واریکوسل و ناباروری ارتباط زیادی با یکدیگر دارند و این بیماری، به عنوان یکی از مشکلات شایع مردانه، میتواند تأثیرات قابل ملاحظهای بر باروری فرد داشته باشد. این عارضه که ناشی از واریس رگهای بیضه است، میتواند باعث کاهش کیفیت و تعداد اسپرمها شود و در نتیجه، احتمال باروری را کاهش دهد.
اما آیا مردی که واریکوسل دارند بچه دار میشود؟ آیا واریس بیضه باعث ناباروری میشود؟ اینها سؤالاتی هستند که معمولاً ذهن بیماران مبتلا را درگیر میکنند و پاسخ به این پرسشها، به شدت به واریکوسل و ناباروری و اقدامات درمانی مرتبط بستگی دارد. درمان واریس بیضه، به خصوص در مواردی که منجر به ناباروری شده باشد، میتواند شانس باروری را افزایش دهد.
روشهای مختلفی برای درمان واریکوسل وجود دارد که بسته به شدت بیماری و شرایط خاص هر فرد با مشورت و نظر یک پزشک متخصص، انتخاب میشود. در ادامه، علت ایجاد واریکوسل، نحوه تشخیص آن، تأثیر آن بر باروری و راههای درمان واریکوسل و ناباروری به طور دقیق بررسی خواهیم کرد و به همهٔ سؤالات شما پاسخ جامع میدهیم.
برای دسترسی سریع به کامل ترین مقاله درباره درمان قطعی واریکوسل کلیک کنید.
علت ایجاد واریکوسل چیست؟
واریکوسل شکل زشتتر عروق واریسی است. وقتی عروق آنطور که باید، خون را پمپاژ نمیکنند، عروق گشاد میشوند. ولی مسئله جالب آن است که علیرغم اینکه واریکوسل در هر دو دسته عروق سمت چپ و راست (مرتبط به بیضه چپ یا راست) ایجاد میشود، با این وجود این مشکل در بیضه چپی شایعتر است.
عامل اصلی ایجاد واریکوسل هنوز نامعلوم است، بااینحال ۳ نظریه اصلی دراینرابطه وجود دارد:
- مسیر لولهها
- وجود دریچههای ضعیف
- اثر فندق شکن
در ادامه این بخش از مقاله واریکوسل و ناباروری ، هر یک از موارد گفته شده را با جزئیات بیشتر برای شما شرح خواهیم داد.
اگر میخواهید به صورت کاملا تخصصی در رابطه با اینکه چه کسانی واریکوسل میگیرند بدانید , کلیک کنید.
۱. مسیر لولهها
لولههای شما متقارن نیستند. رگ متصل به بیضه چپ با زاویه ۹۰ درجه به ورید کلیوی تخلیه میشود، در حالی که ورید بیضه راست با زاویهای کمتر به ورید اجوف تحتانی بزرگتر تخلیه میشود؛ بنابراین احتمال فشار وارده بر رگ چپی بیشتر بوده و همین مسئله منجر به شیوع واریکوسل بیضه چپ شده است.
۲. وجود دریچههای ضعیف
این عروق دارای دریچههای یکطرفهای هستند که از جریان بازگشتی خون جلوگیری مینماید. با این وجود آنها سعی در پمپاژ خون خلاف جاذبه دارند. اگر این دریچهها به خوبی عمل نکنند (اصلاً وجود نداشته باشند)، احتمال بیشتری وجود دارد که این عروق در اثر وجود خونهای اضافی، گشاد شوند.
۳. اثر فندق شکن
این نظریه اظهار میدارد که عروق بیضهای، زمانی که ورید کلیوی بین آئورت و سرخرگ روده ای بالایی (شریان مزانتریک فوقانی) تحت فشار قرار بگیرد، تقریباً مسدود خواهد شد.
واریکوسل چقدر شایع است؟
متأسفانه واریکوسل و ناباروری مشکل بسیار شایعی است. این مشکل در بین ۱۵ درصد کل مردان، ۳۵ درصد مردان ناباروری که هیچوقت بچه دار نشدند، و ۸۱ درصد مردانی که یک بار بچه دار شدهاند؛ ولی الان با مشکل ناباروری (باروری ثانویه) مواجهاند. این مشکل در بعضی مردان در دوران بلوغ رخ خواهد داد؛ افراد بالای ۴۰ سال به ندرت با رشد واریکوسل و ناباروری مواجه خواهند شد.
آیا خودم میتوانم متوجه شوم که واریکوسل دارم یا خیر؟
واریکوسلها مشکلات پیشروندهای هستند، به این معنا که شروع آنها به صورت کوچک است و در طول زمان بزرگتر میشوند. واریکوسلهای بسیار کوچک به غیر تأثیر گاهبهگاه بر کیفیت اسپرم، معمولاً علامتی ندارد.
در مواردی که تجزیه و تحلیل سمنتان نتیجه غیرنرمالی داشته باشد، ممکن است پزشک درخواست سونوگرافی از کیسه بیضه برای بررسی وجود واریکوسلهای کوچک و تورم اپیدیدیم را دهد. در این روند، قطر گره (پیچیدگی) وریدی اندازه گرفته میشود. از لحاظ فنی، واریکوسل به پیچیدگیهایی که قطرشان بیش از ۲ میلیمتر (اندازه معمول بین ۰.۵ تا ۱.۵ میلیمتر است) اطلاق میشود.
با رشد واریکوسل در طول زمان، با آزمایش و مشاهده بیضهها میتوان آن را تشخیص داد. پزشکتان متوجه دستهای از عروق بزرگ شده به موازات بند یا طناب بیضهای خواهند شد.
اگر واریکوسلها به اندازه کافی بزرگ باشند، ازآنجاییکه کیسه بیضه را به شکل کیسه از کرمها در خواهند آورد، خودتان نیز میتوانید آن را حس کنید. حتی واریکوسلهای بزرگتر مشهود هستند و میتوانید رنگ آبی رگ را از ورای پوست نازک کیسه بیضه مشاهده نمایید.
برخی مردان با علائم دیگری به همراه واریکوسل و ناباروری مواجه خواهند شد. این مسئله میتواند منجر به آویزان شدن بیضهها پایینتر از حد معمول، احساس سنگینی (بخصوص پس از دوره طولانی مدت ایستادن) یا حتی درد شود.
اگر هرکدام از علائم زیر را تجربه نمودید و به فکر بچهدارشدن هستید، بهتر است که به پزشک مراجعه نموده و بررسیهای لازم و احتمالی واریکوسل و ناباروری را انجام دهید.
- بزرگ شدن رگهای خونی
- افتادگی بیضهها
- درد شدید بیضه
این علائم ممکن است نشانهای از مشکلاتی مانند واریکوسل باشند که میتوانند، بر باروری تأثیر بگذارند. تشخیص و درمان به موقع این عوارض میتواند شانس باروری شما را افزایش دهد.
برای دسترسی به مطالب ویژه درباره علائم و درمان واریکوسل شدید کلیک کنید.
تأثیر واریکوسل بر باروری
همانگونه که گفته شد، واریکوسل و ناباروری ارتباط مستقیمی با یکدیگر دارند. بیماران مبتلا اغلب دو سؤال مهم برایشان پیش میآید:
- آیا مردی که واریکوسل دارند بچه دار میشوند
- آیا واریس بیضه باعث ناباروری میشود
ممکن است این پرسشها برای شما نیز پیش آمده باشد. در ادامه این بخش،به همراه دکتر فرشاد نامداری فوق تخصص ارولوژی و رتبه دوم کشوری بورد ارولوژی ، به این سؤالات به طور کامل پاسخ خواهیم داد.
1. آیا مردانی که واریکوسل دارند بچه دار میشوند
اگرچه همه مردان مبتلا به واریکوسل لزوماً نابارور نیستند، اما این بیماری میتواند به طور قابل توجهی بر کیفیت اسپرم و در نتیجه، شانس باروری تأثیر بگذارد. شدت این تأثیر از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
به همین دلیل، توصیه میشود مردانی که قصد بچهدار شدن دارند، به ویژه اگر علائمی مانند درد بیضه یا توده در کیسه این عضو را تجربه میکنند، حتماً به پزشک مراجعه کنند تا از طریق آزمایشهای لازم، وجود واریکوسل و تأثیر آن بر باروری بررسی شود. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب واریکوسل و ناباروری، میتواند شانس پدر شدن را به طور قابل ملاحظهای افزایش دهد.
2. آیا واریس بیضه باعث ناباروری میشود
آیا واریس بیضه باعث ناباروری میشود؟ پاسخ این سؤال بستگی به شدت واریکوسل و تأثیر آن بر عملکرد بیضهها دارد. این بیماری با افزایش دمای بیضهها و کاهش جریان خون، محیطی نامناسب برای تولید اسپرم ایجاد میکند.
این تغییرات میتوانند منجر به کاهش کیفیت و تعداد اسپرمها شده و در نتیجه، احتمال باروری را تحت تأثیر قرار دهند. خوشبختانه، با تشخیص به موقع و درمان مناسب واریکوسل و ناباروری، بسیاری از مردان مبتلا به واریکوسل میتوانند توانایی باروری خود را زیاد کنند.
راههای درمان واریکوسل و ناباروری
همه واریکوسلها به درمان نیاز ندارند. اگر برنامهای برای بچهدارشدن (فرزندان بیشتر) ندارید، اگر با درد روبرو نشدهاید، اگر مشکلی ندارید و پارامترهای منی یا همان سمن (تعداد، قدرت و غیره) تان عادی است، ممکن است با پزشکتان به این نتیجه برسید که لازم نیست درمان خاصی را برای واریکوسل و ناباروری آغاز نمایید.
بااینوجود برای مردانی که به فکر ایجاد یک خانواده یا گسترش آن، حال از طریق آمیزش، لقاح مصنوعی و یا IVF هستند، و پارامترهای سمنشان نرمال نیست و به نظر مشکل دار است، بهتر است که روشهای درمانی مختلف را برای درمان واریکوسل و ناباروری مورد بررسی قرار دهند؛ از جمله:
- واریکوسلکتومی یا جراحی برداشتن واریکوسل
- آمبولیزاسیون پوستی
- اسکلروتراپی یا درمان عروق واریسی
در این بخش هر کدام از شیوههای درمانی اشاره شده برای درمان واریکوسل و ناباروری را به شکل جزئیتر بررسی خواهیم کرد.
1. جراحی برداشتن واریکوسل
این عمل توسط اورولوژیست و به منظور ترمیم (با استفاده از ایجاد انسداد) واریکوسل انجام میشود و رایجترین روش درمانی است. اکثر مردان پس از یک عمل ترمیم موفق (پس از 4 تا 6 ماه) با بهبود در تعداد، قدرت تحرک و شکل اسپرم مواجه خواهند شد و از طرفی شکستگی DNA در اسپرمها نیز کاهش مییابد.
خود رویه انجام شده معمولاً بسیار کم تهاجمی است و شامل جراحی میکروسکوپی بهمنظور ایجاد برش و برداشتن بخشی از عروق که مشکل در آن به وجود آمده، است. در اکثر موارد، این عمل به شکل سرپائی خواهد بود و نیازمند چند روز مرخصی کاری است.
گاهی اوقات بسته به اندازه، تعداد و موقعیت واریکوسل، این روند میتواند تهاجمیتر و از طریق لاپاراسکوپی یا جراحی باز سنتی (ایجاد برشهای بزرگ) باشد. لاپاراسکوپی و جراحیهای باز سنتی در حالت شدیدتر، شامل برش عضلات شکمی و افزایش زمان دوره نقاهت خواهد بود.
اگرچه تمامی انواع واریکوسلکتومی شامل بهبود سلامت اسپرم خواهد بود، با این وجود بهترین نتایج، کوتاهترین دوره نقاهت و کمترین مشکلات و بازگشت این مشکلات را در روش میکروسرجری میتوان مشاهده نمود.
مزایا و عوارض این روش
هرچه واریکوسل بزرگتر باشد، نتایج بیشتری از جراحی خواهید دید. مزیتی که واریکوسلکتومی دارد این است که جراح این امتیاز را دارد که علاوه بر ایجاد برش در رگی که عامل مشکل است، میتواند از دیگر عروقی که پتانسیل ایجاد مشکل را دارند نیز دیداری داشته باشد، بدون نیاز به ایجاد برش در رگهای بسیار.
رایجترین مشکل واریکوسلکتومی (همه انواع آن)، هیدروسل (کیسههای مملو از مایع در اطراف بیضه که کیسه بیضه را متورم خواهد نمود) است. از دیگر مشکلات میتوان به وارد آمدن صدمه به شریان بیضهای و بازگشت واریکوسل اشاره نمود.
میکروسرجری را با استفاده از بی حسی موضعی از کمر یا بیهوشی سبک عمومی انجام میدهند و همین مسئله، مشکلات کلی جراحی را کاهش میدهد .
در برخی مطالعات صورت گرفته نشان داده شد که مقدار مشکلات (هیدروسل) و بازگشت واریکوسل ناشی از میکروسرجری در مقایسه با دو روش دیگر کمتر است. با پزشک خود راجع به روشهای حاضر برای درمان واریکوسل و ناباروری صحبت نمایید.
برای خواندن کامل ترین مقاله درباره اینکه اگر واریکوسل عمل نشود چه اتفاقی می افتد کلیک کنید.
2. آمبولیزاسیون پوستی
یکی از روشهای ممکن در مقایسه با جراحی، سوراخ کردن رگ دارای اتساع از طریق پوست به منظور ایجاد انسداد (انسداد تعمدی) واریکوسل با استفاده از مواد شیمیایی که برای عروق خونی به مانند چسب عمل میکند، است.
از موادی مانند کویل (حلقه) و بادکنکهای کوچک نیز میتوان به منظور آمبولیزاسیون استفاده نمود که در مقایسه با جراحیهای کوچک (واریکوسلکتومی یا جراحی برداشتن واریکوسل) کمتر تهاجمی بوده و با بی حسی موضعی قابل انجاماند.
آمبولیزاسیونی که معمولاً توسط رادیولوژیست مداخلهای صورت گرفته، در دیگر مشکلات (مانند انسداد یا پیچیدگیهای عروقی) در دیگر نقاط بدن به خوبی مورداستفاده قرار گرفته است.
این روش آینده خوبی دارد؛ ولی هنوز به طور مناسب برای درمان ترمیم واریکوسل و ناباروری مورد مطالعه قرار نگرفته است.و عوارض بالایی دارد . برخی انواع واریکوسل یا موقعیت آن، برای این روش مناسب نیستند. همچنین بازگشت مشکل(عود) نیز، مسئلهای در آمبولیزاسیون به شمار میرود. برای پیبردن به تناسب این گزینه برای درمان واریکوسل و ناباروری شما، با پزشک خود صحبت کنید.
3. اسکلروتراپی یا درمان عروق واریسی
این تکنیک در کلیات، بسیار مشابه با آمبولیزاسیون است. از تصویربرداری فراصوت در هر دو برای جهت دهی به سوزن منعطف برای رسیدن به مرکز واریکوسل استفاده میشود (بی حسی موضعی). به غیر از هدف که در اینجا رفع گرفتگی است (نتایج مشابه). این روش بر روی رگهای واریسی پا که دقیقاً مشابه واریکوسل بیضه است، با موفقیت امتحان شده است.
عوارض این روش
مشکل اصلی درمان عروق واریسی به روش اسکلروتراپی ، واکنش شدید یا وارد آمدن آسیب به بافتهای اطراف در نتیجه استفاده از مواد استفاده شده در این روش درمانی است؛ بنابراین آمادهسازی فوم داروهای بکار گرفته شده درمان عروق واریسی معمولاً به دلیل ایمنی اثبات شدهاش و کارایی (حداکثرسازی ناحیه و توانایی در هدف قرار دادن ناحیه درمانی) اش انتخاب میشود.
دیگر مشکل مرسوم در این روش، انسداد عروق و تورم عروق ناشی از این انسداد است. تمامی انواع واریکوسل نیز مشابه با تشکیل لخته خون، برای بهکارگیری این روش مناسب نیستند.
باید انتظار چه چیزی را بعد از عمل داشته باشم؟
عمل واریکوسل معمولاً به صورت سرپایی انجام میشود و دوره نقاهت کوتاهی دارد. پس از جراحی، میتوانید با مصرف مسکنهای تجویزی، درد و ناراحتی خود را کم کنید. اکثر بیماران میتوانند فعالیتهای سبک خود را ظرف چند روز و فعالیتهای سنگینتر را پس از یک تا دو هفته از جراحی شروع کنند. این به آن معناست که شما میتوانید به سرعت به روال عادی زندگی خود بازگردید.
واریکوسل با زیاد کردن دمای بیضهها و اختلال در جریان خون، محیطی نامناسب برای تولید و بلوغ اسپرم ایجاد میکند. گرما و کاهش اکسیژن میتواند به اسپرمها آسیب رسانده و کیفیت آنها را کاهش دهد. هرچند مکانیسم دقیق این آسیب هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما ارتباط بین واریکوسل و کاهش باروری به خوبی اثبات شده است.
هدف اصلی جراحی ترمیم واریکوسل، بهتر کردن کیفیت اسپرم و افزایش شانس باروری در مردانی است که به این بیماری مبتلا هستند و با مشکلات ناباروری مواجهاند. این عمل جراحی با برطرف کردن مشکل واریکوسل و بهبود شرایط محیطی بیضهها، به تولید اسپرم باکیفیتتر کمک میکند.
آیا درمان واریس بیضه برای رفع مشکل ناباروری همه بیماران موثر خواهد بود؟
اگر تعدادی متخصصان و کارشناسان حوزه باروری را در یک اتاق قرار دهید و از آنها بخواهید که بر روی مؤثرترین روش درمان واریکوسل و ناباروری برای تمامی افراد به اجماع برسند، میبینید که هیچ توافقی میان آنها در این موضوع صورت نخواهد گرفت. بخشی از عدم توافق بر روی بهترین روش درمانی واریکوسل و ناباروری است که روابط اساسی میان واریکوسل، جوانب کیفیت اسپرم و در نهایت باروری آسیب دیده مردان به درستی مشخص نیست.
میدانید که واریکوسل اثر بدی بر باروری مردان میگذارد، اما اطلاعات متناقضی از مطالعات صورت گرفته به هنگام برقراری ارتباط میان درمان موفق (در کیفیت اسپرم و احتمال اندک بروز مشکلات و یا بازگشت مشکلات پیشین) و افرایش نتایج بارداری، به دست آمد. میدانید که درمان واریکوسل، تعداد و کیفیت آنها را بهبود خواهد بخشید، ولی آیا این همه ماجراست؟
تفاوت افراد در اندازه، شکل، تعداد و موقعیت واریکوسل و همچنین تفاوت در اثر واریکوسل بر جوانب مختلف کیفیت اسپرم میتواند بر تصمیمات راجع به نحوه درمان واریکوسل و ناباروری و نتایجی که از آن منجر خواهد شد تأثیرگذار باشد. بعلاوه برخی جراحان در تکنیکهای بخصوصی از دیگران مجربتر و متخصصتر هستند، بنابراین باید پزشک مناسب را برگزید.
به عنوان یک مرد بزرگسال، وقتی به دنبال درمان واریکوسل و ناباروری هستید، باید با پزشک خود و به همراه نتایج کیفیت اسپرم و دیگر آزمایشاتی که پزشک برای تشخیص و ارزیابی بهتر، ضروری خواهد دید، صحبتی داشته باشید و بهترین گزینه که برای هر دوی شما بهتر خواهد بود را برگزینید.
واریکوسل و ناباروری: چرا درمان این بیماری اهمیت دارد؟
واریکوسل میتواند تأثیرات منفی بر روی باروری مردان داشته باشد. بسیاری از مردانی که به این بیماری مبتلا هستند، ممکن است با مشکلاتی در زمینه باروری روبرو شوند و این سؤال که “آیا مردی که واریکوسل دارند بچه دار میشوند” یا “آیا واریس بیضه باعث ناباروری میشود” برای بسیاری از افراد بسیار نگران کننده است.
هرچند واریکوسل و ناباروری به یکدیگر مرتبط هستند، اما خوشبختانه راهحلهای درمانی مانند جراحی واریکوسلکتومی میتوانند به بهبود کیفیت اسپرم و افزایش احتمال باروری کمک کنند. درمان به موقع و مناسب میتواند نقش مهمی در بهبود وضعیت باروری این افراد داشته باشد.
بنابراین، در صورتی که علائم واریکوسل را مشاهده کردید یا نگرانیهایی در زمینه ناباروری برای شما وجود دارد، مراجعه به پزشک متخصص و انجام آزمایشهای لازم بسیار توصیه میشود. با اقدامات درست و به موقع، میتوان اثرات منفی واریکوسل و ناباروری را کاهش داده و شانس بچهدار شدن را به میزان زیادی افزایش داد.
در صورتی که سؤالی در رابطه با واریکوسل و ناباروری برای شما به وجود آمده است، میتوانید با مراجعه حضوری به مطب دکتر فرشاد نامداری فوق تخصص ارولوژی و رتبه دوم کشوری بورد ارولوژی با شماره ۸۸۷۷۶۸۰۱ و یا ۰۹۱۰۷۵۸۵۳۵۸ و یا با پرسش خود را در قسمت کامنتها بیان کنید تا پاسخی مناسب از سوی ما دریافت کنید. اگر شما تجربهای در رابطه با این بیماری دارید، میتوانید آن را بازگو کنید تا دیگران نیز از سخنان شما بهرهمند شوند و دیدگاه بهتری نسبت به واریکوسل و ناباروری داشته باشند.
منابع:
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15239-varicocele