درمان سرطان پروستات در مراحل اولیه و پیشرفته تومور چگونه است

سرطان پروستات به سرطانی گفته می شود که در ناحیه پروستات به وجود می آید. پروستات یک غده کوچک گردویی شکل در مردان است که مایع بدوی برای قوی کردن و انتقال اسپرم تولید می کند.

سرطان پروستات یکی از رایج ترین انواع سرطان در مردان می باشد. معمولاً سرطان پروستات به آرامی رشد می کند و در ابتدا به غده پروستات (محلی که در آن جا خطر جدی ایجاد نمی کند)، محدود می شود. با این حال، با این که بعضی از انواع سرطان پروستات به آرامی رشد می کنند و ممکن است به درمان کم یا حتی عدم درمان نیاز داشته باشند، انواع دیگری از این سرطان می تواند تهاجمی باشد و به سرعت گسترش پیدا کند.

سرطان پروستاتی که زود تشخیص داده شود (هنگامی که هنوز به غده پروستاتی محدود باشد)، شانس بهتری برای درمان موفقیت آمیز خواهد داشت.

علل

دلایل ایجاد سرطان پروستات مشخص نیست.

پزشکان می دانند که سرطان پروستات هنگام غیرعادی شدن برخی از سلول ها در پروستات شما به وجود می آید. جهش ها در سلول های دی ان اِی غیرعادی باعث رشد و جدا شدن سریع تر سلول های عادی خواهد شد. سلول های غیرعادی به زندگی خود ادامه خواهند داد، در حالی که سلول های دیگر از بین خواهند رفت. سلول های غیر عادی انباشته شده، یک تومور را به وجود می آورند که قابلیت رشد و تصرف کردن بافت نزدیک به خود را دارد. بعضی از سلول های غیرعادی نیز می توانند جدا شوند و به دیگر نقاط بدن گسترش پیدا کنند (متاستاز دهند).

فاکتورهای ریسکی

فاکتورهایی که می توانند ریسک ابتلا به سرطان پروستات شما را افزایش دهند، عبارتند از:

• سن: با افزایش سن، ریسک ابتلای شما به سرطان پروستات نیز افزایش پیدا می کند.
• نژاد: به دلایلی که هنوز مشخص نمی باشد، مردان سیاهپوست با خود ریسک بیشتری در ابتلا به سرطان پروستات به همراه دارند. در مردان سیاهپوست، سرطان پروستات به احتمال زیاد شکل تهاجمی یا پیشرفته ای خواهد داشت.
• سابقه خانوادگی: اگر مردها در خانواده شما سرطان پروستات داشته باشند، ریسک ابتلای شما به این بیماری افزایش خواهد یافت. همچنین، اگر شما در سابقه خانوادگی خود از ژنی برخوردار هستید که ریسک ابتلای شما را به سرطان سینه (BRCA1 یا BRCA2) یا یک سابقه خانوادگی بسیار قوی در زمینه سرطان سینه دارید، ریسک ابتلای شما به سرطان پروستات بیشتر خواهد بود.
• چاقی: مردان چاق مبتلا شده به سرطان پروستات ممکن است احتمال بیشتری برای ابتلا به بیماری پیشرفته (که درمان آن مشکل خواهد بود) را داشته باشند.

علائم

سرطان پروستات ممکن است هیچ گونه نشانه یا علائمی را در مراحل اولیه خود نشان ندهد.

سرطان پروستاتی که وضعیت پیشرفته تری را داشته باشد، ممکن است نشانه ها و علائم زیر را به وجود آورد:

• ایجاد مشکل در ادرار
• کاهش یافتن فشار در جریان ادرار
• وجود خون در مایع منی
• ناراحتی در ناحیه لگنی
• درد در استخوان
• اختلال در نعوظ

گزینه برای درمان

درمان و مراقبت از افراد با سرطان پروستات معمولاً به وسیله یک تیم متشکل از متخصصان سلامت (هم پزشکی و سلامت متحد با یکدیگر)، به نام تیم چند رشته ای انجام می پذیرد.

درمان برای سرطان پروستات به عوامل زیر بستگی دارد:

• سطح و درجه بیماری
• ناحیه و محل سرطان
• شدت علائم
• سلامت کلی و آرزوهای شما

درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

گزینه های مدیریتی 

برای بعضی از افراد که با سرطان پروستات دست و پنجه نرم می کنند، درمان فوری ممکن است توصیه نشود:

• انتظار با مراقبت: شما ممکن است در زمینه گسترش علائم یا تغییر تحت نظر قرار گیرید (به این کار “انتظار با مراقبت” گفته می شود).
• اگر علائم شما مانند درد استخوان گسترش پیدا کند، به شما درمان برای مدیریت کردن این علائم درمان ارائه خواهد شد.
• نظارت فعال: اگر شما سرطان پروستات کم ریسک و ناحیه ای داشته باشید، شما ممکن است نیاز به “نظارت فعال” داشته باشید. دلیل آن این است که سرطان پروستات معمولاً به آرامی رشد می کند و برای بعضی از افراد، وزن عوارض جانبی ناشی از درمان می تواند بیشتر از فواید احتمالی آن باشد.

از شما به احتمال زیاد آزمایشات منظم خون برای اندازه گیری سطح آنتی ژن مخصوص پروستات، معاینات منظم دیجیتالی مقعدی و احتمالاً آزمایشات فراصوتی و بیوپسی گرفته خواهد شد. اگر سرطان شروع به رشد کند یا نشانه هایی مبنی بر بدتر شدن آن وجود داشته باشد، شما باید درمان را آغاز کنید.

عمل جراحی

اگر تومور در بیرون از ناحیه پروستات گسترش پیدا نکرده باشد، شما ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی برای برداشتن آن داشته باشید. همچنین نیاز به برداشتن بافت های اطراف، از جمله وزیکول های منی می باشد. به این کار پروستاتکتومی رادیکالی گفته می شود.

دو نوع اصلی از پروستاتکتومی رادیکالی وجود دارد:

• پروستاتکتومی رتروپوبیک – در این روش، یک برش بر روی شکم شما ایجاد خواهد شد، و پروستات ( و به احتمال زیاد گره های لنفاوی) با انجام این برش برداشته خواهد شد.
• پروستاتکتومی پرینه – در این روش، یک برش در داخل پوست بین مقعد و کیسه بیضه ایجاد خواهد شد و در آن پروستات با انجام این برش برداشته خواهد شد.

پروستاتکتومی می تواند به صورت باز (در شرایطی که شکاف بزرگتری ایجاد شده باشد) یا با روش لاپاروسکوپی (که به آن عمل جراحی “سوراخ کلیدی” نیز می گویند)، انجام پذیرد. عمل جراحی رباتیک به روشی از عمل جراحی لاپاروسکوپی گفته می شود که در آن جراح به وسیله یک دستگاه مخصوص (ربات) یاری می شود. پس از انجام عمل جراحی، یک کاتتر (لوله پزشکی) به درون آلت تناسلی شما وارد شده و به تخلیه کردن مثانه در هنگام بهبودی شما کمک خواهد کرد. این کار به مدت 1 تا 2 هفته انجام خواهد شد و شما قادر خواهید بود تا به طور معمول پس از برداشتن پروستات، عملیات ادرار را انجام دهید.

یک روش دیگر برای انجام عمل جراحی (که با نام برداشتن پروستات از طریق مجرای ادرار نیز شناخته می شود) از یک قطعه تجهیزاتی به نام رتروسکوپ برای برداشتن بعضی از بافت های در پروستات استفاده می کند. رتروسکوپ به درون آلت تناسلی وارد شده و از حرارت یا لیزر برای برداشتن بافت های موجود در پروستات استفاده می شود. این نوع از عمل جراحی معمولاً به عنوان درمان اصلی برای سرطان پروستات استفاده نمی شود، اما می توان از آن برای تسکین علائم، یا برای افراد که قادر به انجام پروستاتکتومی رادیکالی نمی باشند، استفاده کرد.

رادیوتراپی 

از رادیوتراپی می توان برای درمان سرطان پروستات استفاده کرد. این روش موارد زیر را شامل می شود:

• رادیوتراپی با پرتو خارجی – در این روش دستگاه که در بیرون از بدن قرار گرفته است، تشعشعات را به سمت غده پروستات هدایت می کند.
• رادیوتراپی داخلی (براکی تراپی) – در این روش دانه های کوچک رادیواکتیو در درون پروستات قرار داده می شود. بعضی از دانه ها دوزهای پایین رادیواکتیو را با خود به همراه دارند و در یک محل به طور دائم قرار گرفته اند (یعنی بعد از استفاده از تشعشعات برداشته نمی شوند). دیگر دانه ها در کاتترهای استفاده شده به طور موقت وجود دارند و دوزهای بالاتری از تشعشات را برای مدت کوتاه تری می دهند.

کرایوسرجری (سرمادرمانی)

سرطان پروستات بعضی اوقات می تواند به وسیله کرایوسرجری درمان شود، که شامل فرو کردن سوزن های بلند به داخل پرینه و درون پروستات می باشد. پس از آن، گازهای بسیار سرد از داخل سوزن ها عبور کرده، که می تواند پروستات رو منجمد کند و سلول های سرطانی را از بین ببرد. مایع گرم نیز از داخل کاتتر در آلت تناسلی عبور کرده تا از منجمد شدن ادرار جلوگیری کند.

کرایوسرجری معمولاً به عنوان درمان اصلی برای سرطان پروستات استفاده نمی شود، اما ممکن است بعد از رادیوتراپی، یا در صورت بازگشت سرطان پس از درمان های دیگر، مورد استفاده قرار گیرد.

هورمون تراپی

بعضی از انواع سرطان، که شامل سرطان پروستات نیز می شود، نیاز به هورمون های خاصی برای رشد دارند. با کاهش دادن سطح این هورمون ها در بدن، سرطان دارای رشد کمتر و حتی کوچکتر خواهد شد.

سلول های سرطان پروستات از هورمون هایی به نام آندروژن ها استفاده می کند. نمونه ای از هورمون آندروژن، تستسترون می باشد. هورمون تراپی برای سرطان پروستات با نام درمان محرومیت آندروژن (Androgen Deprivation Therapy – ADT) نیز شناخته می شود و چندین نوع از آن وجود دارد:

• برداشتن یک یا هر دو بیضه (ارکیکتومی) با عمل جراحی. به دلیل این که بیضه ها آندروژن ها را می سازند، این عمل جراحی نوعی هورمون تراپی می باشد، زیرا منجر به تولید سطوح پایین آندروژن خواهد شد.
• داروها قادر هستند تا از تولید تستسترون توسط بیضه ها جلوگیری کنند ( به آن ها آنالوگ های هورمون آزاد کننده هورمون لوتئین کننده گفته می شود).
• داروها قادر هستند تا تولید آندروژن را در نقاط مختلف از بدن متوقف کنند (به آن ها مهارکننده های سنتز آندروژن گفته می شود).
• داروهایی که گیرنده های آندروژن را مسدود می کنند تا نتوانند هورمون ها را دریافت کنند (به آن ها آنتی آندروژن گفته می شود).

شیمی درمانی

از شیمی درمانی می توان برای درمان سرطان پروستات استفاده کرد. شیمی درمانی از داروهای ضدسرطانی (سیتوتوکسیک) برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند. بعضی اوقات، از این روش برای درمان سرطان پروستات استفاده می شود. دکتر شما ممکن است نیازهای شخصی شما را به دارو، دوزهای آن و برنامه های شیمی درمانی در نظر بگیرد. شما همچنین ممکن است درمان های دیگری را نیز دریافت کنید.

شیمی درمانی به شما کمک می کند تا زندگی طولانی تری را داشته باشید و کیفیت زندگی خود را افزایش دهید. شما ممکن است شیمی درمانی را همراه با موارد زیر داشته باشید:

• همراه با هورمون تراپی برای درمان سرطان پروستات که هنگام ابتلای اولیه شما، در بخش های دیگر از بدن گسترش پیدا کرده است (به آن سرطان پروستات حساس به اختگی متاستاتیک می گویند).
• برای درمان سرطان پروستات که نسبت به هورمون تراپی عکس العمل نشان نمی دهد ( به آن سرطان پروستات مقاوم به اخته گفته می شود).
• برای کاهش درد یا کنترل علائم سرطان متاستاتیک پروستات مورد استفاده قرار می گیرد (به آن مراقبت تسکینی گفته می شود).

شیمی درمانی به داخل رگ داده می شود (به آن تزریق می گویند) و نوعی از درمان سیستماتیک می باشد. این بدان معنی است که داروها در گردش خون می باشند و حرکت می کنند و تمام سلول های سرطانی در سراسر بدن (از جمله آن دسته از سلول های که از تومور اولیه در پروستات جدا شده اند) را از بین می برند.

شیمی درمانی به صورت چرخه ای به بیمار داده می شود. هر دوره درمانی همراه با یک وقت استراحت برای اجازه به بهبود شما همراه خواهد بود. یک دوره درمانی معمولاً 3 هفته به طول می انجامد، و هر 3 هفته یک تزریق را به همراه خواهد داشت.

ایمونوتراپی (ایمن درمانی)

Sipuleucel-T به دارویی گفته می شود که از گلبول های سفید خون شما برای از بین بردن سلول های سرطان پروستات استفاده می کند. از این روش برای درمان سرطان پیشرفته یا سرطان گسترش یافته استفاده می شود.

پیگیری

پس از درمان، شما ممکن است نیاز به انجام مراجعات مداوم به پزشک برای آزمایشات دیجیتالی مقعدی (در صورتی که پروستات شما برداشته نشده باشد) و آزمایش آنتی ژن مخصوص پروستات را برای بررسی وضعیت سرطان انجام دهید.

سرطان پیشرفته و عود کننده

اگر سرطان پروستات خارج از محدوده پروستات گسترش پیدا کند، معمولاً به سمت استخوان ها گسترش پیدا می کند. به این سرطان، سرطان ثانویه یا متاستاز گفته می شود. سرطان در استخوان ها می تواند دردناک باشد و ممکن است منجر به ایجاد اصطکاک یا عوارض دیگر در استخوان شود.

درمان برای جلوگیری از انتشار سرطان پروستات به استخوان های بدن، یا برای تسکین علائم مربوط به سرطان ثانویه در استخوان ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• بیس فسفونات ها، که می توان به قوی سازی استخوان ها کمک کند و در مردانی وجود دارد که عمل هورمون درمانی را از قبل انجام داده اند.
• رادیوتراپی با پرتو خارجی، که می تواند درد موجود در استخوان ها را کاهش دهد.
• آنتی بادی های مونوکلونال مانند دنوزوماب (Denosumab) که در زیر پوست تزریق می شود و به پوست برای محافظت از استخوان ها کمک می کند.
• کورتیزواستروئیدها، که قادر به تسکین درد و کم کردن سطح آنتی ژن مخصوص پروستات می باشند.
• رادیوداروها (داروهایی که شامل موارد رادیواکتیو هستند)، که به درون بدن تزریق می شوند و در نواحی با استخوان های آسیب دیده قرار می گیرند تا بتوانند سلول های سرطانی را از بین ببرند.
• داروهای ضددرد

سرطان پروستات ممکن است پس از انجام درمان بازگردد. سرطان می تواند در پروستات یا نقطه دیگری از بدن بازگردد، و به عنوان سرطان محلی یا دور (معمولاً به آن سرطانی متاستازی گفته می شود) طبقه بندی می شود.

اگر سرطان پروستات بازگردد، نوع درمانی که شما خواهید داشت ممکن است به درمان سرطان اولیه شما بستگی داشته باشد. ممکن است از همان روش برای درمان شما استفاده شود، یا از روش متفاوتی استفاده شود.

جلوگیری

شما می توانید ریسک مربوط به سرطان پروستات را در خود کاهش دهید:

از رژیم غذایی سالم شامل میوه و سبزیجات فراوان، پیروی کنید 

از غذاهای با چربی زیاد دوری کنید و به جای آن از انواع میوه، سبزیجات و دانه های کامل استفاده کنید. میوه ها و سبزیجات شامل ویتامین ها و مواد مغذی بسیاری می شود که در سلامتی شما می توانند شریک شوند. جلوگیری از ابتلا به سرطان پروستات با روش رژیم غذایی باید اثبات شود. اما خوردن بر اساس یک رژیم غذایی سالم حاوی میوه ها و سبزیجات فراوان می تواند سلامت کلی شما را بهتر کند.

از غذاهای مقوی به جای مکمل ها استفاده کنید

مطالعاتی نشان داده نشده است که در آن مکمل ها در کاهش ریسک ابتلای شما به سرطان پروستات نقشی ایفا می کنند. به جای آن، از غذاهایی استفاده کنید که سرشار از ویتامین و مواد معدنی هستند و می توانند درجات سالم ویتامین ها را در بدن شما حفظ کنند.

بیشتر روزهای هفته ورزش کنید 

ورزش کردن سلامت کلی شما را بهترخواهد کرد. ورزش کردن به شما در حفظ وزن و بهتر کردن اخلاق خود کمک می کند. مدارکی وجود دارد که در آن مردانی که ورزش نمی کنند، دارای سطح بالایی از آنتی ژن مخصوص پروستات می باشند، در حالی که مردانی که ورزش می کنند دارای ریسک کمتری در ابتلا به سرطان پروستات هستند. سعی کنید تا در بیشتر روزهای هفته ورزش کنید. اگر شما در ورزش کردن تازه کار هستید، آرام شروع کنید و میزان ورزش خود را به طور تدریجی و با گذشت هر روز افزایش دهید.

وزن سالم را حفظ کنید 

اگر وزن در حال حاضر شما سالم می باشد، برای حفظ آن با ورزش کردن در بیشتر روزهای هفته تلاش کنید. اگر شما نیاز به کاهش وزن داشته باشید، ورزش خود را بیشتر کنید و میزان کالری های مصرفی خود را در هر روز کاهش دهید. از پزشک خود با درست کردن یک برنامه برای کاهش وزن سالم، کمک بگیرید.

با پزشک خود درباره افزایش ریسک سرطان پروستات صحبت کنید 

مردانی که ریسک بالایی در ابتلا به سرطان پروستات دارند ممکن است استفاده از دارو یا درمان های دیگر را برای کاهش ریسک خود در نظر بگیرند. بعضی از مطالعات پیشنهاد می کنند که استفاده از مهارکننده های ردوکتاز 5-alpha، که شامل فیناستراید (Propecia, Proscar) و دوتاستراید (Avodart) ممکن است ریسک کلی پیشرفت سرطان پروستات را کاهش دهد. این داروها برای کنترل رشد غده پروستات و ریزش مو در مردان مورد استفاده قرار می گیرد. با این حال، بعض از مدارک نشان می دهد که مردانی که از این داروها استفاده می کنند، ممکن است ریسک بالا در ابتلا به نوع جدی تر از سرطان پروستات (سرطان پروستات درجه حاد) را تجربه کنند. اگر شما درباره ریسک ابتلا به سرطان پروستات نگران هستید، با پزشک خود صحبت کنید.