در برخی از مواقع امکان دارد در بیضه‌ها یا کیسه بیضه (اسکروتوم) درد ایجاد شود. ممکن است درد یا ورم بیضه در اثر عارضه‌ای خطرناک مانند پیچ‌خوردگی بیضه ایجاد شده باشد و به درمان فوری یا جراحی نیاز داشته باشد. پزشک با استفاده از معاینه و آزمایش دلیل ایجاد درد بیضه را تشخیص می‌دهد. انتخاب روش درمانی به دلیل ایجاد درد بستگی دارد و شامل مصرف دارو، آنتی‌بیوتیک یا جراحی می‌باشد.
در برخی از مواقع می‌توان از درد و ورم بیضه جلوگیری کرد. معاینه بیضه‌ها توسط بیمار به تشخیص سرطان بیضه در مراحل اولیه کمک می‌کند. در بعضی از موارد امکان دارد عارضه‌ای که باعث ایجاد درد بیضه شده است، باعث ناباروری و یا حتی مرگ شود.
در صورت ایجاد درد در بیضه‌ها موارد زیر بایستی در نظر گرفته شوند :
- درد بیضه یک فوریت پزشکی محسوب می‌شود.
- چنانچه شما یا فرزندتان دچار درد بیضه هستید ، بایستی فوراً به پزشک مراجعه کنید.
- در صورتی که نمی‌توانید به پزشک مراجعه کنید، به بخش اورژانس بیمارستان مراجعه نمایید.
در برخی از مواقع تشخیص عارضه‌هایی که باعث ایجاد درد بیضه می‌شوند توسط پزشک عمومی انجام می‌شوند. البته بسته به دلیل ایجاد درد، امکان دارد به ارزیابی پزشک متخصص نیاز باشد. تخصص‌های پزشکی در این ارتباط شامل موارد زیر می‌باشند:
- پزشکی مجاری ادراری و تناسلی
- جراحی عمومی
- آنکولوژی (سرطان‌شناسی)
جهت کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت جهت درمان درد بیضه در مطب دکتر نامداری با شماره تلفن‌های 02188776801 – 09107585358 تماس حاصل فرمایید.
ساختار بیضه‌ها
ایجاد درد در بیضه‌ها برای مردان بسیار نگران‌کننده است. برای تشخیص دلایل مختلف ایجاد درد بیضه، درک کلی از ساختار بیضه ضروری می‌باشد.
- پیش از تولد، بیضه‌ها در ناحیه شکم قرار دارند. سپس به تدریج بیضه‌ها به سمت پایین شکم و داخل کیسه بیضه انتقال پیدا می‌کنند. بیضه‌ها بوسیله طناب اسپرماتیک به شکم متصل هستند. طناب اسپرماتیک حاوی رگ‌های خونی، اعصاب، رگ‌های لنفی و رگ وابران می‌باشد. طناب اسپرماتیک همچنین باعث قرارگیری بیضه‌ها در کیسه بیضه می‌شود. پشت بیضه، ساختاری به نام اپیدیدیم قرار دارد که محل ذخیره و انتقال اسپرم می‌باشد. در حالت عادی اپیدیدیم به طور مستقیم
به دیواره کیسه بیضه متصل است.
دلایل شایع ایجاد درد بیضه
درد و ورم بیضه در اثر عوامل مختلفی ایجاد می‌شود و در برخی از مواقع جهت درمان آسیب‌دیدگی بیضه به جراحی نیاز می‌باشد.
وارد شدن ضربه به بیضه
وارد شدن ضربه به بیضه باعث ایجاد درد شدید می‌شود. ضربه مستقیم به کیسه بیضه معمولاً باعث درد شدید ولی موقتی می‌شود. 85 درصد موارد آسیب‌دیدگی بیضه در اثر ضربات مستقیم، آسیب‌دیدگی ورزشی یا تصادفات اتومبیل ایجاد می‌شوند.
- امکان دارد آسیب‌دیدگی باعث ایجاد کبودی یا ورم بیضه‌ها و کیسه بیضه شود.
- در برخی از مواقع، امکان دارد وارد شدن ضربه به بیضه باعث ایجاد آسیب‌دیدگی شدیدتری شود که نیاز به جراحی داشته باشد.
پیچ‌خوردگی بیضه
این عارضه در اثر چرخش بیضه‌ها (در اثر ضربه مستقیم یا به طور خودبه‌خودی) درون کیسه بیضه ایجاد می‌شود. پیچ‌خوردگی بیضه باعث چرخش رگ‌های خونی درون طناب اسپرماتیک شده و در نهایت باعث قطع جریان خون در بیضه آسیب‌دیده می‌شود.
- بیضه‌ها و ناحیه اسکروتوم (کیسه بیضه) جهت عملکرد طبیعی به اکسیژن خون نیاز دارند. چرخش بیضه می‌تواند باعث آسیب‌دیدگی دائمی بیضه شود.
- پیچ‌خوردگی بیضه می‌تواند در هر سنی ایجاد شود، ولی بیشتر در زمان چند ماه اول پس از تولد و یا پس از آن در سنین 12 تا 18 سال ایجاد می‌شود.
- وجود یک ناهنجاری در برخی از مردان باعث می‌شود که اتصال بیضه به دیواره کیسه بیضه دچار اشکال شود. احتمال پیچ‌خوردگی بیضه در این مردان بیشتر است. در تعداد زیادی از این افراد، این ناهنجاری در هر دو بیضه وجود دارد.
اپیدیدیمیت
اپیدیدیمیت (التهاب اپیدیدیم) در بیشتر موارد در اثر عفونت ایجاد می‌شود. این عارضه، شایع‌ترین دلیل درد بیضه در مردان بالای 18 سال می‌باشد. البته امکان دارد التهاب اپیدیدیم در پسران (پیش از سن بلوغ) و در مردان سالخورده نیز ایجاد شود.
- در مردانی که از لحاظ جنسی فعال هستند شایع‌ترین دلیل التهاب اپیدیدیم، بیماری‌های آمیزشی (STD) مانند سوزاک و کلامیدیا می‌باشند.
- امکان دارد در اثر وجود ناهنجاری در دستگاه ادراری- تناسلی، التهاب اپیدیدیم در مردان جوان یا سالخورده ایجاد شود. در مردان سالخورده، بزرگی غده پروستات یکی از دلایل شایع التهاب اپیدیدیم است.
پیچ‌خوردگی زائده بیضه
این عارضه یکی از دلایل شایع درد بیضه در پسران می‌باشد و در بیشتر موارد در سنین 7 تا 14 سالگی ایجاد می‌شود.
- زائده بیضه و زائده اپیدیدیم بافت‌هایی هستند که از زمان رشد جنین در بدن انسان باقی می‌مانند. چرخش این ساختارها می‌تواند منجر به قطع جریان خون شده و درنهایت باعث درد بیضه شود.
دلایل غیر متداول درد بیضه
دلایل غیر متداول درد بیضه عبارتند از :
- فتق کشاله ران : در اثر این عارضه قسمتی از روده در اثر ضعف عضلات وارد کشاله ران شده و باعث ورم کیسه بیضه و درد در بیضه‌ها شود.
- ارکیت (التهاب بیضه) : این عارضه معمولاً در اثر عفونت ایجاد می‌شود و معمولاً همراه با التهاب اپیدیدیم به وجود می‌آید (به خصوص زمانی که التهاب اپیدیدیم برای مدت چند سال درمان نشده باشد). در بیشتر موارد التهاب بیضه در اثر عفونت ویروسی اوریون ایجاد می‌شود . البته ویروس و باکتری‌های دیگری نیز می‌توانند باعث ایجاد این عارضه شوند.
- تومور بیضه : تومور به ندرت باعث ایجاد درد بیضه می‌شود. جهت تشخیص هرگونه برآمدگی یا توده، بیضه‌ها بایستی به طور منظم معاینه شوند. تشخیص زودهنگام باعث افزایش احتمال بهبود سرطان بیضه می‌شود.
- سنگ کلیه : در برخی از مواقع درد ناشی از سنگ کلیه در بیضه‌ها انتشار پیدا می‌کند.
علائم درد شدید بیضه
در صورت درد بیضه پزشک در ابتدا وجود پیچ‌خوردگی بیضه را بررسی می‌کند؛ چرا که این عارضه نیاز به جراحی دارد. در صورت بروز درد بیضه بایستی سریعاً به پزشک مراجعه شود. موارد زیر در تشخیص علائم پیچ‌خوردگی بیضه و التهاب اپیدیدیم به پزشک کمک می‌کنند:
- درد ناشی از پیچ‌خوردگی بیضه معمولاً ناگهانی ایجاد می‌شود.
- درد ناشی از عفونت ویروسی یا باکتریایی بیضه‌ها یا کیسه بیضه معمولاً به تدریج ایجاد می‌شود. این نوع درد در مراحل اولیه تنها در ناحیه‌ای که عفونت ایجاد شده است بروز می‌کند.
- در صورت درد بیضه امکان دارد هر یک از علائم زیر ایجاد شوند:
- ورم، احساس درد هنگام لمس، قرمزی کیسه بیضه
- حالت تهوع و استفراغ
- تب
- درد در هنگام ادرار یا تخلیه هر گونه ترشحات از آلت تناسلی
- درد در هنگام رابطه جنسی
- درد در زمان انزال
- وجود خون در ادرار
- وجود خون در مایع منی
تشخیص علت درد بیضه
جهت تشخیص علت ایجاد درد بیضه، پزشک سابقه پزشکی بیمار را بررسی کرده و او را معاینه می‌کند. در معاینه بدنی، موارد زیر ارزیابی می‌شوند:
- شکم/ کشاله ران
- آلت تناسلی
- بیضه‌ها
- کیسه بیضه
آزمایش‌هایی که به پزشک در تشخیص علت درد کمک می‌کنند عبارتند از:
- آزمایش خون
- آزمایش ادرار
- بررسی وجود بیماری‌های آمیزشی در صورت وجود ترشحات تناسلی
در بسیاری از موارد جهت تشخیص علت درد بیضه، امکان دارد از آزمایش‌های تصویربرداری استفاده شود. در صورتی که پزشک نسبت به وجود پیچ‌خوردگی بیضه اطمینان داشته باشد، امکان دارد به جای استفاده از آزمایش‌های تصویربرداری، از جراحی استفاده شود.
روش‌های درمانی خانگی جهت بهبود درد بیضه
تا زمانی که پزشک علت ایجاد درد بیضه را تشخیص نداده باشد، نباید از درمان‌های خانگی استفاده شود. به طور کلی در صورت ایجاد درد بیضه بایستی سریعاً به پزشک مراجعه شود. جهت تسکین موقتی درد می‌توان از داروهایی مانند ایبوپروفن (موترین، ادویل) و استامینوفن (تایلنول) استفاده کرد. به علت احتمال ایجاد سندروم ری، کودکان نبایستی از آسپیرین استفاده کنند. روش‌های خانگی دیگر عبارتند از:
- استفاده از بیضه‌بند جهت حفاظت از کیسه بیضه. (برای کاهش ورم کیسه بیضه می‌توان از یخ استفاده کرد).
- حمام آب گرم
- حفاظت از بیضه‌ها در زمان خوابیدن توسط قرار دادن یک حوله لوله شده زیر کیسه بیضه
در صورتی که درد شدید باشد، بایستی جهت درمان به پزشک مراجعه شود. پزشک با معاینه شکم، کشاله ران و کیسه بیضه علت ایجاد درد را تشخیص داده و وضعیت سلامتی بیمار و علائم دیگر را ارزیابی می‌کند.
درمان‌های پزشکی برای درد بیضه‌ها
پس از تشخیص علت درد بیضه، پزشک روند درمان را آغاز می‌کند. درمان شامل موارد زیر می‌باشد:
- آنتی‌بیوتیک جهت درمان عفونت
- جراحی برای رفع پیچ‌خوردگی بیضه (در صورتی که بیضه بیمار دچار پیچ‌خوردگی شده باشد)
- ارزیابی جراحی جهت رفع بیضه نزول نکرده
- مصرف داروی مُسکن
- جراحی جهت کاهش تجمع مایع در بیضه‌ها
عوارض ناشی از درد بیضه
پزشک می‌تواند در بیشتر موارد درد بیضه را به شکل موفقیت‌آمیز درمان کند. عدم درمان عفونت‌هایی مانند کلامیدیا یا عارضه‌های خطرناکی مانند پیچ‌خوردگی بیضه می‌توانند منجر به آسیب‌دیدگی دائمی بیضه و کیسه بیضه شوند. ممکن است آسیب‌دیدگی بیضه بر قدرت باروری تأثیر بگذارد. در صورتی که پیچ‌خوردگی بیضه باعث ایجاد قانقاریا شود، امکان دارد عفونت‌های خطرناکی ایجاد شده و در کل بدن منتشر شود.
نحوه جلوگیری از ایجاد درد بیضه
امکان جلوگیری از ایجاد درد بیضه در تمامی موارد وجود ندارد. ولی جهت رفع علت درد بیضه می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:
- استفاده از بیضه‌بند جهت جلوگیری از آسیب‌دیدگی بیضه‌ها
- رابطه جنسی ایمن و بی‌خطر به کمک روش‌هایی مانند استفاده از کاندوم در هنگام آمیزش جنسی
- معاینه بیضه‌ها جهت بررسی هر گونه تغییر یا ایجاد توده
- تخلیه مثانه به طور کامل در زمان ادرار کردن جهت جلوگیری از ایجاد عفونت‌های مجاری ادراری
در صورتی که پس از انجام موارد فوق همچنان درد بیضه وجود دارد، بایستی سریعاً به پزشک مراجعه شود.
آیا درد بیضه‌ها می‌تواند به علت واریکوسل باشد؟ راه درمان واریکوسل چیست؟
بله. یکی از دلایل ایجاد درد بیضه واریکوسل می‌باشد. اسکروتوم کیسه‌ای است که بیضه‌ها را در خود نگه می‌دارد. این کیسه همچنین حاوی سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌هایی است که خون را به بیضه‌ها انتقال می‌دهند. بروز ناهنجاری در سیاهرگ‌ها می‌تواند منجر به ایجاد واریکوسل شود. واریکوسل در اثر بزرگ شدن سیاهرگ‌ها در کیسه بیضه به وجود می‌آید. این سیاهرگ‌ها پامپینیفورم پلکسوس نام دارند.
واریکوسل تنها در کیسه بیضه ایجاد می‌شود و مشابه بیماری واریس است که در پا ایجاد می‌شود. واریکوسل می‌تواند سبب کاهش میزان تولید و همچنین کاهش کیفیت اسپرم شده و در نتیجه می‌تواند باعث ناباروری و همچنین کوچک شدن بیضه‌ها شود.
بروز واریکوسل در مردان شایع می‌باشد. این عارضه در 15 درصد از مردان بزرگسال و در حدود 20 درصد از جوانان ایجاد می‌شود. میزان بروز واریکوسل در سنین 15 تا 25 سالگی بیشتر است. این عارضه معمولاً در دوران بلوغ ایجاد شده و بیشتر در طرف چپ کیسه بیضه به وجود می‌آید. ساختار طرف چپ و راست کیسه بیضه یکسان نمی‌باشد. به ندرت امکان دارد که واریکوسل در هر دو طرف کیسه بیضه ایجاد شود. واریکوسل در تمامی موارد بر تولید اسپرم اثر نمی‌گذارد.
دلیل ایجاد واریکوسل
طناب اسپرماتیک حاوی سیاهرگ‌ها، سرخرگ‌ها و اعصاب می‌باشد. سیاهرگ‌های داخل کیسه بیضه، خون را از بیضه‌ها به کیسه بیضه رسانده و سپس آن را به قلب باز می‌گردانند.
در برخی از مواقع خون به درستی در سیاهرگ‌ها حرکت نمی‌کند و در سیاهرگ تجمع پیدا می‌کند و باعث بزرگ شدن سیاهرگ می‌شود. در این حالت واریکوسل به تدریج و در طول زمان ایجاد می‌شود.
روش‌های درمان واریکوسل
درمان واریکوسل در تمامی موارد ضرورت ندارد. در صورت بروز موارد زیر ، جهت درمان واریکوسل بایستی به پزشک مراجعه نمایید:
- درد بیضه
- آتروفی بیضه
- ناباروری
همچنین در صورت استفاده از روش‌های کمک‌باروری نیز می‌توانید برای درمان واریکوسل اقدام کنید. این عارضه می‌تواند در برخی از افراد باعث ایجاد اختلال در عملکرد بیضه‌ها شود. درمان زودهنگام باعث افزایش احتمال بهبود تولید اسپرم می‌شود.
استفاده از لباس زیر تنگ و بیضه‌بند می‌تواند باعث کاهش درد بیضه شود. همچنین در صورت تشدید علائم امکان دارد از روش‌هایی مانند واریکوسلکتومی یا آمبولیزاسیون واریکوسل استفاده شود.
بعد از جراحی واریکوسل ممکن است با درد در بیضه‌ها مواجه شوید که اگر شدت درد افزایش یافت نیاز به مراجعه پزشک ضروری و حیاتی است.
