واکسنهای HPV از ابتلا به عفونت ناشی از آلودگی به ویروسهای پاپیلوم انسانی (HPV) جلوگیری میکنند. HPV گروهی متشکل از 200 نوع ویروس مرتبط است که بیش از 40 نوع از آنها از راه تماس جنسی مستقیم منتقل میشود. از میان این 40 نوع دو ویروس HPV عامل ایجاد زگیل تناسلی هستند و تقریباً 12 نوع از ویروسهای پاپیلوم انسانی باعث ابتلا به انواع خاصی از سرطان از قبیل سرطانهای سر و گردن، دهانه رحم، مقعد، آلت تناسلی، فرج و واژن میشوند.
سه واکسن که از ابتلا به عفونت ناشی از گونههای بیماریزای HPV پیشگیری میکنند، برای مصرف در سراسر جهان دارای مجوز هستند، این سه واکسن عبارتاند از: گارداسیل، گارداسیل 9 و سرواریکس. هر سه واکسن از ابتلا به عفونتهای با عامل ویروسهای پاپیلوم انسانی جلوگیری میکنند. گارداسیل 9 در حال حاضر تنها واکسن HPV است که در اکثر کشورها در دسترس است. البته در بعضی کشورها هنوز از گارداسیل و سرواریکس استفاده میشود
جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره واکسن گارداسیل و یا رزرو نوبت در مطب دکتر فرشاد نامداری با شماره تلفنهای09107585358 و 88776801 تماس حاصل فرمایید.
انواع مختلف ویروس پاپیلوم انسانی و تأثیر آنها بر بدن
بیش از صد نوع HPV وجود دارد که از این میان 40 نوع بر ناحیه تناسلی اثر میگذارند. HPV عفونت شایعی است و از طریق هر نوع تماس جنسی مستقیم با فرد آلوده منتقل میشود. اکثر افراد در طول عمر خود دچار عفونت HPV میشوند و بدنشان عفونت را به طور طبیعی و بدون نیاز به درمان از بین میبرد. بااین حال برخی بیمارانی که دچار عفونت HPV میشوند، نمیتوانند عفونت را بدون کمک درمان مناسب از بین ببرند. وجود عفونت به مرور زمان باعث رشد بافتهای غیرعادی میشود و تغییراتی را ایجاد میکند که در صورت درمان نشدن میتواند منجر به ابتلا به سرطان بشود. گونههای پرخطر ویروس HPV عامل ایجاد سرطانهای زیر دانسته میشوند:
- سرطان دهانه رحم
- سرطان واژن
- سرطان فرج
- سرطان مقعد
- سرطان آلت تناسلی
- بعضی گونههای سرطان سر و گردن
عفونت ناشی از دیگر گونههای HPV موجب بروز عارضههای زیر میشود:
- زگیل تناسلی: زگیل تناسلی به زائدههای کوچک یا تغییرات پوستی داخل یا روی ناحیه تناسلی یا مقعد گفته میشود. زگیل تناسلی شایعترین نوع عفونت مقاربتی ویروسی (STI) است.
- زگیل پوستی و زگیل گوشتی: زگیلهای نقاط دیگر بدن به جز ناحیه تناسلی
- زگیلهای روی حنجره یا تارهای صوتی (پاپیلوم حنجره)
چه افرادی باید واکسن گارداسیل دریافت کنند؟
کمیته مشورتی رویههای ایمنسازی و واکسیناسیون (ACIP) مراکز مدیریت و پیشگیری بیماریها (CDC) توصیههایی را در خصوص واکسیناسیون تمام بیماریها از جمله واکسیناسیون HPV اعلام کرده است. توصیههای فعلی در خصوص تزریق واکسن گارداسیل به شرح زیر است:
- کودکان و بزرگسالان 9 ـ 26 سال: معمولاً توصیه میشود که واکسن گارداسیل در 11 یا 12 سالگی تزریق شود؛ البته واکسیناسیون را میتوان از 9 سالگی نیز شروع کرد. واکسن گارداسیل تا 26 سالگی به کلیه افرادی که پیش از این واکسیناسیون را انجام ندادهاند، توصیه میشود.
- بزرگسالان 27 ـ 45 سال: هرچند سازمان غذا و دارو تزریق واکسن گارداسیل را تا 45 سالگی مجاز دانسته است، اما تزریق این واکسن به کلیه افرادی که در بازه سنی 27 ـ 45 سال قرار دارند، توصیه نمیشود. ACIP توصیه میکند که پزشکان مناسب بودن تزریق واکسن گارداسیل را برای این گروه سنی بررسی کنند. تزریق واکسن گارداسیل در این بازه سنی مزایای کمتری دارد، چرا که اکثر افراد تا این سن به ویروس HPV آلوده شدهاند.
- خانمهای باردار: تزریق واکسن گارداسیل باید به بعد از زایمان موکول شود، بااین حال انجام آزمایش بارداری قبل از واکسیناسیون ضرورتی ندارد. شواهدی در دست نیست که نشان بدهد واکسن گارداسیل بر بارداری اثر میگذارد یا به جنین آسیب میزند.
سازو کار عملکرد واکسن گارداسیل
واکسن گارداسیل از ابتلا به عفونتهای ناشی از چهار نوع ویروس پاپیلوم انسانی، یعنی سویههای 6، 11، 16 و 18 پیشگیری میکند. سویههای 16 و 18 عامل ابتلا به اکثر موارد سرطان دهانه رحم (بیش از 70 درصد) هستند.
به علاوه سویههای فوق باعث ابتلا به بعضی گونههای سرطانهای مقعد و ناحیه تناسلی و سرطانهای سر و گردن میشوند.
از آنجایی که سویههای 6 و 11 ویروس پاپیلوم انسانی عامل ایجاد 90 درصد زگیلهای تناسلی هستند، تزریق واکسن گارداسیل از ابتلا به سرطانهای دهانه رحم و زگیل تناسلی در زنان جلوگیری میکند.
واکسن گارداسیل از ابتلا به عفونتهای دیگری، مانند کلامیدیا که از راه رابطه جنسی منتقل میشود، جلوگیری نمیکند و مانع بارداری نیز نمیشود، بنابراین داشتن رابطه جنسی ایمن پس از تزریق واکسن گارداسیل همچنان ضروری است.
زمانبندی تزریق واکسن گارداسیل
اولین دوز واکسن گارداسیل از سپتامبر 2019 به دختران و پسران 12 ـ 13 سال تزریق میشود. دوز دوم معمولاً 6 ـ 12 ماه بعد از دریافت واکسن اول تزریق میشود. افرادی که یکی از نوبتهای تزریق واکسن را به هر دلیلی انجام ندهند، باید با پزشک مشورت کنند و نوبت فراموش شده را هر چه سریعتر دریافت کنند. تزریق دو نوبت واکسن برای ایمنسازی کامل و پیشگیری از HPV ضروری است.
افرادی که واکسن گارداسیل را در 13 سالگی دریافت نکردهاند، میتوانند تزریق واکسن را تا 25 سالگی انجام بدهند.
افرادی که اولین نوبت واکسن گارداسیل را پس از 15 سالگی دریافت میکنند، باید واکسیناسیون را در سه نوبت انجام بدهند، چون بدن پس از 15 سالگی به خوبی سنین پایینتر به دو نوبت واکسن واکنش نشان نمیدهد.
دلیل تزریق واکسن گارداسیل در سن پایین
عفونتهای HPV میتواند از طریق تماس پوستی مستقیم منتقل شود و ویروسها معمولاً روی انگشتان، دستها، دهان و ناحیه تناسلی وجود دارند. بنابراین ویروس از طریق هر نوع تماس جنسی، از جمله نوازش کردن منتقل میشود.
تاثیرگذاری واکسن گارداسیل به حداکثر میرسد، اگر فرد واکسن را قبل از تماس با ویروس HPV یا به عبارتی قبل از شروع فعالیت جنسی دریافت کرده باشد. بنابراین تزریق واکسن گارداسیل در سن توصیه شده از ابتلا به عفونت HPV در دوران نوجوانی و سالهای آینده جلوگیری میکند.
اکثر افرادی که واکسن گارداسیل را دریافت نکردهاند، در طول عمر خود به نوعی عفونت HPV دچار خواهند شد. ویروس HPV در اکثر موارد خطرناک نیست، چون سیستم ایمنی بدن عفونت را از بین میبرد. بااین حال عفونت گاهی اوقات سالها در بدن باقی میماند و بنا به دلایلی که مشخص نیست به بافتهای بدن آسیب میزند.
روش تزریق واکسن گارداسیل
واکسن گارداسیل در حال حاضر در دو نوبت در بالای بازو تزریق میشود. فاصله بین نوبت اول و دوم تزریق واکسن حداقل شش ماه است و افرادی که واکسن را در سن 12 ـ 13 سالگی دریافت نکردهاند، میتوانند تزریق واکسن را تا 25 سالگی انجام بدهند. دریافت هر دو نوبت واکسن برای محافظت کامل در برابر ویروس HPV ضروری است. افرادی که نخستین نوبت واکسن گارداسیل را در 15 سالگی یا پس از آن دریافت کردهاند، باید سه نوبت تزریق انجام بدهند.
زمانبندی سه نوبت تزریق واکسن گارداسیل به شرح زیر است:
- نوبت دوم باید حداقل یک ماه پس از نوبت اول تزریق شود.
- بهتر است نوبت سوم ظرف 12 ماه پس از تزریق نوبت دوم دریافت شود.
لازم است تمام نوبتهای واکسن دریافت شود، تا ایمنی کامل در برابر ویروس پاپیلوم انسانی به دست بیاید.
اثر پیشگیری واکسن گارداسیل تا چه مدت دوام دارد؟
مطالعات نشان داده است که واکسن گارداسیل به مدت حداقل ده سال از ابتلا به عفونت HPV پیشگیری میکند، البته کارشناسان انتظار دارند که این اثر مدت بسیار طولانیتری دوام داشته باشد.
بااین حال از آنجایی که واکسن گارداسیل از بدن در برابر تمام گونههای HPV، از جمله گونههای عامل ابتلا به سرطان دهانه رحم محافظت نمیکند، تمام خانمهایی که واکسن گارداسیل را دریافت میکنند، باید غربالگری دهانه رحم را پس از 25 سالگی به طور منظم انجام بدهند.
آیا واکسن گارداسیل عوارض دارد؟
تمام واکسنهای HPV بر روی هزاران نفر در سراسر جهان آزمایش شدهاند و تزریق آنها پس از حصول اطمینان از بیخطر بودنشان تأیید شده است. به علاوه نظارت بر ایمنی تزریق واکسنهای HPV همچنان ادامه دارد. در تمام مطالعاتی که تاکنون انجام شده است، هیچ گونه مرگی که ارتباطی با تزریق گارداسیل داشته باشد، گزارش نشده است. از عوارض جانبی جزئی تزریق گارداسیل میتوان به سردرد، تب، حالت تهوع و سرگیجه اشاره کرد. گاهی اوقات محل تزریق سرخ و دردناک میشود.
پس از تزریق واکسن گارداسیل نیز مانند هر داروی دیگری احتمال بروز حساسیت و آلرژی وجود دارد. افرادی که حساسیت شدید و کشنده به مواد فعال موجود در واکسن گارداسیل دارند، مجاز به تزریق گارداسیل نیستند ـ یکی از این حساسیتها حساسیت شدید به مخمر است. برخی افراد بعد از تزریق واکسنها، از جمله واکسن گارداسیل غش میکنند. غش کردن پس از تزریق در نوجوانان شایعتر از خردسالان یا بزرگسالان است. برای این که فرد در اثر غش کردن و زمین خوردن آسیب نبیند، پس از تزریق هر نوع واکسنی به تمام گروههای سنی توصیه میشود که 15 دقیقه بنشینند و صبر کنند.
