ارکیکتومی به عمل جراحی برداشتن یک یا هر دو بیضه گفته می‌شود. بیضه اندام جنسی مردانه است که وظیفه تولید اسپرم و هورمون مردانه‌ی تستوسترون را به عهده دارد.
جراحی برداشتن بیضه درمان متداولی برای سرطان بیضه یا درمان عارضه‌های دیگری چون سرطان پروستات است. جراحی برداشتن بیضه که با هدف درمان سرطان بیضه انجام می‌شود، ارکیکتومی مغبنی رادیکال نامیده می‌شود. وجه تسمیه رادیکال این است که کل بند بیضه (طناب منوی) و خود بیضه برداشته می‌شود. این عمل مغبنی نامیده می‌شود چون بیضه از راه برش کوچک ایجاد شده در پایین شکم (کشاله ران) درآورده می‌شود.
نمونه‌برداری از بیضه قبل از جراحی برداشتن بیضه باعث می‌شود که سلول‌های سرطانی پخش شود و احتمال موفقیت درمان کاهش یابد. بنابراین اگر پزشک به سرطانی بودن بیضه مشکوک شود، بهتر است بیضه آسیب دیده برداشته شود. به ندرت شرایطی پیش می‌آید که لازم است هر دو بیضه برداشته شود. متخصص اورولوژی روش‌های درمان و عوارض هر یک را توضیح می‌دهد تا بیمار تصمیمی آگاهانه اتخاذ نماید. شماره تماس کلینیک تخصصی اورولوژی دکتر نامداری جهت پاسخگویی به سوالات بیماران 02188776801 می‌باشد.
ضرورت انجام جراحی برداشتن بیضه
برای درمان سرطان یا دیگر مشکلات بیضه لازم است که یک یا هر دو بیضه برداشته شود. چنانچه بیمار به سرطان پروستات مبتلا باشد و سرطان به بخش‌های دیگر بدن نیز سرایت کرده باشد، جراحی برداشتن بیضه انجام می‌شود. سلول‌های سرطان پروستات برای رشد به هورمون تستوسترون نیاز دارند، بنابراین اگر هر دو بیضه برداشته شود، میزان این هورمون در بدن کاهش می‌یابد. با پایین آمدن سطح تستوسترون رشد سرطان پروستات آهسته و در نهایت متوقف می‌شود یا از چندین ماه تا چندین سال منقبض و کوچک می‌شود. اگر سرطان در استخوان‌ها نیز منتشر شده باشد، با برداشتن بیضه و کاهش تستوسترون رشد سرطان در استخوان‌ها نیز کمتر می‌شود و بیمار از درد کمتری رنج می‌برد. در صورت آسیب‌دیدگی شدید یک یا هر دو بیضه نیز باید جراحی ارکیکتومی انجام شود. عفونت شدید بیضه، نقص مادرزادی موسوم به پیچ خوردگی بیضه که جریان خون را در بیضه‌ها قطع می‌کند یا بیضه پایین نیامده و قرار نگرفته در کیسه بیضه از علل نادری به شمار می‌رود که جراحی برداشتن بیضه را ضروری می‌سازد.
آمادگی برای درمان
- اگر هر دو بیضه برداشته شود، بیمار پس از عمل نابارور می‌شود و دیگر نمی‌تواند فرزندی داشته باشد. بنابراین پزشک به بیمار توصیه می‌کند تا قبل از عمل مقداری اسپرم در بانک اسپرم قرار دهد تا بعد‌ها در صورت تمایل به فرزند داشتن از آنها استفاده کند.
- بیمار باید برای بعد از درمان و دوران بهبود برنامه‌ریزی کند و همراه داشته باشد تا پس از جراحی وی را به منزل برساند. بیمار باید مدتی استراحت کند و در دوران بهبود از کمک اطرافیان برای انجام امور روزمره کمک بگیرد.
- بیمار باید دستورات پزشک درباره سیگار نکشیدن قبل و بعد از درمان را رعایت کند. سیگاری‌ها در طول عمل با مشکلات تنفسی روبرو می‌شوند و آهسته‌تر بهبود می‌یابند. بنابراین بهتر است سیگار از 6 تا 8 هفته قبل از عمل ترک شود.
- بیمار موظف است پزشک را از حساسیت به غذاها و داروها آگاه کند.
- مصرف بعضی داروها در روز قبل از عمل ایرادی ندارد، اما بعضی داروها مجاز نیست. تعدادی از داروها مانند آسپرین احتمال خونریزی را در طول عمل و پس از آن افزایش می‌دهد. بیمار موظف است پزشک را از تمام داروها و مکمل‌های مصرفی آگاه کند تا پزشک دستور لازم را برای ادامه یا منع مصرف دارو یا مکمل قبل از عمل صادر کند.
- پزشک از بیمار می‌خواهد که از مدتی قبل از عمل هیچ چیز نخورد تا در طول عمل استفراغ نکند.
- بیمار باید تمام دستورات پزشک را به دقت رعایت کند.
- بیمار می‌تواند تمام سوال‌ها را قبل از عمل از پزشک بپرسد و از ایشان بخواهد که روند انجام عمل را توضیح دهد. درهرحال بیمار تصمیم گیرنده نهایی برای انجام هرگونه آزمایش یا درمان است و عمل بدون اجازه بیمار انجام نمی‌شود..
مراحل
جراحی در بیمارستان یا مرکز جراحی انجام می‌شود. اکثر جراحی‌های برداشتن بیضه تحت بی‌حسی موضعی یا منطقه‌ای انجام می‌شود تا بیمار دردی در طول عمل حس نکند و در عین حال به هوش باشد. همچنین بیمار داروی آرام بخش دریافت می‌کند. پزشک برش‌هایی را در کشاله ران ایجاد می‌کند و بیضه‌ها را از راه این شکاف‌ها بیرون می‌آورد. برش‌ها در نهایت بخیه زده می‌شود. پزشک در صورت تمایل بیمار می‌تواند پروتز پر شده با سرم نمک (سالین) را به جای بیضه در کیسه بیضه قرار دهد تا کیسه بیضه ظاهر و حسی طبیعی داشته باشد. عمل جراحی معمولاً حدود یک ساعت طول می‌کشد.
پس از جراحی برداشتن بیضه
بیمار پس از جراحی چند ساعت در بخش ریکاوری تحت نظر گرفته می‌شود و پس از آن مرخص می‌شود. بیمار باید دستورات پزشک درباره تمیز و خشک نگه داشتن زخم را به دقت انجام دهد و دست‌ها را قبل و بعد از دست زدن به زخم بشوید. بیمار باید لباس راحت و گشاد بپوشد تا برش‌ها تحریک نشود. فعالیت‌های روزمره معمولاً ظرف یک تا دو هفته از سر گرفته می‌شود و بهبودی کامل پس از دو تا چهار هفته حاصل می‌شود.
پزشک موارد زیر را به بیمار توضیح می‌دهد:
- مدت زمان دوران بهبود
- فعالیت‌هایی مانند بلند کردن اشیاء که انجام آنها در دوران بهبود ممنوع است.
- زمان از سر گرفتن فعالیت‌های معمول روزمره
- مراقبت از خود در منزل
- علائم یا مشکلاتی که امکان دارد پس از عمل بروز یابد و روش‌های مدیریت این عوارض
- زمان مراجعه مجدد به مطب
تاثیرگذاری ارکیکتومی
جراحی برداشتن بیضه موثرترین روش برای برداشتن تومورهای سرطانی بیضه است که گاهی اوقات پس از آن جراحی‌های دیگری برای برداشتن سلول‌های سرطانی پخش شده یا درمان‌های دیگری مانند شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی انجام می‌شود. چنانچه سرطان بیضه در مراحل اولیه باشد، جراحی برداشتن بیضه برای درمان بیمار کافی است و پس از آن بیمار فقط تحت نظر گرفته می‌شود. پزشک در این مدت به طور مرتب بیمار را معاینه می‌کند و آزمایش‌هایی را انجام می‌دهد، بدون آن که بیمار تحت درمان خاصی باشد. سرطان بیضه یکی از انواع سرطان است که با موفقیت درمان می‌شود، به ویژه اگر در مراحل اولیه تشخیص داده و درمان شود. جراحی برداشتن بیضه برای درمان موفقیت آمیز سرطان بیضه بسیار مهم است.
عوارض
جراحی برداشتن بیضه خطرات قابل توجهی به دنبال ندارد و عوارض آن نادر است. در هر حال ارکیکتومی مانند هر جراحی بزرگ دیگری با عوارض زیر همراه است:
- واکنش به بی‌حسی یا داروها
- عفونت
- خونریزی
برداشتن هر دو بیضه به ندرت انجام می‌شود و با عوارض جانبی خاصی همراه است که از کاهش میزان تستوسترون در بدن نشأت می‌گیرد. عوارض ناشی از جراحی برداشتن هر دو بیضه عبارت است از:
- ناباروری
- کاهش میل جنسی
- اختلال نعوظ
- گر گرفتگی
- بزرگ شدن سینه (ژنیکوماستی)
- افزایش وزن
- کاهش حجم عضلانی
- پوکی استخوان
ملاحظات قبل از درمان
جراحی برداشتن بیضه عموماً عوارض جانبی بلندمدت را برای عملکرد جنسی ایجاد نمی‌کند و منجر به ناباروری نمی‌شود؛ هرچند اگر این مشکلات قبل از جراحی وجود داشته باشد، جراحی آنها را تشدید خواهد کرد. اگر مرد یک بیضه سالم داشته باشد، کیفیت زندگی وی دستخوش تغییر ناخوشایندی نخواهد شد. چنانچه بیمار پس از جراحی ارکیکتومی یک بیضه با عملکرد طبیعی نداشته باشد، لازم است تحت هورمون درمانی قرار بگیرد تا نیاز بدن به تستوسترون رفع شود. برخی آقایان ترجیح می‌دهند که از پروتز بیضه استفاده کنند. جراح بیضه مصنوعی را در کیسه بیضه قرار می‌دهد تا دستگاه تناسلی ظاهر طبیعی داشته باشد. در صورت داشتن هرگونه سوال یا نگرانی در زمینه جراحی برداشتن بیضه می‌توانید با متخصصین کلینیک تخصصی اورولوژی دکتر نامداری مشورت کنید.
