ازدواج با بیمار اسکیزوفرنی:مشکلات جنسی و بچه دار شدن

اسکیزوفرنی یکی از اختلالات روانی حاد و مزمن است که با ناهنجاری‌های ساختار و عملکرد مغز، اختلال در گفتار و رفتار، هذیان و توهم در ارتباط است. اسکیزوفرنی گاهی با عناوین مختلف نظیر شیزوفرنی، اختلال روانی یا روانپریشی خوانده می‌شود.

ازدواج با بیمار اسکیزوفرنی مسلما با مشکلات فراوانی همراه خواهد بود. به‌طور کل باید گفت که این افراد معمولا قادر به برقراری روابط خوب نیستند. از آن‌جایی که حس واقعیت این افراد مختل شده و معمولا دچار هذیان می‌شوند برقراری ارتباط با دیگران برای آن‌ها کار راحتی نیست.

میزان ازدواج خصوصا در بین آقایان جوان مبتلا به این عارضه کم و میزان طلاق بسیار بالا است. افراد مبتلا به شیزوفرنی ممکن است مشکلات جنسی مرتبط با این بیماری را تجربه کنند اما متاسفانه بیماران و پزشکان در بررسی این مساله سهل انگاری کنند.

باید خاطر نشان کرد که این بدان معنی نیست که اسکیزوفرنی‌ها نباید ازدواج کنند. این بیماران همانند تمام انسان‌های دیگر دارای نیازهای عاطفی و جنسی هستند که باید برطرف شوند. تحقیقات حاکی از آن است که ازدواج صحیح و مناسب می تواند در بهبود علائم این بیماری نقش عمده‌ای ایفا کند. اگر بیمار تحت درمان کامل قرار گیرد و همسر او نیز به تمام نکات مراقبتی واقف باشد، تحت نظر یک پزشک متبحر می توان یک ازدواج موفق برای این بیماران انتظار داشت.

اختلالات اورولوژیکی در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی

بی‌اختیاری ادرار

بیماری بی‌اختیاری ادرار که به دفع غیرارادی ادرار اتلاق می‌شود می تواند منجربه مشکلات بهداشتی و اجتماعی در افراد گردد. هنوز مشخص نیست که آیا شیوع این بیماری در بین افراد شیزوفرنی بیشتر است یا خیر.

اما مطالعات حاکی از آن است که خطر بی‌اختیاری ادرار در افراد اسکیزوفرنی در مقایسه با افراد دیگر بیشتر است. تشخیص به هنگام و مداخله می‌تواند کیفیت زندگی افراد مبتلا به اسکیزوفرنی را افزایش دهد.

اختلال جنسی

داروهایی که به منظور درمان اسکیزوفرنی مصرف می‌شوند اغلب موجب مشکلات جنسی شده و نعوظ، ارگاسم، میل جنسی، انزال، تحریک جنسی یا رضایت کامل جنسی را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
مشکلات جنسی با کاهش عزت نفس در فرد و ایجاد مشکلات روابطی مسلما کیفیت زندگی هر فردی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علائم روان‌پریشی، عوامل روانشناختی، سلامت جسمی ومصرف داروهای روان‌گردان موجب اختلال در عملکرد جنسی فرد می‌شوند.

اختلال نعوظ 

مردان مبتلا به اسکیزوفرنی بیشتر در معرض مشکل اختلال نعوظ هستند. لازم به ذکر است که این عارضه ناشی از بیماری نیست بلکه عوارض جانبی داروهایی است که جهت درمان اسکیزوفرنی مصرف می‌شوند. داروهای ضدروان‌پریشی موجب اختلال نعوذ در مردان مبتلا به اسکیزوفرنی می‌گردد. اختلال جنسی در بیماری‌های روانی حاد منجربه اختلال عملکرد بین فردی رایج در بین افراد اسکیزوفرنی می‌شود.

داروهای ضدافسردگی نظیر مهارکننده های بازجذب سروتونین در برخی افراد موجب مشکلات جنسی می‌شوند. طبق تحقیقات به عمل آمده، اختلال در عملکرد جنسی در بین مردانی که از داروهای ضدافسردگی استفاده می کنند به مراتب بیشتر از مردان دیگر است.

با وجود این که، اختلال نعوذ و عملکرد جنسی ضعیف از عوارض جانبی داروهای ضدروان پریشی است اما مزایای این داروها نظیر بهبود خلق و خوی و رفتارها را نباید در این بین نادیده گرفت. قبل از تصمیم‌گیری درخصوص مصرف هر نوع دارویی بهتر است ابتدا با پزشک مشاوره کرد.

راهکارهای مدیریت و کنترل مشکلات جنسی شامل مصرف داروهایی نظیر ویاگرا، ترک موقت دارو، کاهش دوز دارو و یا تغییر داروی ضدروانپریشی است.

آیا افراد اسکیزوفرنی می‌توانند ازدواج کنند؟

بیشتر مردان مبتلا به این عارضه ازدواج نمی‌کنند و روابط اجتماعی محدودی دارند. تعداد زنان اسکیزوفرنی متاهل خصوصا افرادی که در اواخر دوره بیماری هستند بیشتر از مردان متاهل است.

ازدواج برای این افراد ممنوع نیست اما بهتر است با افرادی ازدواج کنند که بیماری، شرایط، نیاز به درمان و حمایت آن‌ها را درک کنند. در چنین شرایطی می‌توان انتظار ازدواج موفق و مثبت داشت.

آیا افراد اسکیزوفرنی می‌توانند بچه‌دار شوند؟ 

این افراد امکان بچه‌دار شدن را دارند. خیلی از کودکان با والدینی بزرگ می‌شوند که از بیماری اسکیزوفرنی رنج می‌برند. البته این بدین معنا نیست که والدین اسکیزوفرنی همیشه افراد سالمی هستند. مشارکت با گروه‌های اسکیزوفرنی، مصرف دارو و مراجعات منظم به پزشک می‌تواند خطر تشدید این بیماری را در والدین کمتر کند.

تشخیص زودهنگام، شروع و ادامه درمان برای مدت طولانی طبیعتا شانس بهبود و زندگی خوب را در افراد اسکیزوفرنی افزایش می‌دهد.

افراد مبتلا به این بیماری، ازجمله کودکان و بزرگسالان می‌توانند تحت حمایت اعضای خانواده باشند. اعضای خانواده با کسب اطلاعات در زمینه بیماری می‌توانند فرد را به خوبی درک کرده و راه غلبه بر مشکلات را هموار کنند.

موارد کلی برای بچه‌دار شدن شامل:

• مصرف منظم دارو و کنترل بیماری یا به‌عبارتی پیروی از طرح درمانی طولانی مدت
• در هر ازدواجی بچه‌دار شدن به خودی خود تنها یک هدیه‌ در زندگی است و نباید به‌عنوان بهبود کیفیت زندگی درنظر گرفته شود. ازدواج و روابط والدین باید قبل از واردشدن کودک به معادله زندگی محکم باشد.
• درنظر گرفتن وضعیت مالی و این‌که کدام یک از والدین درآمد ثابت و یا کافی دارند نکته بسیار مهم می‌باشد. تقسیم‌بندی مسولیت‌های مالی، بزرگ کردن کودک و وظایف خانه باید به نحو احسن بین والدین صورت گیرد.
• اسکیزوفرنی نوعی اختلال ارثی است. بهتر است درخصوص انتقال خطر بیماری به کودکان اطلاعات کافی کسب کرده و به روانپزشک یا مشاور ژنتیک مراجعه کرد.
• گفتگو با خانواده‌های بچه داری که شرایط شما را دارند کمک می‌کند تا راه کنار آمدن با شرایط را یاد گرفته و بدانید چگونه بیماری می‌تواند والدین و زندگی خانوادگی را تحت تاثیر قرار دهد.

چگونه می‌توان از همسر مبتلا به اسکیزوفرنی حمایت کرد؟ 

مراقبت از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی کار مهم، سخت و گاهی خسته کننده است. همسر افراد اسکیزوفرنی معتقدند 2 معیار ” درمان و تشویق” می‌تواند موجب  تخریب و یا ادامه رابطه گردد:

بیمار اسکیزوفرنی باید درمان را بپذیرد 

عدم درمان و پیگیری بیماری طبیعتا موجب اختلال در رفتار بیمار می‌گردد. همسر این افراد ممکن است دستخوش توهینات لفظی، نادیده گرفتن احساسات و اتهام خیانت شوند. هیچ رابطه سالمی در چنین شرایطی ادامه نخواهد داشت.

تشویق بیمار برای پیگیری درمان  

این روش شامل بکار بردن تکنیک‌های مختلف نظیر کنترل همسر است. به عنوان مثال، اگر بیمار به دلیل توهم پارانوئیدی نسبت به افکار و نیات همسر خود مشکوک است بهتر است برای مراجعه به پزشک فرد دیگری را با بیمار همراه کرد.

بسیاری از افراد مبتلا اغلب نگران این هستند که دیوانه خطاب شوند. باید به خاطر داشت که بیشتر اسکیزوفرنی‌ها تصور می‌کنند تصورات آن‌ها واقعی و طبیعی است. این افراد ممکن است نگرانی اطرافیان را درک نکنند. بهتر است برای رفتن به پزشک، روی یک ویژگی خاص رفتاری بیمار مانند بی‌خوابی که قابل درمان و رایج است تمرکز کرد و او را برای معاینه به مطب برد.

به محض این‌که بیمار تشخیص پزشکی را پذیرفت وظیفه عمده همسر متقاعد کردن بیمار به ادامه روند درمان است.

ارتباط

ارتباط صادقانه و صریح کمک می‌کند تا همسر مبتلا به اسکیزوفرنی بتواند او را حمایت، نیازهای او را برآورده و او را درک کند. در چنین شرایطی، علاوه بر درمان فردی، درمان زناشویی کمک شایانی می‌کند تا زوجین با تاثیرات اسکیزوفرنی در روابطشان کنار بیایند.

بخشی از ارتباط، حصول اطمینان از انجام کاری است که می‌توان برای کاهش استرس زندگی روزمره انجام داد.

بهتر است مواردی نظیر پرداخت صورت‌حساب یا مدیریت برخی از کارها را که بیمار دیگر قادر به انجام نیست همسر برعهده بگیرد ولی از سوی دیگر باید تا جایی که امکان دارد بیمار را به استقلال فردی تشویق کند.

این کار علاوه‌بر کمک به بیمار موجب می‌شود آرامش در فضای خانه و زندگی حاکم ‌گردد.

در نهایت، اگر فرد اسکیزوفرنی چیزهایی را بگوید که به وضوح صحت ندارند ولی همسر از صمیم قلب بپذیرد روابط مثبت و پایدار خواهد شد. در چنین شرایطی لازم نیست با بیمار همراه بوده و یا توهمات او  را ادامه داد بلکه بهتر است بیمار را درک کرده و از بکار بردن عبارات منفی نظیر”اشتباه می‌کنی، بدتر شدی و یا در توهم هستی”  خودداری کرد.

بهتر است این عبارات مثبت را در ذهن خود قاب کنیم: ” هرکسی حق دارد آن‌چه را که می‌خواهد باور کند. و هر فردی می‌تواند دیدگاه متفاوت داشته باشد.”

کنترل رفتار و درمان 

گاهی ممکن است در حالی که تیم پزشکی سعی دارند دوز و یا ترکیبات دارویی مناسب و موثر را پیدا کنند شرایطی ایجاد شود که بیمار از ادامه درمان منصرف شود. چنین مواردی باید بی‌درنگ به پزشک بیمار اطلاع داده شود.

همانطور که در تمام درمان‌ها اتفاق می‌افتد، معمولا به محض متعادل شدن رفتار بیمار، روند درمان متوقف و ممکن است مصرف دارو فراموش شود. استفاده از تقویم یا سیستم یادآوری دیجیتال کمک شایانی در این زمینه خواهد کرد. از آن‌جایی که به خاطر سپردن جزئیات رفتاری بیمار در هر لحظه برای همسر کار راحتی نیست، ضبط منظم رفتار و خلق و خوی بیمار و به اشتراک گذاشتن آن‌ها با پزشک می‌تواند نگرانی همسر را کمتر کند.

باید مراقب بود بیمار الکل و یا داروهای دیگری را مصرف نکند چراکه مصرف داروهای ضدویروسی ممکن است بسیار خطرناک باشد.

مراقب علائم عوارض جانبی و  یا عودت اسکیزوفرنی باشید 

مهمترین علت عودت بیماری ترک درمان و عدم مصرف دارو است. البته شایان ذکر است که بازگشت بیماری در برخی موارد حتی در طول روند درمان نیز امکان‌پذیر است. علائم رایج بازگشت بیماری عبارتنداز:

• بی‌خوابی
• تغیر در رفتارهای معمولی نظیر بهداشت شخصی
• بازگشت پارانویا
• الگوهای نادرست گفتاری یا عدم توانایی در ارائه یک مکالمه ساده
• سردرگمی و خصومت

درصورت مشکوک بودن به بازگشت بیماری بهتر است در اسرع وقت به پزشک مراجعه نمایید.

آماده شدن برای بحران 

با درنظر گرفتن بازگشت بیماری، بهتر است برای بحران روان پریشی برنامه جامعی را تدارک ببینیم. وقتی بیمار از لحاظ شرایط روحی در وضعیت مناسبی نیست و خانه را به هم ریخته است، فرصت مناسبی برای یافتن دارو و یا شماره تلفن پزشک نیست.

• بهتر است شماره تلفن تمام تیم پزشکی ازجمله پزشک بیمار همیشه در دسترس باشد.
• آدرس بیمارستانی را که بیماران روانی را پذیرش می کند در دسترس داشته باشید. ترجیحا بیمارستانی باشد که با پزشک مراقبت‌های اولیه بیمار در ارتباط است.
• به فکر مراقبت از کودکان خود در لحظات بحرانی باشید. افرادی را که در چنین شرایطی می‌توانند به شما کمک کنند مدنظر داشته باشید. کودکان باید بخشی از طرح بحران شما باشند. اگر قرار است آن‌ها را به منزل همسایه و یا دوست ببرید بهتر است آن‌ها را متقاعد کنید که شما در شرایط بحرانی قرار دارید.