درمان مثانه بیش فعال به شیوه‌های متنوعی صورت می‌گیرد. روش‌های رفتاری مانند تغییر در رژیم غذایی، می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. تحریک عصبی نیز یکی از روش‌های مؤثر درمان است که به بهبود کنترل مثانه کمک خواهد کرد. در موارد شدیدتر، عمل جراحی می‌تواند یک گزینه درمانی باشد.
قرص‌هایی نیز برای مدیریت علائم مثانه بیش فعال وجود دارند که استفاده از آنها می‌تواند، به کاهش نیاز مکرر به ادرار و افزایش کنترل مثانه منجر شود. با توجه به این که مثانه بیش فعال می‌تواند؛ به دلایل مختلفی بروز کند، انتخاب روش درمانی مناسب باید بر اساس مشورت‌های پزشک متخصص صورت بگیرد.
برای مطالعه مقاله آموزش محل اینکه درد مثانه کجاست کلیک کنید.
اگر علائم مشکلات مثانه بیش فعال شما را مضطرب و پریشان کرده است، نگران نباشید؛ راه‌های درمانی مختلفی وجود دارد که ممکن است به شما کمک کند. در صورتی که راه‌حل‌های اولیه نتوانستند علائم شما را به میزان کافی بهبود بخشند، روش‌های درمانی دوم و سومی وجود دارند که می‌توانند به شما کمک کنند. در این مقاله به پرسش مثانه بیش فعال چیست پاسخ میدهیم و به بررسی علائم، علل و درمان این بیماری میپردازیم.
مثانه بیش فعال چیست!
در پاسخ به پرسش مثانه بیش فعال چیست باید گفت، این عارضه که به آن OAB نیز می‌گویند، اختلالی شایع است که با احساس ناگهانی و غیر قابل کنترل دفع ادرار مشخص می‌شود. افراد مبتلا ممکن است در طول روز و شب نیاز به دفع مکرر داشته باشند و حتی دچار بی‌اختیاری ادراری با فوریت شوند، به این معنی که بدون اراده، ادرار از آنها دفع می‌شود.
این عارضه می‌تواند زندگی را به شدت تحت تأثیر قرار داده و باعث احساس خجالت، انزوا و محدودیت در فعالیت‌های اجتماعی و شغلی شود؛ اما خوشبختانه با تشخیص و درمان مناسب، نه تنها می‌توان علائم این عارضه آزاردهنده را کنترل کرد؛ بلکه می‌توان به درمان قطع مثانه بیش فعال نیز دست یافت.
اولین نشانه‌های مثانه بیش فعال: آنچه باعث آزار بیماران است!
اگر دچار مثانه بیش فعال باشید، ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:
- احساس ناگهانی دفع ادرار؛ شما ممکن است ناگهان احساس نیاز شدید به دفع ادرار داشته باشید که کنترل آن بسیار سخت باشد.
- بی‌اختیاری ادراری با فوریت؛ بعد از احساس ناگهانی دفع ادرار، ممکن است بدون اینکه بخواهید، دچار خروج غیرارادی ادرار شوید.
- تکرر ادرار؛ در طول 24 ساعت، ممکن است نیاز به دفع ادرار به دفعات زیاد، مثلاً 8 بار یا بیشتر، داشته باشید.
- شب ادراری؛ بیش از دو بار در شب برای دفع ادرار از خواب بیدار می‌شوید.
حتی اگر همیشه به موقع به دستشویی برسید، نیاز به ادرار کردن مکرر در طول روز و شب می‌تواند زندگی شما را مختل کند.
علل مثانه بیش فعال: از مشکلات عصبی تا عوامل هورومونی
مثانه بیش فعال به دلایل مختلفی بروز می‌کند؛ از جمله عوامل فیزیکی، عصبی، روانی و غیره. برخی از علل شایع این عارضه عبارت‌اند از:
- مشکلات عصبی؛ آسیب به اعصاب مثانه می‌تواند ارتباط بین این اندام و مغز را مختل کند، و منجر به ارسال سیگنال‌های غیرطبیعی شود. این امر می‌تواند طیف وسیعی از مشکلات مربوط به کنترل مثانه را به وجود آورد.
- عفونت‌های دستگاه ادراری؛ عفونت‌های مکرر یا شدید دستگاه ادراری می‌توانند باعث التهاب و تحریک مثانه شوند که منجر به علائمی شبیه به مثانه بیش فعال می‌شود.
- مشکلات عضلانی؛ عضلات کف لگن و مثانه نقش مهمی در کنترل ادرار دارند. ضعف یا عدم هماهنگی در این عضلات می‌تواند منجر به بی اختیاری ادرار شود. این مشکل ممکن است به دلیل زایمان، جراحی یا آسیب‌های جسمی ایجاد شود.
- داروها؛ برخی از داروها می‌توانند با افزایش فعالیت مثانه، علائم مثانه بیش فعال را بدتر کنند از جمله دیورتیک ها (ادرار آور)، داروهای ضد افسردگی و برخی ضد هیستامین‌ها.
- عوامل روانی؛ استرس و اضطراب نقش مهمی در تشدید علائم مثانه بیش فعال دارند. وقتی استرس یا اضطراب دارید، بدن شما هورمون‌هایی را ترشح می کند که می تواند عضلات مثانه را تحریک کند و باعث انقباض بیشتر آنها شود.
- عوامل هورمونی؛ تغییرات هورمونی، به ویژه در زنان در دوران یائسگی، می‌تواند نقش مهمی در ایجاد مثانه بیش فعال داشته باشد.
- مصرف کافئین و الکل؛ مصرف زیاد کافئین و الکل می‌تواند به تحریک مثانه و افزایش نیاز به ادرار منجر شود.
- بزرگی پروستات (در مردان)؛ بزرگی پروستات می‌تواند به مثانه فشار بیاورد و ممکن است باعث تحریک مثانه شود که منجر به علائم مثانه بیش فعال می‌گردد.
- سنگ مثانه یا تومور مثانه؛ وجود سنگ یا تومور در مثانه می‌تواند باعث تحریک و التهاب مثانه شود که به نوبه خود باعث این عارضه آزار دهنده می‌گردد.
این گزینه‌ها بخشی از شایع‌ترین علل مثانه بیش فعال بودند. موارد دیگر از جمله مصرف زیاد مایعات، سیگار کشیدن، سابقه جراحی مثانه و رحم، ام اس، دیابت و آسیب نخاعی نیز می‌توانند باعث این عارضه شوند.
با توجه به این توضیحات، هر یک از این عوامل می‌تواند به تنهایی یا به همراه دیگر موارد، به این بیماری منجر شود. درمان قطع مثانه بیش فعال و مدیریت این وضعیت معمولاً نیاز به بررسی و شناسایی علت زمینه‌ای دارد تا بهترین روند بهبودی انتخاب شود. در برخی موارد پزشک متخصص استفاده از قرص برای مثانه بیش فعال را پیشنهاد می‌کند.
راه‌های تشخیص مثانه بیش فعال: قدمی برای شروع درمان
ممکن است پزشک برای ارزیابی عملکرد مثانه شما و توانایی آن برای تخلیه یکنواخت و کامل ادرار، انجام تست‌های یورودینامیک را توصیه کند. این تست‌ها عبارت‌اند از:
- اندازه‌گیری مقدار ادرار باقی‌مانده در مثانه؛ پزشک برای اندازه‌گیری مقدار ادرار باقی‌مانده در مثانه بعد از اینکه ادرار کردید، یک سونوگرافی از مثانه شما انجام می‌دهد و یا یک لوله (کاتتر) نازک را از طریق مجرای ادراری به سمت مثانه عبور می‌دهد تا ادرار باقی‌مانده را تخلیه و مقدار آن را اندازه‌گیری کند.
- اندازه‌گیری سرعت جریان ادرار؛ برای اندازه‌گیری حجم و سرعت تخلیه ادرار، ممکن است از شما خواسته شود که درون یک جریان‌سنج، ادرار کنید. این وسیله داده‌های دریافتی را به یک نمودار تغییرات در میزان جریان ادرار، تبدیل می‌کند.
- تست فشار مثانه؛ نوار مثانه فشار مثانه و نواحی اطراف آن در حین اینکه مثانه در حال پر شدن است را اندازه می‌گیرد. به طور کلی این تست برای افرادی استفاده می‌شود که به بیماری‌های عصبی که نخاع را تحت تأثیر قرار می‌دهند، مبتلا هستند.
پزشک نتایج هرکدام از این تست‌ها را بررسی خواهد کرد و سپس بهترین راه‌حل درمانی را به شما ارائه خواهد داد.
1. روش‌های درمان قطع مثانه بیش فعال: آنچه برای سلامتی لازم است!
کمتر از نیمی از افراد مبتلا به نشت ادرار به پزشک خود مشورت می‌کنند. این مسئله بسیار ناخوشایند است، زیرا درمان‌های زیادی برای کنترل علائم مثانه بیش فعال وجود دارند. در ادامه به بررسی برخی از روش‌های درمان قطع مثانه بیش فعال میپردازیم.
2. روش‌های رفتاری
روش‌های رفتاری می‌توانند به بهبود علائم مثانه بیش فعال کمک کنند که شامل موارد زیر می‌شوند:
- تقویت عضلات کف لگن؛ با انجام تمرینات لگن می‌توانید عضلات کنترل کننده مثانه را قوی‌تر کرده و به این ترتیب علائم را بهبود ببخشید.
- تنظیم برنامه دفع ادرار؛ با افزایش تدریجی فاصله بین دفعات ادرار، مثانه به ذخیرهٔ بیشتر ادرار عادت می‌کند.
- کاهش مصرف مایعات؛ به خصوص قبل از خواب.
- محدود کردن مواد محرک؛ مانند کافئین، الکل، غذاهای تند و ترش.
- کاهش وزن؛ در صورت اضافه وزن.
این روش‌ها معمولاً اولین قدم در درمان مثانه بیش فعال هستند و می‌توانند به طور قابل توجهی علائم را در بسیاری از افراد بهبود ببخشند. در صورت عدم موفقیت روش‌های رفتاری، پزشک ممکن است قرص برای مثانه بیش فعال، تحریک عصبی یا سایر روش‌های درمانی را تجویز کند.
مطالعه بیشتر: جهت آموزش درمان عفونت مثانه کلیک کنید.
3. تحریک عصبی
در برخی موارد، تحریک عصب می‌تواند به عنوان روشی مؤثر برای درمان قطع مثانه بیش فعال مورد استفاده قرار گیرد. این روش شامل موارد زیر است.
- تحریک عصب تیبیال خلفی: در این روش، از طریق سوزنی ظریف که در نزدیکی مچ پا به عصب تیبیال خلفی وارد می‌شود، با تحریک الکتریکی، به اعصاب مثانه پیام‌هایی ارسال می‌شود که به بهبود عملکرد آن کمک می‌کنند.
- تحریک عصب ساکرال: در این روش، الکترودی در نزدیکی عصب ساکرال (در ناحیه پایین کمر) قرار داده می‌شود و با ارسال پالس‌های الکتریکی، عملکرد مثانه تنظیم می‌شود. این روش معمولاً برای بیمارانی که علائم شدید دارند، استفاده می‌شود.
تحریک عصبی یک روش درمانی فوق تخصصی است که باید توسط پزشکی با مهارت و با تجربه انجام شود.
4. عمل جراحی
در موارد شدید مثانه بیش فعال که به سایر درمان‌ها پاسخ نمی‌دهند، ممکن است جراحی لازم باشد. گزینه‌های عمل شامل موارد زیر است:
- تزریق بوتاکس؛ می‌تواند به عضلات مثانه تزریق شود تا فعالیت بیش از حد آنها را فلج کند و به این ترتیب علائم مثانه بیش فعال را بهبود بخشد. این روش ممکن است نیاز به تکرار داشته باشد.
- افزایش حجم مثانه؛ در این جراحی، بخشی از روده به مثانه پیوند زده می‌شود تا ظرفیت مثانه را برای ذخیره ادرار افزایش دهد.
- جراحی رادیکال: در موارد بسیار نادر و شدید، ممکن است نیاز به برداشتن کامل مثانه (سیستکتومی) باشد. در این صورت، مسیر جدیدی برای دفع ادرار از بدن ایجاد می‌شود.
قبل از در نظر گرفتن جراحی، پزشک شما تمام گزینه‌های درمانی دیگر را بررسی خواهد کرد. این روش فقط زمانی توصیه می‌شود که سایر شیوه‌ها مؤثر واقع نشده باشند.
استفاده از قرص برای مثانه بیش فعال؛ روشی ساده
برای درمان این عارضه، پزشک ممکن است مصرف قرص برای مثانه بیش فعال را پیشنهاد دهد که می‌تواند به کنترل علائم کمک کند. برخی از قرص‌های معمول شامل موارد زیر هستند:
- دیتروپان؛ این دارو با شل کردن عضلات مثانه، به شما کمک می‌کند تا کنترل مثانه خود را بهتر در دست داشته باشید و علائم مثانه بیش فعال مانند تکرر ادرار و فوریت ادرار را کاهش دهید. این دارو جزو دسته داروهای ضد موسکارینی است.
- دترول؛ همانند سایر داروهای ضد موسکارینی، این دارو نیز با اثر بر عضلات مثانه، به تنظیم عملکرد آن کمک می‌کند. این موضوع می‌تواند به کاهش دفعات نیاز ناگهانی به دفع و فوریت ادرار در افراد مبتلا به مثانه بیش فعال کمک کند.
- انابلکس؛ این دارو با افزایش زمان بین دفعات ادرار و کاهش تعداد دفعات نیاز به دفع ادرار، به طور خاص برای کنترل علائم مثانه بیش فعال عمل می‌کند و به عنوان داروی ضد اسپاسم مثانه نیز شناخته می‌شود.
در صورت عدم تحمل یا عدم پاسخگویی به داروهای ضد موسکارینی، پزشک ممکن است داروهای دیگری مانند آلفا بلوکرها یا داروهای اعصاب مرکزی را برای شما تجویز کند. برای یافتن روش درمان قطع مثانه بیش فعال، مشورت با پزشک و صحبت در مورد تمام گزینه‌های موجود، بسیار مهم است.
آنچه باید از درمان مثانه بیش فعال بدانید!
پس از بروز علائم اولیه مثانه بیش فعال، اولین قدم شما، تحقیق برای کشف بیماری است؛ در حالی که توصیه می‌شود در سریع‌ترین زمان ممکن به پزشک فوق تخصص اورولوژی مراجعه کرده و در پی امتحان راه‌های مختلف تشخیص بیماری، به دنبال شروع درمان قطع مثانه بیش فعال باشید. از این رو، برای ارتباط با بهترین دکتر متخصص اورولوژی، دکتر فرشاد نامداری، می‌توانید از راه‌های ارتباطی زیر استفاده کنید.
وبسایت اینترنتی به آدرس https://drnamdari.com/
شماره تلفن‌های؛ ۸۸۷۷۶۸۰۱, ۰۹۱۰۷۵۸۵۳۵۸
تماس برای دریافت مشاوره با شماره؛ ۰۹۱۰۷۵۸۵۳۵۸
مراجعه حضوری به آدرس؛ خیابان ولیعصر عج، ۳۰۰متر پایین تر از ونک، بالاتر از پل همت، بن‌بست سیدالشهدا، ساختمان رهام، پلاک ۸، واحد ۱
منابع:
https://www.yalemedicine.org/conditions/overactive-bladder
