یکی از شایع‌ترین و آزاردهنده‌ترین علائمی که زنان باردار تجربه می‌کنند، تکرر ادرار در بارداری است. اگر فقط چند هفته از شروع بارداری شما می‌گذرد و متوجه شده‌اید که نیاز به دستشویی رفتن در شما بیشتر از همیشه است، نگران نباشید؛ چرا که این موضوع کاملا طبیعی است. از هفته‌های ابتدایی بارداری تا سه‌ماهه سوم، این نیاز پیوسته همراه شما خواهد بود.
تغییرات هورمونی و فشار روزافزون رحم و جنین در حال رشد به مثانه، عامل اصلی این وضع هستند. هرچند این تجربه ممکن است خسته‌کننده باشد؛ اما در بیشتر موارد جای نگرانی نیست و می‌توان آن را با انجام تمرینات کگل یا رعایت رژیم غذایی و سبک زندگی سالم کنترل کرد. البته در مواردی این تکرر ادرار نشانه مشکلات دیگری مانند عفونت‌های مجاری ادرار است و مراجعه به پزشک متخصص ضروری می‌باشد.
اگر به دنبال اطلاعات بیشتر درباره عفونت ادراری در بارداری هستید کلیک کنید.
در این مقاله از سایت دکتر نامداری، به بررسی تکرر ادرار در بارداری، علل، علائم و درمان آن می‌پردازیم و علاوه بر این، به سوال آیا تکرر ادرار در بارداری خطرناک است، به صورت کامل پاسخ خواهیم داد. با ما همراه باشید.
دلایل تکرر ادرار در بارداری: چه چیزی در بدن شما در حال تغییر است؟
بارداری بر بسیاری از سیستم‌های بدن تاثیر می‌گذارد و مثانه نیز از این قاعده مستثنا نیست. تکرر ادرار در بارداری که عموما به دلیل تغییرات فیزیکی و هورمونی بدن است، یکی از علائم شایع در این دوران محسوب می‌شود، که می‌تواند زنان باردار را با چالش‌هایی مواجه کند. از جمله دلایل این چالش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغییرات هورمونی در اوایل بارداری
- تغییرات فیزیکی در سه‌ماهه دوم بارداری
- فشار جنین بر مثانه در سه‌ماهه سوم
- ضعف عضلات کف لگن
- افزایش حجم خون و فعالیت کلیه‌ها
- عفونت مثانه
1. تغییرات هورمونی در اویل بارداری
در سه ماهه اول بارداری افزایش سطح هورمون‌هایی مانند پروژسترون (Progesterone) و گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) باعث افزایش جریان خون در ناحیه لگن و کلیه‌ها می‌شود. این هورمون‌ها نه تنها در تقویت رشد جنین نقش دارند؛ بلکه باعث افزایش کارایی کلیه‌ها و در نتیجه افزایش حجم ادرار می‌شوند. افزایش جریان خون و تغییرات در سیستم هورمونی بدن، علائمی مانند تکرر ادرار در بارداری و حتی تهوع را به دنبال دارد.
2. تغییرات فیزیکی در سه‌ماهه دوم بارداری
نیاز به ادرار در طول سه‌ماهه دوم بارداری کمتر می‌شود که دلیل آن، به کاهش سطح هورمون hCG و کاهش تحریک مثانه برمی‌گردد. رحم در این دوره، بالاتر از سطح مثانه قرار می‌گیرد که این موضوع نیز، باعث کاهش فشار به مثانه و کاهش تعداد دفعات ادرار خواهد شد. با این وجود، ممکن است برخی از زنان هنوز تجربه تکرر ادرار در بارداری را داشته باشند.
3. فشار جنین بر مثانه در سه‌ماهه سوم
با ورود به سه‌ماهه سوم بارداری، فشار جنین در حال رشد به مثانه افزایش پیدا می‌کند؛ چرا که جنین در این دوره به سمت لگن حرکت کرده و سر آن نیز به سمت پایین فشار می‌آورد. همین امر، باعث تکرر ادرار در بارداری خصوصا در طول شب خواهد شد. البته تجمع مایعات در پاها و اندام‌های تحتانی در طول روز و بازگشت آن‌ها به سمت جریان خون در شب و هنگام استراحت شبانه، دلیل دیگر افزایش تعداد دفعات ادرار در شب است.
4. ضعف عضلات کف لگن
در طول بارداری هورمون‌های پروژسترون و ریلکسین(Relaxin)، به نرم شدن و کشش عضلات و لیگامان‌های کف لگن، کمک می‌کنند تا بدن به خوبی برای زایمان آماده شود. با این حال، این روند ممکن است باعث ضعف عضلات کنترل‌کننده ادرار شده که به نوبه خود، می‌تواند تکرر ادرار در بارداری یا نشت ادرار را به همراه داشته باشد. همچنین یبوست که در دوران بارداری شایع است، با فشار بیشتر بر کف لگن و مثانه، این علائم را تشدید می‌کند.
5. افزایش حجم خون و فعالیت کلیه‌ها
در طول بارداری، حجم خون به طور چشمگیری افزایش پیدا کرده تا نیازهای جنین را تامین کند. حدود 20 الی 25 درصد از خون بدن، از کلیه‌ها عبور می‌کند و به صورت ادرار از بدن خارج می‌شود. افزایش حجم خون و فعالیت کلیه‌ها، منجر به افزایش تولید ادرار و در نتیجه تکرر ادرار در بارداری خواهد شد.
6. عفونت مثانه
در پاسخ به سوال آیا تکرر ادرار در بارداری خطرناک است، باید گفت در برخی موارد افزایش تعداد دفعات ادرار در بارداری، به عفونت مثانه یا عفونت ادراری برمی‌گردد. این موضوع که تکرر ادرار در دوران بارداری بسیار شایع است، باعث شده تا برخی از زنان باردار هر علائمی را با تکرر ادرار اشتباه بگیرند؛ در حالی که با وجود تغییرات فیزیکی بدن در این دوران، یک عفونت ادراری ساده می‌تواند در صورت عدم درمان به یک عفونت کلیوی خطرناک تبدیل شود.
برای اطلاع از بهترین روش های درمانی عفونت مثانه و علائم آن کلیک کنید
آیا تکرر ادرار در بارداری خطرناک است؟
با اینکه تکرر ادرار در بارداری امری طبیعی است؛ اما می‌تواند نشانه عفونت دستگاه ادراری (UTI) باشد. در صورتی که این بیماری، با علائم دیگری مانند درد یا احساس سوزش هنگام ادرار کردن، درد مداوم زیر شکم، ادرار با بوی نامطبوع یا کدر یا حاوی خون، همراه باشد، مراجعه به پزشک متخصص ضروری است؛ زیرا این علائم نشانه‌ای از عفونت ادراری هستند.
نکته مهم در این موضوع که آیا تکرر ادرار در بارداری خطرناک است ، این است که عفونت ادراری در بارداری می‌تواند در صورت عدم درمان زودهنگام، به عفونت کلیوی تبدیل شود که خود نوعی تهدید برای زندگی مادر و جنین است؛ چرا که می‌تواند منجر به سقط جنین یا زایمان زودرس شده و علائمی مانند تب، کمر درد شدید و استفراغ را نیز به دنبال داشته باشد.
نشانه‌های تکرر ادرار در بارداری : از طبیعی تا نیاز به مشاوره پزشکی
نشانه‌های طبیعی تکرر ادرار در بارداری شامل موارد زیر هستند.
- نیاز به ادرار مکرر و دفعات بالا
- نشت ادرار در هنگام سرفه، عطسه، خنده یا تمرینات فیزیکی
- ادرار کم یا عدم ادرار حتی بعد از رفتن به دستشویی
- از دست دادن کنترل مثانه
از جمله نشانه‌های هشداردهنده همراه با تکرر ادرار نیز، عبارتند از:
- احساس درد و سوزش هنگام ادرار
- نشت مایع آمنیوتیک
- ادرار با بوی بد
- ادرار قرمز، صورتی یا غلیظ
- درد در ناحیه پایین شکم
- تهوع یا خستگی غیرطبیعی
- خون در ادرار
در صورت بروز هر یک از این علائم و فهمیدن اینکه آیا تکرر ادرار در بارداری خطرناک است ، مراجعه به پزشک متخصص از اهمیت بالایی برخوردار است.
چگونه تکرر ادرار در بارداری را مدیریت کنیم؟ از راهکارهای پزشکی تا درمان خانگی
تکرر ادرار در بارداری به سادگی و با در پیش گرفتن سبک زندگی سالم، قابل مدیریت و درمان است. از جمله راه‌های درمان آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تقویت عضلات کف لگن با تمرینات کگل
- اجتناب از مصرف مایعات قبل از خواب
- اجتناب از مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار
- جلو بردن بدن هنگام ادرار
- حفظ آب بدن
- نگه داشتن دفترچه یادداشت مثانه
1. تقویت عضلات کف لگن با تمرینات کگل
تمرینات کگل، یکی از بهترین روش‌ها برای تقویت عضلات کف لگن است. این تمرینات به شما کمک می‌کنند تا کنترل بهتری بر ادرار خود داشته باشید؛ همچنین می‌توانند در طول بارداری و پس از زایمان نیز موثر باشند. برای انجام این تمرینات می‌توانید از دستور زیر پیروی کنید:
عضلات کف لگن خود را مانند زمانی که میخواهید جریان ادرار را متوقف کنید، منقبض کنید؛ سپس عضلات را به مدت 5 الی 10 ثانیه نگه دارید و بعد از آن به مدت 5 الی 10 ثانیه به آن‌ها استراحت دهید. این تمرین را برای سه دفعه در روز به اندازه 10 بار در هر دفعه تکرار کنید.
2. اجتناب از مصرف مایعات قبل از خواب
یکی دیگر از روش‌های کاهش تکرر ادرار در بارداری، کاهش مصرف مایعات از حداقل دو ساعت قبل از خواب است؛ با این کار خود را از دفعات بالای ادرار در شب رها می‌کنید.
3. اجتناب از مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار
نوشیدنی‌های حاوی کافئین مانند قهوه، چای سیاه و نوشیدنی‌های انرژی‌زا که می‌توانند مثانه را تحریک کنند، باعث تکرر ادرار در بارداری خواهند شد؛ از این رو، محدود کردن مصرف این نوشیدنی‌ها به کاهش دفعات ادرار کمک می‌کند.
4. جلو بردن بدن هنگام ادرار
یکی از راه‌های تخلیه کامل مثانه، خم شدن به جلو هنگام ادرار کردن است. این کار می‌تواند کمک کند تا هرچه بیشتر ادرار را از مثانه خود خارج کنید و نیاز به تکرار رفتن به دستشویی را نیز کاهش می‌دهد.
5. حفظ آب بدن
کاهش مصرف مایعات برای جلوگیری از تکرر ادرار در بارداری، خود می‌تواند منجر به غلیظ شدن ادرار و تحریک مثانه شود. نوشیدن 8 الی 12 لیوان آب در روز، بسیار مهم است تا از کم آبی و تحریک مثانه جلوگیری کند؛ ضمن اینکه نوشیدن آب کافی، برای سلامت مادر و جنین ضروری است.
6. نگه داشتن دفترچه یادداشت مثانه
بهتر است برای مدیریت تکرر ادرار در بارداری، تعداد دفعات رفتن به دستشویی و زمان‌های مصرف مایعات را ثبت کنید؛ چرا که این کار به شما کمک می‌کند تا الگوی خاصی را تشخیص داده و برای مدیریت بهتر آن، روشی را پیدا کنید.
جمع‌بندی نهایی: حفظ آرامش و سلامت در برابر تکرر ادرار در بارداری
تکرر ادرار در بارداری که پس از چند هفته از لقاح شروع می‌شود و در سه‌ماهه سوم بارداری نیز افزایش می‌یابد، امری طبیعی در زنان باردار است. در پاسخ به سوال آیا تکرر ادرار در بارداری خطرناک است، باید گفت تا زمانی که این موضوع با عفونت ادراری اشتباه گرفته نشود و علائمی مانند خون در ادرار، سوزش و درد در هنگام ادرار کردن را نیز به همراه نداشته باشد، بی‌خطر است.
در صورتی که شما نیز دچار این علائم شده‌اید و میخواهید طی مشاوره و معاینه بالینی، از این موضوع که آیا تکرر ادرار دارید یا عفونت ادراری، مطمئن شوید، بهتر است با یک متخصص اورولوژی در ارتباط باشید.
برای دریافت مشاوره حرفه ای از دکتر فرشاد نامداری همین حالا کلیک کنید.
ارتباط با دکتر فرشاد نامداری فوق تخصص ارولوژی با ارائه خدمات درمانی مناسب و مشاوره‌های تخصصی، از طریق راه‌های زیر امکان‌پذیر است.
سایت اینترنتی: https://drnamdari.com/
شماره تلفن‌های: ۸۸۷۷۶۸۰۱, ۰۹۱۰۷۵۸۵۳۵۸
تماس برای دریافت مشاوره با شماره: ۰۹۱۰۷۵۸۵۳۵۸
آدرس: خیابان ولیعصر عج، ۳۰۰متر پایین تر از ونک، بالاتر از پل همت، بن‌بست سیدالشهدا، ساختمان رهام، پلاک ۸، واحد ۱
منابع
https://www.pregnancybirthbaby.org.au/frequent-urination-during-pregnancy
https://www.healthline.com/health/pregnancy/urinary-frequency-thirst#athome-treatment
https://www.medicalnewstoday.com/articles/frequent-urination-during-pregnancy#seeking-help
