‌توانند علائم عارضه‌های دیگر نیز باشند و در صورت مشاهده باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید. وجود خون در ادرار مهم‌ترین این علامت‌هاست. درد به هنگام ادرار کردن، تکرر ادرار و سختی در ادرار کردن ازجمله علائم دیگر خواهند بود.
تشخیص سرطان مثانه
می‌توان با استفاده از تست‌های زیر به تشخیص و تعیین نوع سرطان مثانه کمک کرد:
آزمایش ادرار
اگر هر مقداری از خون در ادرار شما یافت شده است می‌توان از تست سیتولوژی ادرار استفاده کرد. در تست سیتولوژی ادرار از یک نمونه‌ی تصادفی ادرار استفاده شده و وجود سلول‌های بدخیم در آن بررسی می‌شود. در صورتی که فرد تحت عمل سیستوسکوپی قرار گیرد می‌توان تست دیگری نیز انجام داد که در طی آن مثانه شستشو داده شده و مایع شستشو از طریق سیستوسکوپ و یا لوله‌ی کوچکی که وارد مجرای ادرار می‌شود جمع آوری می‌گردد. این نمونه از نظر موارد مختلفی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. رایج‌ترین این روش‌ها نگاه کردن به سلول‌ها در زیر میکروسکوپ بوده که به آن سیتولوژی ادراری گفته می‌شود. روش‌های دیگری برای آزمایش ادرار با استفاده از آنالیز مولکولی وجود دارند که می‌توان از آن‌ها برای پیدا کردن سرطان استفاده کرد. این روش‌ها معمولاً همراه با سیتولوژی ادراری انجام می‌شوند.
سیستوسکوپی
سیستوسکوپی روش کلیدی تشخیص سرطان مثانه است. در این روش یک لوله‌ی کوچک و انعطاف پذیر به نام سیستوسکوپ وارد بدن شده و به پزشک اجازه‌ی مشاهده‌ی درون مثانه را می‌دهد. سیستوسکوپی در مطب پزشک انجام شده و نیازی به بی حسی نخواهد داشت. این روش می‌تواند رشد بافت های غیرعادی در مثانه را تشخیص داده و نیاز برای انجام بیوپسی یا عمل جراحی را مشخص کند.
بیوپسی / برداشتن تومور از طریق مجرای ادراری (TURBT)
در صورت پیدا شدن بافت غیرطبیعی در طی سیستوسکوپی، پزشک یک بیوپسی انجام خواهد داد. بیوپسی روشی است که در طی آن مقدار کمی از بافت برای بررسی در زیر میکروسکوپ برداشته می‌شود. به این عمل جراحی، برداشتن تومور از طریق مجرای ادراری یا TURBT نیز گفته می‌شود.
در طی این عمل، پزشک تومور را برداشته و نمونه‌ی کوچکی از عضلات اطراف تومور نیز بر می‌دارد. با توجه به نتایج سیستوسکوپی ممکن است انجام بیوپسی از بخش‌های دیگر مثانه نیز لازم باشد. یکی از روش‌هایی که معمولاً قبل از TURBT انجام می‌شود EUA (معاینه تحت بیهوشی) خواهد بود. در این روش متخصص اورولوژی مثانه را از نظر توده‌های مختلف معاینه می‌کند. هر گونه نمونه‌ی برداشته شده طی TURBT بعداً توسط پاتولوژیست بررسی خواهد شد. پاتولوژیست پزشک متخصصی است که در زمینه‌ی تفسیر نتایج آزمایشگاهی و بررسی سلول‌ها، بافت ها و ارگان‌ها برای تشخیص بیمار تخصص دارد.
از TURBT برای تشخیص سرطان مثانه، تعیین نوع آن، مشخص کردن میزان رشد تومور و بررسی تغییرات سرطانی دیگر استفاده می‌شود. این روش برای برداشتن تومورهایی که به بافت عضلانی نرسیده‌اند نیز مناسب خواهد بود.
عکس برداری
از روش‌های عکس برداری زیر برای تشخیص انتشار سرطان به بخش‌های دیگر و تعیین مرحله‌ی آن استفاده می‌شود.
سی تی اسکن یا کت اسکن
سی تی اسکن با استفاده از اشعه‌ی ایکس در زوایای مختلف تصاویری از داخل بدن ارائه می‌کند. این تصاویر با استفاده از رایانه با یکدیگر ترکیب شده و تصویری 3 بعدی از تومورها و موارد غیرطبیعی به دست می‌آید. می‌توان از سی تی اسکن برای تعیین اندازه‌ی تومور و تشخیص بزرگی گره‌های لنفاوی استفاده کرد که می‌تواند نشان دهنده‌ی منتشر شدن سرطان باشد. بعضاً ممکن است قبل از اسکن نوعی رنگ مخصوص به نام ماده‌ی حاجب به بیمار تزریق شود تا تصاویر واضح‌تر شوند. این ماده ممکن است به صورت تزریقی و یا به صورت خوراکی به بیمار داده شود. قبل از انجام این تست، بیمار باید در صورت داشتن حساسیت به ید و یا دیگر مواد حاجب، تکنسین مربوطه را مطلع سازد. ماده‌ی حاجب تزریقی در سی تی اسکن می‌تواند باعث مشکلات کلیوی شود بنابراین بیمارانی که به هر نوع مشکل کلیوی مبتلا هستند، باید تکنسین مربوطه را در جریان قرار دهند.
اسکن MRI
در اسکن MRI از میدان‌های مغناطیسی به جای اشعه‌ی ایکس استفاده می‌شود تا تصاویری با دقت بالا از داخل بدن به دست آید. از این روش نیز می‌توان برای اندازه گیری سایز تومور و تشخیص متورم بودن گره‌های لنفاوی استفاده کرد که می‌تواند نشان دهنده‌ی انتشار سرطان باشد. قبل از اسکن ماده‌ی حاجب به بیمار تزریق می‌شود تا تصاویر واضح‌تری به دست آیند. ماده‌ی حاجب ممکن است به شکل تزریقی و یا به شکل قرص یا مایع خوراکی به بیمار داده شود.
توموگرافی پوزیترونی یا پت اسکن (PET scan)
پت اسکن معمولاً همراه با سی تی اسکن مورد استفاده قرار گرفته و پت سی تی اسکن نام دارد. ولی ممکن است پزشک شما تنها از نام پت اسکن استفاده کند. پت اسکن روشی برای گرفتن تصاویر از بافت ها و ارگان‌های داخل بدن است. در این روش مقدار کمی ماده‌ی رادیواکتیو به بیمار تزریق می‌شود. این ماده توسط سلول‌هایی که بیشترین انرژی را مصرف می‌کنند جذب خواهد شد. از آن جایی که سلول‌های سرطانی معمولاً بسیار فعال هستند، این ماده‌ی رادیواکتیو را جذب خواهند کرد. سپس اسکنر این مواد را تشخیص داده و تصویری از داخل بدن ارائه می‌کند.
پت اسکن نسبت به سی تی اسکن و اسکن MRI بهتر می‌تواند انتشار سرطان مثانه را تشخیص دهد با این وجود پت اسکن روش عکس برداری استاندارد برای سرطان مثانه نخواهد بود.
اولتراسوند
در روش اولتراسوند از امواج صوتی برای ایجاد تصویر از ارگان‌های داخلی بدن استفاده می‌شود. این روش می‌تواند انسداد مجاری ادراری و کلیوی را تشخیص دهد. این روش نیازی به ماده‌ی حاجب نخواهد داشت.
پس از انجام تست‌های تشخیصی، پزشک نتایج را با شما به اشتراک خواهد گذاشت. در صورت تأیید سرطان پزشک می‌تواند با کمک نتایج آزمایشات نوع و شدت آن را مشخص کند.
روش‌های درمانی برای سرطان مثانه
سرطان‌های سطحی مثانه با عمل جراحی و یا ایمونوتراپی درمان می‌شوند. بعضاً ممکن است از تزریق ماده‌ی شیمی درمانی به درون مثانه نیز استفاده شود.
عمل جراحی
عمل جراحی با استفاده از سیستوسکوپ انجام خواهد شد. این وسیله دارای قطعه‌ای برای برداشتن تومورهاست. ازجمله روش‌های دیگر برای از بین بردن سلول‌های سرطانی می‌توان به سوزاندن قاعده‌ی تومورها و یا استفاده از لیزر پر قدرت برای آسیب رساندن و یا کشتن سلول‌های سرطانی اشاره کرد.
ایمونوتراپی
سرطان‌های غیرتهاجمی مثانه با استفاده از ایمونوتراپی نیز قابل درمان خواهند بود. واکسنی به نام باسیلوس کالمت گرین (BCG) که برای پیشگیری از سل ساخته شده است می‌تواند دستگاه ایمنی شما را تحریک کند تا از سرطان مثانه پیشگیری کرده و یا آن را متوقف سازد.
شیمی درمانی
از داروهای شیمی درمانی برای از بین بردن و یا آسیب رساندن به سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. برای سرطان‌های غیرتهاجمی مثانه، داروهای شیمی درمانی را وارد مثانه می‌کنند. سرطان‌های تهاجمی مثانه بیشتر با استفاده از عمل جراحی درمان می‌شوند و رادیوتراپی می‌تواند روشی جایگزین محسوب شود. در برخی از موارد، شیمی درمانی نیز به همراه این روش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در صورتی که عمل جراحی قابل انجام نباشد می‌توان سرطان را با پرتو درمانی یا رادیوتراپی به همراه شیمی درمانی و یا بدون آن و همچنین با استفاده از شیمی درمانی تنها (پلاتین و جمسیتابین) درمان کرد.
درمان‌های تسکین دهنده
در برخی از موارد سرطان مثانه، تیم پزشکی در مورد گزینه‌های تسکین دهنده به شما مشاوره خواهند داد.
درمان‌های تسکین دهنده با هدف بهبود کیفیت زندگی و کاهش علائم سرطان انجام شده و در واقع برای درمان سرطان طراحی نشده‌اند. درمان‌های تسکین دهنده علاوه بر کند کردن روند سرطان، درد را کاهش داده و به مدیریت علائم دیگر نیز کمک می‌کنند. ازجمله این روش‌ها می‌توان به رادیوتراپی، شیمی درمانی و برخی داروهای دیگر اشاره کرد.
