فشار کم ادرار بعلت عفونت، تنگی مجرا و مشکلات پروستات در اقایان

ناتوانی در شروع یا حفظ جریان ادرار، چکه کردن یا فشار کم ادرار را تردید ادرار می‌نامند. این عارضه در هر سنی و برای هر جنسیتی اتفاق می‌افتد اما در میان مردان مسن بسیار شایع است. تردید ادرار بتدریج ایجاد می‌شود اما اگر درمان نشود منجر به ناتوانی کامل در دفع ادرار یا احتباس ادرار خواهد شد. به دلیل شیوع این عارضه در مردان مسن، فشار کم ادرار همیشه با بزرگ شدن غده پروستات همراه است. بزرگ شدن غده پروستات اگر چه عارضه‌ای بسیار شایع در مردان مسن است اما تنها دلیل کم فشاری ادرار نیست.

عوامل دیگری از جمله عفونت، مشکلات پروستات و تنگی مجرا نیز می‌توانند باعث کاهش جریان ادرار در آقایان شوند. اما بهترین درمان برای این عارضه چیست؟ آیا دارویی باید مصرف شود؟ در ادامه‌ی مطلب سایر علل و درمان مناسب برای فشار کم ادرار توضیح داده شده است.

علت فشار کم ادرار در آقایان

موارد زیر از علت‌های کاهش جریان ادرار در مردان می‌باشد:

هایپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) 

هایپرپلازی خوش خیم پروستات اصطلاح پزشکی برای بزرگ شدن غده پروستات است. با افزایش سن در مردان، پروستات آنها رشد کرده و بزرگ‌تر از سایز طبیعی می‌شود. پروستات در اطراف نوک میز‌راه یا مجرای خروج ادرار قرار دارد پس پروستات بزرگ شده بر روی مجرای خروج ادرار فشار می‌آورد و باعث انسداد راه ادرار خواهد شد. این انسداد کامل یا جزئی منجر به کاهش جریان ادرار می‌شود. هایپرپلازی خوش خیم پروستات عامل اصلی فشار کم ادرار در مردان بالای ۴۵ سال است.

پروستاتیت 

بیماری دیگری که باعث ایجاد علائم تردید ادرار، کاهش جریان ادرار و یا حتی احتباس ادرار در مردان می‌شود، پروستاتیت است. این عارضه معمولا بدلیل وجود عفونت در غده پروستات بوجود می‌آید و زمانیکه این غده توسط باکتری به عفونت مبتلا شود با ایجاد التهاب همراه است.

 در این عارضه مانند هایپرپلازی خوش خیم پروستات، بر روی میز‌راه فشار وارد می‌شود که باعث کاهش جریان ادرار خواهد شد.

عفونت‌های مجاری ادرار (UTIs)

یکی دیگر از دلایل کاهش جریان ادرار، عفونت ادراری است. اکثر عفونت‌های مجاری ادرار(UTIs) در قسمت پایین مجاری ادرار که از میز‌راه و مثانه تشکیل شده، شروع می‌شود. باکتری از طریق میز‌راه وارد بدن شده، به سمت بالا انتشار یافته و به مثانه منتقل می‌شود. این عمل منجر به سیستیت یا عفونت مثانه می‌شود.

باکتری‌هایی که باعث عفونت مثانه شده‌اند به سمت مجاری ادراری فوقانی از جمله حالب و کلیه‌ها انتقال می‌یابند. عفونت کلیه‌ها پیلونفریت نام دارد. عفونت مجاری ادراری فوقانی احتمالا منجر به بیماری های شدیدتری نسبت به عفونت مجاری ادراری تحتانی می‌شود.

مثانه کم کار(UAB)

مثانه کم کار عارضه‌ای پزشکی است که توسط علائمی مانند فشار کم ادرار و ناتوانی در تخلیه کامل ادرار مشخص می‌شود. این عارضه بر عکس بیماری مثانه پرکار (OAB) است. مثانه پر کار بیشتر مورد توجه قرار گرفته و باعث بی اختیاری ادرار و اصرار مکرر و فوری برای دفع ادرار می‌شود. بیمارانی که از عارضه مثانه کم کار رنج می‌برند حس پر شدن مثانه در آنها کاهش یافته و قادر به انقباض کامل مثانه نیستند. این عارضه بدلیل آسیب به مسیرهای جانبی مثانه یا ستون فقرات لومبوساکرال رخ می‌دهد و در بیماران مبتلا به دیابت ملیتوس، بیماری‌های عصبی، پارکینسون و شکستگی پلویس یا لگن رایج است.

انسداد مجرای خروجی مثانه (BOO) 

انسداد مجرای خروجی مثانه زمانی اتفاق می‌افتد که انسدادی در گردن و یا پایه مثانه وجود داشته باشد. این انسداد جریان ادرار را کاهش داده یا کاملا متوقف می‌کند. این عارضه هم در زنان و هم در مردان رخ می‌دهد اما در مردان مسن شایع‌تر است. انسداد مجرای خروجی مثانه بدلیل عواملی از قبیل سنگ مثانه، بافت اسکار در میز‌راه، سرطان مثانه و بزرگ شدن پروستات ایجاد می‌شود.

فشار کم ادرار دلایل مختلفی دارد و مراجعه به متخصص اورولوژی برای مشخص کردن علت اصلی ابتلا به فشار کم ادرار، ضروری است. متخصص اورولوژی پس از تعیین دلیل اصلی ایجاد مشکل، برنامه مناسبی را برای درمان این عارضه طراحی می‌کند. در صورت مواجهه با کم فشاری ادرار، به دنبال پیدا کردن متخصص اورولوژی آموزش دیده، با‌تجربه و مورد تایید هیئت اورولوژی باشید.

روش‌های جراحی

در برخی موارد، کاهش جریان ادرار ناشی از انجام عمل جراحی است. این موارد نوع حادی از عارضه‌ی کاهش جریان ادرار هستند و بدلیل داروهای بی حسی که برای بیمار بکار برده شده اتفاق می‌افتند.

داروی بی حسی باعث ایجاد اختلال در بعضی از عصب‌های بدن شده که منجر به دشواری در کنترل عصب‌هایی که مسئول شروع و حفظ جریان ادرار هستند می‌شود. علاوه بر این، بیمارانی که تحت عمل جراحی بر روی کلیه‌ها، میز‌راه و مثانه قرار می‌گیرند و احتمالا زمانیکه بافت اسکار ناشی از جراحی منجر به ساخت میز‌راه ‌شود، دچار تردید ادرار یا کاهش جریان ادرار می‌شوند.

تشخیص 

بدلیل عوارض احتمالی که در زمان بروز مشکل کاهش جریان ادرار رخ می‌دهند، تشخیص این عارضه بسیار مهم است. نکته حائز اهمیت اینست که، کاهش جریان ادرار بطور کلی به عنوان علائمی برای مشکل پزشکی اساسی دیگری در نظر گرفته می‌شود. هدف از مراجعه به پزشک در چنین شرایطی تشخیص علت بروز کاهش جریان ادرار است.

• پزشک معاینه را با پرسیدن سوالاتی از بیماران راجع به علائم بیماری آنها شروع می‌کند. امکان دارد معاینه فیزیکی نیز انجام شود و پزشک احتمالا سوالاتی در مورد سابقه پزشکی بیمار مطرح خواهد کرد. اگر بیمار در زمان معاینه داروی خاصی مصرف می‌کند، لازم است که به پزشک اطلاع دهد.
• اگر بیمار مرد باشد، احتمالا پزشک مایل به انجام معاینه رکتال دیجیتالی خواهد بود. معاینه رکتال دیجیتالی معاینه‌ای است که در آن پزشک یکی از انگشتان خود را که با دستکش پوشیده شده و آغشته به روغن است وارد رکتوم بیمار می‌کند، با این عمل پزشک متوجه هرگونه تورمی در محل پروستات بیمار خواهد شد. انجام این معاینه به این دلیل است که امکان دارد کاهش جریان ادرار نشانه بزرگ شدن پروستات باشد.
• همچنین ممکن است که آزمایش نمونه ادرار برای بیمار تجویز شود. سپس نمونه ادرار بیمار برای تشخیص وجود باکتری یا سایر میکروارگانیسم‌ها مورد آزمایش قرار می‌گیرد. این آزمایش به پزشک در تشخیص اینکه آیا کاهش جریان ادرار به دلیل عفونت است یا خیر کمک می‌کند
• در برخی موارد پزشک ترجیح می‌دهد که از بافت داخل میز‌راه نمونه برداری کند و سپس نمونه را به آزمایشگاه می‌فرستد. این آزمایش نیز برای تشخیص وجود عفونت انجام می‌شود.

آزمایشات دیگر 

سایر آزمایشاتی که برای تشخیص علل احتمالی تردید ادرار بکار برده می‌شوند عبارتند از:

• آزمایش جریان فشار، در این آزمایش از کاتتر یا سوند مثانه برای تعیین فشار داخل مثانه بیمار استفاده می‌شود.
• اوروفلومتری (یوروفلومتری)، آزمایشی است که در آن میزان جریان ادرار بیمار در هنگام دفع ادرار اندازه‌گیری می‌شود و همچنین داده‌هایی درباره حجم ادراری که هنگام تخلیه مثانه بیمار دفع می‌شود بررسی خواهد شد.
• تست اورودینامیک ویدیویی، در این تست مایع خاصی را از طریق کاتتر وارد مثانه بیمار می‌کنند، این مایع به تصویر‌برداری در حالیکه مثانه پر و خالی می‌شود کمک می‌کند.

درمان فشار کم (کاهش جریان ادرار) 

قبل از ارائه هر نوع پروتکل درمانی، تشخیص علل اساسی بروز کاهش فشار ادرار ضروری است. یافته‌های این تشخیص نقش حیاتی در تعیین مناسب‌ترین روش درمان دارند.

درمان‌های زیر ممکن است به بیمارانی که دچار مشکل کاهش جریان ادرار هستند توصیه شوند:

• اگر نمونه برداری میزراه یا نمونه ادرار بیمار وجود باکتری را نشان دهد،‌ در اینصورت آنتی بیوتیک برای مقابله با عفونت تجویز می‌شود.
• اگر بیمار با علائم بزرگ شدن پروستات مواجه شود، پزشک داروهایی برای کاهش التهاب غدد پروستات او تجویز می‌کند. درمان‌های طبیعی مانند ساوپالمتو و بتاسیتوسترول نیز برای بهبود علائم ادراری ناشی از هایپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• در صورت وجود انسداد در پروستات، یک روش جراحی برای رفع انسداد و بازیابی عملکرد طبیعی مجاری ادراری توصیه می‌شود.
• در مواردی که بافت اسکار بدلیل جراحی قبلی ایجاد شده باشد، جراحی دیگری برای رفع بافت اسکاری که در ناحیه نزدیک میز‌راه تشکیل شده، تجویز می‌شود.
• همچنین روش‌های جراحی وجود دارند که گاهی اوقات برای گشاد کردن میزراه بکار برده شده که باعث کاهش علائم تردید ادرار و فشار کم ادرار نیز می‌شود.

آیا درمان‌های خانگی موثرند؟

به بیمار توصیه می‌شود که برای کاهش علائمی که تجربه می‌کنند، برخی از درمان‌های خاص خانگی را نیز بکار ببرند. این درمان‌ها عبارتند از:

• قرار دادن پد حرارتی یا بطری آب گرم بر روی ناحیه شکم
• ماساژ دادن ناحیه مثانه
• تمرینات پلویک فلور (که تمرینات کیگل نیز نامیده می‌شوند) برای تقویت عضلات پلویک
• ثبت الگو‌های دفع ادرار برای تشخیص محرک‌ها
• حمام گرم نیز احتمالا برای کاهش علائم مفید باشد