در این مقاله راجب اینکه واریکوسل چیست ، صحبت میکنیم .بیضه از اندام های حساس بدن و بخشی از دستگاه تناسلی مردان می‌باشد. این اندام به بیضی‌شکل به اندازه یک زیتون بزرگ است که در داخل کیسه بیضه، کیسه شل پوستی که در پشت آلت تناسلی آویزان است، قرار دارند. از جمله بیماری‌هایی که سلامت این اندام را به خطر می‌اندازد، واریکوسل است.
بیماری واریکوسل در مردان در نتیجه بزرگ شدن وریدهای داخل کیسه بیضه و شل شدن بافتی که بیضه‌ها (اسکروتوم) را نگه می‌دارد، رخ می‌دهد. این وریدها خون کم اکسیژن را از بیضه‌ها منتقل می‌کنند. بیماری واریکوسل هنگامی رخ می‌دهد که خون موجود در عروق به جای اینکه به طور مؤثر از کیسه بیضه گردش کند.در عروق بیضوی فرد جمع شده و موجبات ناراحتی فرد مبتلا میشود. در این مقاله تلاش خواهیم کرد که نگاه اجمالی به این بیماری و علائم و نحوه تشخیص آن بیندازیم. در گام بعدی درمان به‌ویژه روش جراحی واریکوسل از عناوینی است که در مورد آن اطلاعات ارائه میشود.
جهت دریافت آگاهی و یا رزرو نوبت برای مشورت در این زمینه می‌توانید با مطب دکتر فرشاد نامداری فوق تخصص ارولوژی به شماره ۰۲۱۸۸۷۷۶۸۰۱ تماس حاصل نمایید.
بیماری واریکوسل چیست؟
بیماری واریکوسل یا واریس بیضه (varicocele) بیماری است که موجب بزرگ شدن عروق درون کیسه بیضه فرد مبتلا میشود. واریکوسل روندی مشابه بیماری ورید واریسی (varicose vein) که در پا رخ می‌دهد، دارد. واریکوسل یکی از معمول‌ترین دلایل کاهش اسپرم و کاهش کیفیت اسپرم است .
که به نوبه خود می‌تواند باعث نازایی و ناباروری در مردان شود. با این حال لزوماً همه انواع این بیماری بر روی تولید اسپرم تأثیری ندارند. در ضمن واریکوسل می‌تواند موجب کوچک شدن اندازه خود بیضه‌ها نیز شود؛ اما اهمیت بیماری واریکوسل مردان چیست؟ مثلا واریکوسل گرید 3 یا دیگر موارد …
اهمیت بیماری واریکوسل چیست؟
بیشتر فرم‌های بیماری واریکوسل در گذر زمان کم‌کم رشد می‌کنند. خوشبختانه اکثر شکل‌های واریکوسل را می‌توان تشخیص داده و خیلی از انواع این بیماری نیاز به درمان خاصی ندارند. لازم به ذکر است زمانی که بروز بیماری واریکوسل موجب ناراحتی در فرد شود، نیاز به جراحی برای درمان و بهبود آن وجود دارد. نیاز به جراحی بستگی به گرید یا درجه واریکوسل دارد.
علائم بیماری واریکوسل چیست؟
بیماری واریکوسل اغلب نشانه و علامتی در زمان بروز ندارد اما اگر علامتی ظاهر شود، این علائم می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- بزرگ و پیچ‌خوردگی عروق موجود در کیسه بیضه
- بروز ورم و برآمدگی درون کیسه بیضه که البته دردناک نیستند: اگر بروز بیماری واریکوسل با شدت بالایی همراه باشد، ممکن است توده‌ای مانند «کیسه‌ای پر از کرم « در بالای ناحیه بیضه قابل مشاهده باشد. در فرم‌های خفیفت تر واریکوسل ممکن است این توده برای دیدن خیلی کوچک بوده اما در لمس، قابل لمس باشد.
- درد در ناحیه کیسه بیضه که ممکن است با نشستن، برخاستن و سایر حرکت‌های فیزیکی و همچنین در اواخر روز افزایش یافته و در روز شدیدتر شود. این علائم معمولاً هنگامی‌که فرد رو به پشت دراز میکشد التیام می‌یابد.
- داشتن بیضه‌هایی با اندازه‌های متفاوت: در این حالت بیضه آسیب‌دیده ممکن است به طور قابل توجهی اندازه کوچک‌تری از بیضه دیگری داشته باشد.
ابتلای به بیماری واریکوسل با گرید های مختلف مانند واریکوسل گرید 2 ممکن است منجر به بروز مشکل در باروری فرد مبتلا شود، اما لزوماً همه انواع واریکوسل موجب ناباروری نمی‌شوند.
زمان ویزیت توسط پزشک
ویزیت سالانه افراد جوان برای پایش رشد و سلامت بیضه‌ها امری ضروری می‌باشد. مهم است که افراد به طور منظم این ویزیت‌ها را انجام دهند. پاره‌ای از بیماری یا عارضه‌ها می‌توانند موجب بروز درد، تورم یا توده در کیسه بیضه شوند. اگر فرد هر یک از این موارد را تجربه کرد، باید فوراً برای تشخیص به موقع و دقیق به پزشک مراجعه کنید.
دلایل بروز بیماری واریکوسل مردان چیست؟
در حالت عادی، بیضه‌ها خون سرشار از اکسیژن را از دو شریان بیضه دریافت می‌کنند. یک شریان برای هر طرف کیسه بیضه. به طور مشابه، دو ورید بیضه نیز وجود دارد که خون تخلیه شده از اکسیژن را به سمت قلب بر می‌گرداند. در هر طرف کیسه بیضه، شبکه‌ای از سیاهرگ‌های کوچک (شبکه پامپینی فرم) خون فاقد اکسیژن را از بیضه به ورید اصلی بیضه منتقل می‌کند.بیماری واریکوسل در نتیجه بزرگ شدن شبکه عروقی بیضه است.بیماری واریکوسل هنگامی رخ می‌دهد.
که دریچه‌های درون رگ‌های در امتداد طناب اسپرمی، جلوی جریان خون را گرفته و کارایی آن را مختل می‌کنند. این مشکل باعث برگشتن خون به بالا و در نتیجه ورم و پهن شدن رگ‌ها میشود.معمولاً این بیماری به آرامی پیشرفت کرده و اغلب در سنین بلوغ شکل می‌گیرد. در مردان بروز این بیماری معمولاً در دوران بلوغ و در سنین ۱۵ تا ۲۵ معمول تر است و عموماً در سمت چپ کیسه بیضه دیده میشود.
دلایل بروز این بیماری می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
هرچند که عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند، به طور قطعی یافت نشده‌اند اما نتایج حاصله از بعضی از مطالعات صورت پذیرفته نشان می‌دهند که چاقی ممکن است خطر ابتلای افراد به بیماری واریکوسل را افزایش دهد. همچنین ظهور ناگهانی واریکوسل در مردان مسن ممکن است ناشی از تومور کلیه باشد و نیاز به بررسی دقیق دارد.
عوارض بیماری واریکوسل چیست؟
ابتلا به بیماری واریکوسل می‌تواند تنظیم دمای بیضه‌ها را برای بدن دشوار کرده و موجب بروز استرس اکسیداتیو و تجمع سموم شود. این عوامل ممکن است به بروز عوارض واریکوسل در فرد مبتلا شتاب بخشند:
به مخاطره افتادن سلامت بیضه ها در فرد مبتلا
برای مردانی که در سن بلوغ هستند، واریکوسل ممکن است رشد بیضه، تولید هورمون و سایر عوامل مرتبط با سلامت و عملکرد بیضه را کاهش دهد. همچنین این بیماری در مردان ممکن است منجر به کوچک شدن تدریجی بیضه به دلیل از دست دادن بافت شود.
میزان ناباروری در اثر واریکوسل چیست؟
ابتلای به بیماری واریکوسل لزوماً باعث ناباروری نمی‌شود. تخمین زده میشود ۱۰ تا ۲۰ درصد از مردانی که مبتلا به واریکوسل تشخیص داده شده‌اند، دچار مشکلاتی در باروری خود می‌شوند. در میان مردانی که مشکلات باروری دارند، حدود ۴۰ درصد مبتلا به واریکوسل هستند.
مطالعه بیشتر : برای آشنایی با درمان و عوارض پرولاکتین بالا در مردان کلیک کنید .
روش تشخیص ابتلا به بیماری واریکوسل چیست؟
واریکوسل ورای اینکه می‌تواند یک طرفه و دو طرفه باشد با روش‌های زیر قابل تشخیص است:
معاینه فیزیکی
بعد از گرفتن شرح حال اولیه از فرد مراجعه کننده، برای تشخیص بیماری واریکوسل با گرید های مختلف مثل واریکوسل گرید 1، پزشک فرد مورد نظر را از ناحیه کیسه بیضه و بیضه‌ها را بررسی می‌نماید. پزشک می‌تواند ابتلا به واریکوسل را با بررسی بصری کیسه بیضه و لمس تشخیص دهد. احتمالاً فرد مراجعه‌کننده در حالت درازکش و یا ایستاده معاینه خواهد شد.
در حالت ایستاده، ممکن است پزشک از فرد مشکوک به بیماری بخواهد که نفسی عمیق کشیده و آن را نگه داشته و پایین بیاورد. این فشار مانند فشاری می‌باشد که در حین اجابت مزاج وجود دارد. این تکنیک (مانور والسالوا) می‌تواند معاینه واریکوسل را تسهیل کند.
روش انجام سونوگرافی برای تشخیص بیماری واریکوسل چیست؟
از آنجایی که ممکن است واریکوسل با بررسی ناحیه بیضه خود را نشان ندهد، برای کمک به تشخیص آن از سونوگرافی اسکروتوم بهره می‌گیرند. در این روش تشخیصی از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویری از ساختارهای داخل بدن بهره گرفته میشود. از این تصاویر می‌توان برای اهداف زیر کمک گرفت:
- تائید تشخیص یا تعیین واریکوسل و شدت آن.
- حذف شک به بیماری دیگری به عنوان علت احتمالی علائم یا نشانه‌ها
- شناسایی ضایعه یا عامل دیگری که مانع جریان خون میشود.
انواع شدت یا گرید واریکوسل
بیماری واریکوسل می‌تواند درجات و سطوح مختلفی را داشته باشد که شامل موارد زیر است:
- گرید ۱: در این حالت وریدهای ناحیه بیضه هنگام زور زدن فرد قابل لمس می‌باشند .
- گرید ۲: در این مرحله وریدهای ناحیه بیضه فرد در حالت ایستاده قابل لمس می‌باشند.
- گرید ۳: در این حالت وریدهای ناحیه بیضه فرد در حالت ایستاده قابل مشاهده‌اند.
- واریکوسل ساب کلینیکال: این نوع از بیماری که با معاینه قابل لمس و در نتیجه تشخیص نمی‌باشد ولی با سونوگرافی تشخیص داده میشود.
روش درمان بیماری واریکوسل چیست؟
واریکوسل یک بیماری خوش‌خیم است اما درمان دارویی ندارد و تنها روش درمان آن جراحی می‌باشد. تصمیم‌گیری در مورد عمل واریکوسل بستگی به فاکتورهای گوناگونی مانند شدت واریکوسل و سن بیمار و وضعیت باروری (تأهل و داشتن یا نداشتن فرزند) دارد. در مواردی که بیمار مبتلا به گرید دو یا سه باشد و با ناباروری مراجعه نموده باشد نیاز به عمل جراحی واریکوسل دارد.
اگر واریکوسل با اختلال در آزمایش منی همراه باشد، باز هم نیاز به عمل دارد.با توجه در برخی مراجع مطالعاتی علمی، اگر مرد جوانی با واریکوسل قابل مشاهده یا قابل لمس (درجه سه یا دو) مراجعه نماید و فعلاً قصد بچه دار شدن هم نداشته باشد برای پیشگیری از اثرات نامطلوب آن بر باروری توصیه به عمل جراحی واریکوسل میشود. در مورد جراحی بیماری واریکوسل با شدت بسیار خفیف یا ساب کلینیکال اختلاف‌نظر وجود دارد.
مطالعه بیشتر: برای اطلاع از هزینه عمل واریکوسل ، کلیک کنید .
انوع روش های درمان بیماری واریکوسل چیست؟
همان‌طور که گفته شد بیماری واریکوسل درمان دارویی ندارد و تنها روش درمان آن جراحی است. روش‌های درمان این بیماری یا با روش‌های جراحی از طریق برش است یا با روش آمبولیزاسیون (فرستادن لخته) از طریق پوست.جراحی واريکوسل يا به اصطلاح پزشکی واريکوسلکتومی شامل بستن وريدهای بيضه مبتلا می‌باشد . و گاها این سوال پیش میآید که عمل واریکوسل چقدر طول میکشد .
که پس از انسداد اين وريدها به تدريج به دليل عدم حرکت خون، وريدهای مسدود شده کوچک شده و از بين می‌رود و واريکوسل برطرف می‌گردد. اين اقدام از طريق برش کوچکی بر روی پوست شکم به طول ۴-۲ سانتيمتر قابل انجام است. البته قابل ذکر است که این روش چندان محبوب نبوده و به علت بروز مخاطرات و عوارض فراوان توصیه نمی گردد.
روش های جراحی واریکوسل
- روش استاندارد طلایی جراحی واریکوسل روش اینگوینال میکروسکوپیک می‌باشد که از طریق انجام برش کوچکی در پایین شکم و نزدیک خارج ریشه آلت و بالای بیضه و با کمک میکروسکوپ انجام میشود. مزیت این روش حفظ شریان (سرخرگ) و عروق لنفاوی و عصب می‌باشد و میزان عود نیز کمتر است.
- روش جراحی اینگوینال: که تقریباً مانند روش اول است اما بدون میکروسکوپ انجام‌شده و بنابراین عوارض ناشی از آن بیشتر است.
- روش جراحی رتروپریتوان: که با برشی بالاتر از روش قبلی انجام میشود.
- روش جراحی با لاپاراسکوپ که با ایجاد حدود سه سوراخ در شکم و فرستادن گاز به داخل شکم برای ایجاد فضای کافی برای کار انجام میشود؛ اما در این روش احتمال کمی برای آسیب به عروق بزرگ یا روده‌ها یا مثانه فرد تحت جراحی وجود دارد. البته این مخاطرات معمولاً نا شایع می‌باشد و با انتخاب یک جراح ماهر قابل پیشگیری می‌باشد.
- روش آمبولیزاسیون: این روش از راه پوست انجام میشود که در آن از راه وریدهای کنار ران به صورت موضعی لخته خون خود بیمار یا کویل یا مواد سنتتیک و مصنوعی دیگر به داخل وریدها فرستاده می‌شوند. این روش نیاز به متخصص رادیولوژی ماهر در این زمینه و تجهیزات پیشرفته‌ای برای جراحی دارد.
خطرات جراحی بیماری واریکوسل چیست؟
انجام جراحی واریکوسل می‌تواند مخاطرات نسبتاً کمی را برای فرد جراحی شونده در بر داشته باشد و این عمل جز عمل‌های ایمن و کم‌خطر محسوب میشود. این موارد ممکن است شامل مخاطرات زیر باشد:
- تجمع مایع در اطراف بیضه (هیدروسل)
- عود واریکوسل
- عفونت
- وارد شدن آسیب به شریان‌های بدنی
- بروز درد مزمن در ناحیه بیضه
- جمع شدن خون در ناحیه اطراف بیضه (هماتوم).
- مراقبت‌های بعد از عمل جراحی واریکوسل
- واریکوسل یک طرفه
عمل واریکوسل هم به مانند هر عمل حراجی دیگری می‌تواند مخاطراتی را داشته باشد و اصولا این سوال پیش می آید که ایا واریکوسل باعث مرگ میشود ؟. مخاطرات بعد از عمل جراحی از جمله درد احتمال بروز کمی دارد. درد ناشی از این جراحی عموماً خفیف بوده اما ممکن است چند روز یا چند هفته ادامه یابد. جراح ممکن است برای زمان کمی بعد از جراحی از یک داروی ضد درد برای التیام درد استفاده کند. پس از آن ممکن است به فرد توصیه شود که برای تسکین ناراحتی از داروهای مسکنی مانند استامینوفن (تیلنول، سایرین) یا ایبوپروفن (ادویل، موترین IB و…) استفاده کند.
فرد جراحی شده احتمالاً می‌تواند حدود یک هفته بعد از جراحی به سر کار خود بازگشته و حدود دو هفته پس از جراحی فعالیت‌های ورزشی خود را از سر گیرد. نیاز است که فرد جراحی شده از جراح خود در مورد زمانی که می‌تواند با خیال راحت به فعالیت‌های روزانه خود بازگشته یا می‌تواند رابطه جنسی داشته باشد، مشورت‌های لازم را دریافت کند. این زمان معمولاً رابطه مستقیمی با بهبود حال فرد بعد از عمل جراحی دارد.
روش التیام درد جراحی واریکوسل چیست؟
اگر فرد مبتلا به بیماری واریکوسل بوده که موجب ناراحتی جزئی میشود، اما بر باروری تأثیر ندارد، می‌تواند از موارد زیر را برای تسکین درد چه در هنگام بیماری و چه بعد از عمل جراحی بهره گیرد:
- از داروهای ضد درد مانند استامینوفن (تیلنول، سایرین) یا ایبوپروفن (ادویل، موترین IB و غیره) استفاده کند.
- با پوشیدن یک ساپورت ورزشی یا شلوار کوتاه از کیسه بیضه محافظت کند.
- انجام ندادن فعالیت های شدید موجب کاهش درد و همچنین درد ناشی از عمل جراحی واریکوسل شود. شما احتمالا می توانید حدود یک هفته پس از جراحی به سر کار خود بازگردید و حدود دو هفته پس از جراحی ورزش را از سر بگیرید. از جراح خود بپرسید که چه زمانی می توانید با خیال راحت به فعالیت های روزانه بازگردید یا چه زمانی می توانید رابطه جنسی داشته باشید.
نتیجه گیری
بیماری واریکوسل از جمله بیماری‌های دستگاه تناسلی در مردان می‌باشد. این بیماری ناحیه بیضه را دستخوش عوارض خود می‌کند. اهمیت این بیماری در این است که می‌تواند موجبات کوچک شدن بیضه را فراهم آورده و همچنین می‌تواند سبب بروز نازایی و ناباروری در مردان شود. علت اینکه این بیماری باعث ناباروری مردان شده معلوم نیست .
اما می‌توان دلیل آن را افزایش دمای ناحیه و در نتیجه تأثیر بر شکل‌گیری و تحرک اسپرم مربوط دانست. از این تشخیص و درمان به موقع این بیماری اهمیت شایانی دارد. انتخاب اورولوژیستی با تجربه برای تشخیص و در صورت شدید بودن بیماری انتخاب جراحی توسط یک پزشک جراح قابل می‌تواند سلامت فرد مبتلا را حفظ کند.
برای انجام درمان بیماری واریکوسل می‌توان از تجارب درمانی بیماران قبلی بهره گرفت. همچنین در این زمینه می‌توان از تجارب جناب آقای دکتر فرشاد نامداری جراح و فوق تخصص کلیه و مجاری ادراری و ناباروری مردان با سابقه بیش از 15 سال جراحی موفق در این زمینه کمک گرفت. دکتر فـرشاد نامداری، عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی و حائز رتبه دوم بورد کشوری تخصصی اورولوژی می‌باشد.
ایشان دانش‌آموخته و دستیار ممتاز دانشکده علوم پزشکی تهران می‌باشند. دکتر فرشاد نامداری متخصص اورولوژی و فلوشیپ پیوند کلیه با سال‌ها تجربه با انجام عمل واریکوسل به روش میکروسکوپی تاکنون نعمت سلامتی و توانایی باروری را به مردان بسیار بازگردانده‌اند. با بهره‌گیری از دانش و تجربه ایشان می‌توان به‌خوبی از درمان بیماری واریکوسل خود اطمینان حاصل کرد.
منبع مقاله:
https://www.webmd.com/men/testicular-disease
