بدون شک، برنامه ریزی برای تشکیل یک خانواده یکی از هیجان انگیزترین تصمیمات و تغییر دهنده زندگی هر زن و شوهر است. با این حال ضروری است که اطمینان حاصل کنید هم شما و هم همسرتان در بهترین شرایط بهداشتی برای باروری و باردار شدن کودک قرار دارید. بزرگترین تهدیدی که باعث جلوگیری از باردار شدن می گردد، مشکل ناباروری است. به طور همزمان هر دو شخص یا هر دو شریک زندگی به طور مساوی می توانند علت عدم موفقیت در بارداری باشند. بر این اساس، واقعاً مهم بوده که با توجه به فرآیند بارداری، در این زمینه مسئولیت پذیر عمل کنید، علائم ناباروری را شناسایی کرده و مشکلات را در اسرع وقت مدیریت کنید.
علائم ناباروری در زنان و مردان متفاوت می باشد. زنان ممکن است در هنگام مقاربت جنسی، از داشتن درد، قاعدگی نامنظم یا سنگین یا دردناک، و یا عدم تعادل هورمونی رنج ببرند. علائم ناباروری در مردان شامل تغییر در میل جنسی، مشکلات نعوظ و انزال، وی نیز ناهنجاری های بیضه است. برای اینکه اطلاعات بیشتری در مورد این علائم ناباروری داشته باشید، ما در این مقاله هر یک از آنها را با جزئیات مرور خواهیم کرد.
ناباروری چیست؟
ناباروری عارضه ای در سیستم تولیدمثلی است که با عدم بارداری یا متحمل شدن بارداری پس از 12 ماه انتظار یا بخاطر داشتن رابطه غیر محافظت شده تعریف می شود.
ناباروری دو نوع می باشد: اولیه و ثانویه:
- ناباروری اولیه در زوج هایی رخ می دهد که هرگز بچه دار نشده اند.
- ناباروری ثانویه در زوج هایی دیده می شود که قبلاً به هدف بارداری رسیده اند اما دوباره قادر به بارداری و باروری نیستند.
علل و درمان ناباروری اولیه و ثانویه تقریباً یکسان است. برای درک بهتر آن، باید آن ها را دقیق تر مرور کرد.
علل
دلایل ناباروری بخاطر دلایل زیر می باشد:
- اختلال در تولید اسپرم
- آسیب لوله فالوپ
- اختلال در تخمک گذاری
- مشکل یا عارضه ای در رحم زنان
- سقط جنین
- عوارض جانبی مربوط به عمل جراحی
- یک علت فیزیولوژیکی در زن یا مرد
- “ناباروری غیرقابل توضیح” نیز یکی از دلایل بسیار رایج دیگر می باشد.
عوامل خطر
موارد زیر عوامل خطر در افزایش احتمال ناباروی به حساب می‌آیند:
- داشتن سن بالا و پیری (باروری در زنان بالای 35 سال و در مردان پس از 40 سالگی به طور قابل توجهی کاهش می یابد).
- اختلالات تغذیه مانند افزایش وزن بیش از حد یا کمبود وزن
- بیماری ها و عفونت های مقاربتی
- استرس های فکری
- استفاده از داروها
- عوامل و شرایط سبک زندگی فردی
- اعتیاد به الکل، سیگار کشیدن، الکل، مواد مخدر.
علائم رایج ناباروری در زنان و مردان چیست؟
ناباروری می تواند افراد مختلف را چه مرد و چه زن، تحت تأثیر قرار دهد. در صورتی که شما یا همسرتان به این شک داشته که یکی از شما علائم ناباروری را از خود نشان می دهد، بهتر است علائم هشدار دهنده ناباروری که لازم بوده از آنها مطلع شوید را بررسی کنیم.
علائم ناباروری در زنان
در صورت داشتن هر یک از علائم زیر برای تشخیص درست و درمان زود هنگام به پزشک مراجعه کنید:
اولین علائم ناباروری – اختلالات تخمک گذاری
تخمک گذاری یک روند حیاتی برای سلامتی زنان می باشد. اختلال در تخمک گذاری یکی از بارزترین علائم ناباروری است که عدم تعادل هورمونی را نشان می دهد و می تواند به میزان زیادی در ناباروری تاثیر بگذارد. اگر خانمی پریودهای نامنظم، دردناک و سنگینی را تجربه می کند، اطلاع رسانی به پزشک و بررسی باروری برای او بسیار مهم است.
آمنوره یا ناماهانگی
آمنوره یکی دیگر از علائم مهم ناباروری است که نیاز به تشخیص پزشک دارد. آمنوره یک نوع اختلال در عادت ماهیانه زنان است و به حالتی اطلاق می شود که خونریزی ماهیانه در یک زن برای بیش از سه ماه قطع شود. آمنوره، فقدان قاعدگی، وقفه یا عدم جریان عادت ماهیانه زنان بغیر از علت آبستنی و یائسگی است. آمنوره می تواند بصورت اولیه (عدم بروز قاعدگی در سن 16 سالگی) و یا بصورت ثانویه (هنگامی که یک دوره قاعدگی را 3 ماه پشت سر هم یا بیشتر نداشته و یا قاعدگی نداشته باشید) باشد.
تغییرات و نوسانات هورمونی
نوسانات هورمونی یکی از نشانه های بارز ناباروری در زنان می باشد. مراقب نوسانات هورمونی از جمله مشکلات پوستی، کاهش میل جنسی، رشد موهای صورت، و یا افزایش وزن خود باشید زیرا همه این ها می تواند نشان دهنده ناباروری باشد.
داشتن درد در هنگام رابطه جنسی
یکی دیگر از علائم ناباروری رابطه جنسی دردناک است. این امر طبیعی نبوده و می تواند ناشی از اندومتریوز (اختلالی که در آن بافتی که به طور طبیعی درون رحم شما قرار دارد، در بیرون قرار دارد)، یا سایر بیماری های زمینه ای مانند عفونت های مقاربتی (کلامیدیا، سوزاک و غیره) باشد.
عامل روانشناختی
تشدید اضطراب، افسردگی و استرس بر باروری یک زن تأثیر می گذارد. مواردی مانند آسیب های روانی مربوط به گذشته، اختلالات تغذیه ای و بیماری های دوران کودکی نیز می تواند منجر به ناباروری و ناتوانی جنسی گردد.
علائم ناباروری در مردان
تشخیص علائم ناباروری در مردان دشوارتر می باشد، بنابراین ممکن است این علائم تا زمانی که مرد تصمیمی برای فرزندآوری نداشته باشد، مورد توجه قرار نگیرد. اولین مرحله برای تعیین علائم ناباروری در مردان انجام آزمایش تعداد اسپرم ها است.
درد یا تورم بیضه
تورم بیضه ممکن است در صورت بزرگ شدن موضعی بیضه یا بزرگتر شدن تمام بیضه وجود داشته باشد. و نیز احتمال دارد که یک طرفه یا دو طرفه باشد و ممکن است با درد و سایر علائم همراه شود.
مشکلات نعوظ
مشکلات نعوظ هنگامی رخ می دهد که مرد نتواند نعوظی را که به اندازه کافی محکم و سفت بوده و بتواند رابطه جنسی داشته باشد، به دست آورد یا آن را حفظ کند. این ناباروری ناشی از کاهش جریان خون بوده زیرا رگ هایی که خون را به آلت تناسلی بدن می رسانند، در این حالت باریک شده اند.
اختلال در انزال
شایع ترین مشکلات در این زمینه، انزال زودرس (مرد در حین رابطه جنسی خیلی زود انزال می شود)، تأخیر (تاخیر قابل توجهی در انزال) و یا انزال تنزل کننده (در هنگام انزال مایع منی تولید نشده و یا فقط مقدار کمی تولید می شود) می باشد.
تغییر در میل جنسی
یکی دیگر از علائم ناباروری کاهش میل جنسی است. به این معنی که میل جنسی شما ضعیف تر از گذشته شده یا علاقه ای به هیچ نوع فعالیت جنسی نداشته باشید.
عفونت
بیماری های مقاربتی مانند سوزاک، اچ آی وی و برخی از انواع دیگر عفونت ها می توانند بر سلامت و تولید اسپرم تأثیر بگذارند. علاوه بر این، این عفونت ها می توانند باعث ایجاد زخم هایی گردد که مانع عبور اسپرم می شود.
چگونه می‌توان ناباروری را تشخیص داد و درمان آن چیست؟
برای هر دو شریک زندگی، ناباروری یک فرایند چالش برانگیز می باشد که هم از نظر جسمی و هم از نظر روحی غلبه کردن بر آن دشوار است. با وجود این، هیچ درمان خاص یا روش درمانی جهانی برای ناباروری وجود ندارد، زیرا هر مورد ناباروری به علت آن بستگی دارد، پس نیازی به ناراحتی یا داشتن استرس بیش از حد در این مورد نیست.
مراجعه به متخصص تولید مثل می تواند به شما کمک کرده تا علت مشکلات باروری خود را تشخیص داده و اجازه دهید تا متخصص بهترین روش درمانی را برای شما بررسی کند. از آنجا که ناباروری به تنهایی نمی تواند صرفا یک مشکل زنانه باشد، ارزیابی هر دو فرد شریک رابطه، اطمینان از موثرترین روش های درمانی را فراهم می کند.
بهتر است مروری بر آزمایشات تشخیصی لازم داشته باشیم.
تست‌های ناباروری برای مردان
برای بررسی ناباروری، پزشک باید از سابقه پزشکی مرد، عادات جنسی، داروها یا مکمل های گیاهی که وی استفاده می کند باخبر باشد. همچنین لازم است معاینه بدنی و فیزیکی صورت گیرد. به این منظور بیضه ها از نظر وجود توده یا تغییر شکل بررسی می شوند و از نظر ناهنجاری شکل و ساختار آلت تناسلی مرد مورد بررسی قرار می گیرد. علاوه بر این، ممکن است فرد نیاز به آزمایشات پزشکی زیر داشته باشد:
- تجزیه و تحلیل مایع منی (سمینوگرام): از آنجا که ناباروری مردان اغلب به دلیل تولید کم اسپرم ایجاد می شود، ممکن است یک نمونه برای آزمایش غلظت اسپرم، تحرک اسپرم ها، رنگ، کیفیت و وجود هرگونه عفونت در اسپرم گرفته شود. برای بدست آوردن دقیق ترین نتایج، پزشک شما می خواهد بیش از یک نوع نمونه را آزمایش و بررسی کند که شامل موارد زیر خواهد بود:
- آزمایش خون: آزمایشگاه سطح تستوسترون و سایر هورمون ها را آزمایش می کند.
- سونوگرافی: ممکن است مواردی مانند انسداد مجرای انزالی یا انزال تنزل کننده را نشان دهد.
- تست کلامیدیا: تشخیص وجود این عفونت ممکن است از نمونه ادرار شما در آزمایشگاه تجزیه و تحلیل شود.
تست‌های ناباروری برای زنان
به منظور بررسی ناباروری، یک زن تحت معاینه جسمی عمومی قرار می گیرد. پزشک باید سابقه پزشکی شما را بررسی کند تا ببیند چگونه می تواند به توانایی شما برای باردار شدن کمک کند. متخصص از سابقه پزشکی بیمار، داروها، چرخه قاعدگی و عادات جنسی وی سوال خواهد پرسید.
انجام تست های زیر نیز ممکن است لازم شود:
- آزمایش خون: این تست می تواند سطح هورمون ها و توانایی فرد در تخمک گذاری را ارزیابی کند.
- هیستروسالپنگوگرافی: این تست یک روش معاینه با اشعه ایکس از رحم و لوله های رحمی فرد می باشد.
- لاپاراسکوپی: لاپاراسکوپی یک روش جراحی است که پزشکان برای مشاهده اندام های تولید مثل زنانه استفاده می کنند. این روش می تواند علائم آندومتریوز، جای زخم و یا انسداد را نشان دهد. علاوه بر این، می توان برخی از اختلالات رحم و لوله های رحمی را با این روش تشخیص داد.
همچنین، یک زوج می توانند با عارضه ناباروری غیرقابل توضیح روبرو شوند، با این حال حتی این امر نیز دلیل کافی نخواهد بود تا از پیگیری پروسه درمانی منصرف شوند. با پیشرفت علم مدرن پزشکی، رویکردهای پیشرفته زیادی برای کمک به زوجین نابارور پیدا می شود.
رایج ترین درمانهای باروری کدامند؟
در اینجا متداول ترین روش های درمان باروری ذکر شده که می تواند به شما در افزایش احتمال بچه دار شدن کمک کند. علاوه بر این، پس از مشورت با پزشک متخصص، شما و همسرتان می‌توانید تصمیم بگیرید که کدام روش درمانی بهترین شانس را برای داشتن یک بارداری سالم به همراه خواهد داشت.
- درون کاشت ساختگی یا لقاح مصنوعی (IUI): لقاح مصنوعی (IUI) نوعی روش درمانی است که اسپرم در حدود زمان تخمک گذاری به داخل حفره رحم وارد می شود.
- لقاح آزمایشگاهی (IVF): لقاح آزمایشگاهی (IVF) فرآیندی از لقاح بوده که تخمک با اسپرم در خارج از بدن ترکیب می شود. این فرآیند شامل نظارت و تحریک روند تخمک گذاری زن، برداشتن تخمک یا تخمک ها از تخمدان های زن شده و سپس اسپرم آن ها را در محیط آزمایشگاه در مایع بارور خواهد کرد.
- اهدای تخمک: فرآیندی است که طی آن یک زن تخمک خود را اهدا کرده تا زن دیگری قادر به باروری و بارداری شود. این پروسه به عنوان بخشی از درمان کمک باروری یا تحقیقات زیست پزشکی خواهد بود.
