یورتروسکوپی روشی است که در آن اسکوپ کوچکی (مانند یک تلسکوپ انعطاف پذیر)، برای تشخیص و درمان انواع مشکلات دستگاه ادراری به مثانه و حالب شما وارد میشود. برای سنگهای حالب، یورتروسکوپی به متخصص اورولوژی اجازه میدهد تا در واقع بتواند حالب را نگاه کند، سنگ را پیدا کرده و آن را خارج کند. متخصص اورولوژی، یک سبد سیم ریز را از طریق مثانه به حالب پایینی منتقل میکند، سنگ را برمیدارد و آن را دفع میکند. یورتروسکوپی یک روش سرپایی است که با قرار دادن استنت (لولهای که در حالب قرار میگیرد تا آن را باز نگه دارد) یا بدون آن انجام میشود. روش یورتروسکوپی معمولاً 1 ساعت طول میکشد.
با این حال، بسته به مهارت و تجربه جراح، میتوان از یورتروسکوپی برای دفع سنگ در اندازه مناسب آن استفاده کرد. تکه تکه شدن سنگها با استفاده از دستگاه لیزر هلیوم یورتروسکوپی اطمینان بیشتری نسبت به سنگ شکنی با امواج شاک ویو (SWL) دارد.
موارد استفاده از یورتروسکوپی چیست؟
اگر سنگ باعث دردهای کولیکی شده و به پایین یا از حالب خارج نشود، یورتروسکوپی بهترین درمان انتخابی است.
اندیکاسیونهای مربوط به یورتروسکوپی برای سنگها شامل فاکتورهای زیر است:
- سنگ بعد از مدت زمان معینی (2 تا 3 هفته) رد نمیشود و باعث تورم کلیه میشود (همچنین هیدرو نفروز نامیده میشود).
- سنگ به طور مکرر باعث درد یا کولیک میشود.
- سنگ بسیار بزرگ است و به تنهایی قابل عبور نیست و مانع جریان یا ادرار میشود.
- سنگ باعث عفونت ادراری میشود.
- به بافت کلیه آسیب میرساند.
- سنگ باعث خونریزی مداوم یا مکرر میشود.
- سنگ به مرور زمان بزرگتر شده است. (این را میتوان با عکس برداری یا سونوگرافی یا سی تی اسکن مشاهده کرد).
تشخیص برای سنگهای حالب به شرح زیر است:
- در سنگهای کوچکتر از 4 میلیمتر، 90٪ احتمال از بین رفتن خود به خودی وجود دارد.
- سنگهای بین 4 تا 7 میلیمتر 50٪ احتمال عبور خود به خودی دارند.
- سنگهای بزرگتر از 7 میلیمتر فقط 10٪ احتمال عبور خود به خود دارند.
مزایای روش یورتروسکوپی چیست؟
ابزارها و لوازم جانبی برای یورتروسکوپی در طی سالها بهبود یافته است. یورتروسکوپ با فیبر نوری بهتر که نمای عالی از داخل اندام را فراهم میکند، نازکتر شدهاند. حالب، یک ساختار لولهای نازک و ظریف است که کلیهها را به مثانه متصل میکند و نیاز به جابجایی آرام دارد. طول آن حدود 25 سانتیمتر یا دوازده اینچ است. یورتروسکوپی به عنوان یک روش مزایای بسیاری دارد که شامل موارد زیر است:
- روش یورتروسکوپی برای دفع سنگها، شیوهای کاملا بسته است – قبل از روش یورتروسکوپی، جراحان معمولاً مجبور بودند یک عمل باز انجام دهند که بیمار با یک زخم 12 تا 14 سانتیمتری و یک دوره بهبودی طولانی مدت یک هفته یا 10 روز مواجه میشد.
- زمان بهبودی کوتاه است – با یورتروسکوپی بیمار میتواند یا در همان روز یا طی یکی دو روز به خانه برگردد. این روش معمولاً با بیهوشی عمومی یا نخاعی انجام میشود.
قبل از عمل
متخصص اورولوژی شما در مورد سابقه پزشکی، داروهای تجویز شده بدون نسخه و آلرژی به داروها از جمله داروهای بیهوشی سوال میکند. به اورولوژیست خود بگویید چه داروهایی مصرف میکنید، از جمله آنهایی که بدون نسخه پزشک خریداری کردهاید. متخصص ارولوژی شما درمورد اینکه کدام ماده بیهوشی برای روش یورتروسکوپی بهتر است صحبت خواهد کرد و آنچه را که میتوانید بعد از عمل یورتروسکوپی انتظار داشته باشید توضیح میدهد.
روش یورتروسکوپی
متخصص ارولوژی، روش یورتروسکوپی را در مطب یا در یک مرکز سرپایی یا بیمارستان انجام میدهد. برای برخی از بیماران، متخصص اورولوژی یک ژل بیهوشی را در اطراف دهانه مجرای ادرار قرار میدهد و یا بی حس کننده موضعی را به مجرای ادرار تزریق میکند. برخی از بیماران ممکن است به آرام بخشی یا بیهوشی عمومی نیاز داشته باشند. متخصص اورولوژی برای انجام یورتروسکوپی اغلب از داروی آرامبخش و بیهوشی استفاده میکند.
برای آرامبخشی و بیهوشی عمومی، پرستار یا تکنسین یک سوزن وریدی (IV) را از طریق ورید در بازو یا دست بیمار، برای انتقال دارو قرار میدهد. آرامبخشی به شما کمک میکند تا آرام و راحت باشید. در حین انجام، بیهوشی عمومی شما را به خواب عمیقی فرو میبرد. کادر پزشکی علائم حیاتی شما را کنترل کرده و سعی میکنند تا حد امکان شما احساس راحتی در حین درمان داشته باشید. در طی یورتروسكوپی، اگر جنسیت بیمار مونث باشد به پشت خوابیده و زانوها را بالا برده و از هم جدا میکند. اما در طی یک عمل یورتروسکوپی برای جنسیت مذکر، بیمار میتواند به پشت دراز بکشد یا در حالت نشسته قرار گیرد.
پس از تأثیر بی حس کننده، متخصص ارولوژی نوک مجرای یورتروسکوپی را به آرامی به مجرای ادرار و مثانه وارد میکند. یک مایع استریل – آب یا آب نمک ، به نام سالین – از طریق یورتروسکوپ میگذرد تا به آرامی مثانه را پر کرده و آن را کشش دهد تا متخصص اورولوژی دید بهتری از دیواره مثانه داشته باشد. با پر شدن مثانه از مایع، ممکن است احساس ناراحتی و تمایل به ادرار کنید. در این روش ممکن است متخصص اورولوژی مقداری از مایعات را از مثانه خارج کند.
اگر هنگامی روش یورتروسکوپی برای تشخیص بیماری باشد، معمولا 15 تا 30 دقیقه طول میکشد. اما اگر اورولوژیست یورتروسکوپی را برای دفع سنگی در مثانه یا حالب انجام دهد یا بیوپسی کند، ممکن است زمان بیشتری طول بکشد. اگر حالب خیلی کوچک باشد، ممکن است یک استنت به مدت یک یا دو هفته در محل خود باقی بماند تا حالب را باز نگه دارد و سپس مراحل یورتروسکوپی در تاریخ بعدی انجام شود.
بهبودی یورتروسکوپی چقدر طول میکشد؟
اکثر افراد میتوانند در همان روز عمل جراحی یورتروسکوپی به خانه خود بروند. اما ممکن است لازم باشد 24 تا 48 ساعت در بیمارستان بمانید. چندین ساعت پس از عمل ممکن است هنگام دفع ادرار احساس سوزش کنید. این احساس باید در عرض یک روز از بین برود. نوشیدن مقدار زیادی آب میتواند به کاهش سوزش کمک کند. همچنین ممکن است پزشک توصیه کند دارو را برای بی حس کردن سوزش استفاده کنید. همچنین ممکن است به مدت 2 یا 3 روز مقداری خون در ادرار داشته باشید. بعد از عمل جراحی یورتروسکوپی، احتمالاً در حدود 5 تا 7 روز احساس بهتری خواهید داشت. اگر استنت دارید، ممکن است مدت زمان بیشتری طول بکشد تا دوباره به حالت عادی خود برگردید. استنت ممکن است چند روز تا یک هفته یا بیشتر در حالب باقی بماند. ممکن است متخصص اورولوژی نیاز به انجام سیستوسکوپی برای برداشتن استنت در حالب داشته باشد. درمان سنگ کلیه با استفاده از یورتروسکوپی معمولاً نتیجه خوبی دارد.
سنگهای کلیه با استفاده از یورتروسکوپی معمولاً نتیجه خوبی دارند.
خطرات یورتروسکوپی
خطرات روش یورتروسکوپی شامل موارد زیر است:
- آسیب مجرای ادرار، حالب یا کلیهها
- عفونت دستگاه ادراری (UTI)
- باریک شدن یا زخم شدن حالب یا مجرای ادرار
- درد شکم
- احساس سوزش یا درد هنگام دفع ادرار
- عدم توانایی در ادرار کردن به دلیل تورم بافتهای اطراف
چگونه میتوان از سنگ کلیه یا مجاری ادراری جلوگیری کرد؟
نکات پیشگیری:
- اولین قدم موثر برای پیشگیری نوشیدن مایعات بیشتر است – آب بهترین است. اگر تمایل به دفع و پیشگیری از سنگ دارید، باید سعی کنید مایعات کافی در طول روز بنوشید تا حداقل دو لیتر ادرار در هر دوره 24 ساعته تولید کنید.
- معمولاً به افرادی که سنگ کلسیم تشکیل می دهند گفته میشود از مصرف لبنیات و سایر مواد غذایی با محتوای کلسیم زیاد خودداری کنند. مطالعات اخیر نشان داده است که غذاهای پر کلسیم از جمله غذاهای لبنی، به جلوگیری از سنگهای کلسیم کمک میکنند.
- اگر در معرض خطر ابتلا به سنگ هستید، ممکن است پزشک آزمایش خون و تست ادرار انجام دهد تا تعیین کند که چه عواملی میتواند به کاهش خطر سنگ کلیه کمک کند. برخی از افراد برای جلوگیری از سنگ کلیه به داروها احتیاج دارند.
