درمان نیامدن ادرار یا احتباس ادراری

درمان نیامدن ادرار یکی از چالش های بزرگ کسانی است که دچار احتباس ادراری هستند و موارد زیادی باعث علت نیامدن ادرار در آنها میشود.ادرار از مواد زائدی تشکیل شده است که توسط کلیه‌ها از خون شما فیلتر می‌شود. پس از فیلتر شدن، ادرار به سمت مثانه شما حرکت می‌کند.

با مراجعه به متخصص اورولوژی می‌توانید در زمینه درمان نیامدن ادرار در مردان و زنان و همه موارد مربوط به مجاری ادراری مانند بی اختیاری ادرار در مردان و … اطلاعات بیشتری را کسب نمایید و از بروز این مشکلات پیشگیری نمایید. جهت دریافت اطلاعات بیشتر ‌می‌توانید از طریق شماره‌ ۰۲۱۸۸۷۷۶۸۰۱ با مشاورین ما در کلینیک تخصصی اورولوژی دکتر نامداری تماس حاصل فرمایید.

مثانه جایی است که ادرار منتظر می‌ماند تا زمان حرکت از طریق مجرای ادرار و خارج شدن از بدن برسد. مثانه شما مانند مخزن ذخیره مواد زائد است که قرار است از طریق ادرار دفع شوند. وقتی مثانه پر است، نیاز به ادرار پیدا می‌کنید تا مواد زائد از بدن شما خارج شوند.

با این حال، اگر احتباس ادرار دارید و به دنبال درمان نیامدن ادرار هستید باید بدانید، مثانه شما هنگام ادرار کردن به طور کامل خالی نمی‌شود. این مشکل می‌تواند هم برای مردان و هم برای زنان اتفاق بیفتد و می‌تواند ناشی از مواردی مانند انسداد، مصرف داروهای مختلف یا ابتلا به مشکلات عصبی باشد. بروز این مشکل در مردان شایع‌ تر است اما در زنان نیز این بیماری ممکن است رخ دهد. ابتلا به این بیماری به ویژه در افراد در سنین بالاتر شایع است و گاها بوی بد ادرار هم با آن همراه است.

انواع احتباس ادراری

احتباس ادراری خود به دو دسته تقسیم می‌شود که در ادامه به آن می‌پردازیم:

احتباس ادراری حاد

زمانی که احتباس به طور ناگهانی شروع می‌شود و شما نمی‌توانید ادرار کنید، به این نوع احتباس، احتباس حاد ادرار می‌گویند. احتباس ادراری که به طور ناگهانی ظاهر می‌شود می‌تواند برای بدن ما خطرناک باشد. ممکن است احساس کنید که به شدت نیاز به ادرار کردن دارید، اما وقتی می‌خواهید ادرار کنید چیزی بیرون نمی‌آید.

اگر برای مدت طولانی قادر به ادرار کردن نباشید، درد یا ناراحتی شدید را در قسمت پایین شکم احساس خواهید کرد. این مشکل به این دلیل است که مثانه شما به انبساط ادامه داده و به اعصاب و بافت‌های اطراف فشار وارد می‌کند. اگر احتباس حاد ادرار را تجربه کردید، نیاز است که فوراً با اورژانس پزشکی تماس بگیرید و به دنبال درمان نیامدن ادرار خود باشید.

مطالعه بیشتر : علت ادرار زیاد و بی رنگ چیست ، برای پاسخ کلیک کنید .

احتباس ادراری مزمن

اگر مدت زیادی این مشکل طول بکشد و شما بتوانید ادرار کنید اما نتوانید که مثانه خود را به طور کامل تخلیه کنید، به آن احتباس مزمن ادرار می‌گویند. با گذشت زمان، باقی مانده ادرار در مثانه ممکن است تجمع پیدا کرده و شما را در معرض خطر تجمع سمومی قرار دهد.

که معمولاً بدن شما آزاد می‌کند. در نتیجه این امر، این بیماری مزمن می‌تواند عوارضی را در بدن فرد مبتلا ایجاد کند. اگر علائم مداوم احتباس مزمن ادرار را مشاهده کردید، مهم است که برای درمان نیامدن ادرار به پزشک مراجعه کنید. این علائم شامل موارد زیر می‌باشد:

شما بیش از هشت بار در روز ادرار می‌کنید و اغلب احساس می‌کنید که نیاز فوری به دفع ادرار دارید.
قبل از خروج ادرار در شروع ادرار کردن مشکل دارید.
هنگامی که ادرار می‌کنید، جریان ادرار نامنظم، ضعیف بوده یا قبل از اینکه احساس کنید تمام شده است متوقف می‌شود.
حتی بعد از اینکه ادرار کردید، همچنان میل به دفع ادرار دارید.
شما به طور مرتب در طول شب چند بار ادرار می‌کنید.
در طول روز مقداری نشت ادرار از ناحیه مثانه دارید.
احساس می‌کنید که میل ناگهانی برای ادرار کردن دارید، سپس احساس می‌کنید که پس از شروع نمی‌توانید ادرار را متوقف کنید. این مشکل به عنوان بی اختیاری فوریتی ادرار شناخته می‌شود.
شما همیشه مطمئن نیستید که آیا مثانه شما پر است و آیا واقعاً باید ادرار کنید یا تنها میل به ادرار دارید.
اغلب در ناحیه لگن احساس ناراحتی می‌کنید یا حس می‌کنید که هنوز مقداری ادرار در مثانه شما وجود دارد.

مطالعه بیشتر : علت ادرار زیاد و بی رنگ چیست ، برای پاسخ کلیک کنید .

علت احتباس مزمن ادرار چیست؟

احتباس ادرار می‌تواند به دلایل مختلف اتفاق بیفتد. این علل می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

انسداد راه خروج ادرار از بدن.
داروهایی که برای درمان بیماری‌های مختلف مصرف می‌کنید.
مشکلات عصبی که راه ارتباط مغز و سیستم ادراری را مختل می‌کند.
عفونت و تورم که مانع خروج ادرار از بدن می‌شود.
عوارض و عوارض جانبی داروهایی که برای یک عمل جراحی به فرد داده می‌شود.

احتباس ادراری به دلیل انسداد مجرای ادرار

هنگامی که چیزی جریان آزاد ادرار را از طریق مثانه و مجرای ادرار مسدود می‌کند، ممکن است احتباس ادرار رخ دهد. مجرای ادرار لوله‌ای است که ادرار را از مثانه به خارج از بدن هدایت می‌کند. در مردان، زمانی که غده پروستات آنقدر بزرگ می‌شود که به مجرای ادرار فشار می‌آورد، انسداد ایجاد می‌شود. این مشکل شایع‌ ترین علت احتباس مزمن ادرار در مردان است.

یکی از علل در زنان افتادگی مثانه است. به این مشکل سیستوسل می‌گویند. این مشکل می‌تواند زمانی ایجاد شود که راست روده به طرف دیواره پشتی واژن فرو رود (رکتوسل). برخی از علل ممکن است هم در مردان و زنان رخ دهد. از جمله اینکه مجرای ادرار ممکن است به دلیل بافت اسکار باریک شود. به این مشکل تنگی مجرای ادرار می‌گویند. سنگ‌ های ادراری همچنین می‌توانند مجرای ادرار را در بدن شما مسدود کنند و باید سریعا درمان نیامدن ادرار را پیگیری کنید.

مطالعه بیشتر : برای آگاهی از علت سوزش ادرار کلیک کنید .

مصرف دارو ها

احتباس ادرار می‌تواند به خاطر مصرف برخی داروها ایجاد شود. داروهایی مانند آنتی‌ هیستامین‌ ها (Benadryl)، دارو های ضد اسپاسم (مانند Detrol)، دارو های اپیوئیدی (مانند Vicodin) و داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای (مانند Elavil) می‌توانند نحوه عملکرد ماهیچه مثانه را تغییر دهند.

دیگر داروها نیز می‌توانند موجب بروز عوارض جانبی در مثانه شوند، از جمله این داروها، داروهای آنتی کولینرژیک ها، برخی از داروهای کاهش‌دهنده فشارخون، داروهای ضد روان‌پریشی، داروهای هورمونی و شل کننده‌های عضلانی می‌باشند.

احتباس ادراری به دلیل مشکلات عصبی

دفع ادرار زمانی اتفاق می‌افتد که مغز به ماهیچه مثانه فرمان می‌دهد که سفت شود. این عمل ادرار را از مثانه به طرف بیرون هل می‌دهد. سپس مغز به ماهیچه‌ های اسفناک تر اطراف مجرای ادرار می‌گوید که شل شوند. این امر اجازه می‌دهد تا جریان ادرار از مجرای ادرار عبور کرده و از بدن خارج شود. هر چیزی که در مسیر مغز به اعصابی که به سمت مثانه و مجرای ادرار می‌رود مشکل ایجاد کند؛ می‌تواند موجب بروز احتباس ادراری که باید حتما برای درمان نیامدن ادرار اقدام شود. علل مشکلات عصبی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

سکته.
دیابت
ضربه به ستون فقرات یا لگن.
فشار بر نخاع که خود ناشی از ابتلا به تومورها و فتق دیسک می‌باشد.
زایمان واژینال.

اگر در گذشته در مجرای ادرار خود لوله نازکی به نام کاتتر داشته‌اید، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلای به این مشکل باشید. همچنین اگر پزشک معالج شما از هر وسیله خاص دیگری مانند یورتروسکوپ یا سیستوسکوپ برای شما استفاده کرده باشد (این وسایل مجهز به دوربین‌هایی هستند که می‌توانند با آن دستگاه ادراری را کاوش و بررسی کرد) خطر ابتلا به احتباس ادراری وجود دارد. احتباس ادراری ناشی از بیماری عصبی در مردان و زنان به یک میزان اتفاق می‌افتد.

مطالعه بیشتر : برای آشنایی با قرص سوزش ادرار، کلیک کنید .

عفونت و تورم

در مردان، عفونت پروستات می‌تواند موجب تورم پروستات شود. این مشکل باعث می‌شود که مجرای ادرار تحت فشار قرار گیرد و همین امر می‌تواند جریان ادرار را مسدود کند. عفونت دستگاه ادراری (UTI) می‌تواند موجب تورم مجرای ادرار یا ضعف مثانه شود که هردوی این موارد می‌توانند باعث احتباس ادرار شوند. بیماری‌ هایی که از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شوند (موسوم به STI) نیز می‌توانند موجب تورم و احتباس ادرار شوند.

احتباس ادراری بعد از عمل جراحی

اما علت بند آمدن ادرار بعد از عمل جراحی چیست؟ در پاسخ باید گفت، داروهایی که قبل و در حین جراحی برای بیهوشی تجویز می‌شود ممکن است بلافاصله پس از جراحی می‌تواند موجب بروز احتباس ادرار شود. اقداماتی مانند تعویض مفصل ران، جراحی ستون فقرات، جراحی رکتوم، جراحی برای مشکلات لگنی زنان و جراحی برای برداشتن همو‌روئید می‌تواند باعث ایجاد احتباس ادراری پس از عمل جراحی شود.

علائم احتباس ادرار چیست؟

علائم احتباس ادرار می‌تواند متفاوت باشد. برخی از افراد مبتلا به فرم مزمن برای شروع جریان ادرار مشکل دارند. در برخی دیگر به محض شروع ادرار، ادرار آن‌ها جریان ضعیفی دارد. گاهی افراد نیاز دفع ادرار را احساس کنند اما نتوانند دفع ادرار را انجام دهند. گاهی نیز ممکن است زمانی که قصد اجابت مزاج ندارید به دلیل پر بودن مثانه ادرار با «نشت» روبرو شوید.

مطالعه بیشتر : برای آشنایی قرص سیپروفلوکساسین برای عفونت ادراری، کلیک کنید .

تشخیص احتباس ادراری

روش‌های مختلفی برای تشخیص احتباس ادراری و درمان نیامدن ادرار وجود دارد که شامل موارد زیر می‌باشد:

گرفتن شرح‌ حال و معاینه فیزیکی

در این روش تشخیصی، پزشک در مورد علائم و نشانه‌ها و مدت زمانی که فرد آن‌ها را داشته سؤال می‌پرسد. همچنین پزشک در مورد سابقه بیماری و مصرف دارو سؤال خواهد کرد. معاینه فیزیکی زیر شکم ممکن است علت را نشان داده یا سرنخ‌های بیشتری به پزشک نشان بدهد.

آزمایش‌ های مختلف

پس از معاینه فیزیکی، ممکن است آزمایش‌های خاصی موردنیاز باشد. مردان ممکن است برای بررسی اندازه پروستات خود یک معاینه رکتوم انجام دهند. ممکن است ادرار افراد ذخیره شده و برای بررسی عفونت بررسی شود.

سونوگرافی مثانه

مقدار ادراری که پس از ادرار در مثانه باقی می‌ماند را می‌توان با انجام آزمایش سونوگرافی از مثانه اندازه‌گیری کرد. این آزمایش اسکن پس از تخلیه یا اسکن مثانه نامیده می‌شود.

سیستوسکوپی

سیستوسکوپی آزمایشی است که در آن یک لوله نازک با یک دوربین کوچک وارد مجرای ادرار شما می‌شود. این وسیله به پزشک اجازه می‌دهد تا تصاویری از پوشش مجرای ادرار و مثانه شما را مشاهده کند. این آزمایش ممکن است تنگی (اسکار) مجرای ادرار، انسداد ناشی از ابتلای به سنگ مثانه، بزرگ شدن پروستات یا تومور را تشخیص دهد. همچنین در صورت یافتن سنگ می‌توان از آن برای برداشتن سنگ تشکیل شده استفاده کرد. توموگرافی کامپیوتری (CT) نیز ممکن است به یافتن سنگ یا هر چیز دیگری که جریان ادرار را مسدود می‌کند کمک کند.

آزمایش یورو دینامیک

آزمایش‌هایی که از کاتتر برای ثبت فشار داخل مثانه استفاده می‌کنند ممکن است برای تعیین میزان تخلیه مثانه انجام شوند. سرعت جریان ادرار را نیز می‌توان با چنین آزمایش‌هایی اندازه‌گیری کرد. به این آزمایش یورو دینامیک می‌گویند.

اگر پزشک فکر کند که احتباس ناشی از وجود مشکلی در اعصاب است، ممکن است آزمایش‌های خاصی را انجام دهد. یکی از این آزمایش‌ها؛ آزمایش الکترومیوگرافی (EMG) است. در EMG از حسگرهایی برای اندازه‌گیری فعالیت الکتریکی عضلات و اعصاب در مثانه و نزدیکی مثانه و اسفنکتر مجرای ادرار استفاده می‌شود.

آزمایش خون آنتی‌ژن اختصاصی پروستات (PSA) ممکن است به عنوان غربالگری سرطان پروستات انجام شود. اگر سطح PSA بالا باشد، ممکن است سونوگرافی از طریق رکتوم و شاید بیوپسی از بافت پروستات نیز انجام شود.

مطالعه بیشتر : علت درد زیر شکم و احساس ادرار چیست، برای دریافت پاسخ کلیک کنید .

درمان نیامدن ادرار (احتباس ادراری)

درمان احتباس ادراری می‌تواند به این بستگی دارد که آیا شما به شکل حاد یا مزمن این بیماری مبتلا هستید و همچنین به علت بروز این بیماری بستگی دارد.

درمان احتباس ادراری حاد

برای درمان احتباس ادراری شکل حاد، یک کاتتر در مجرای ادرار قرار می‌گیرد تا مثانه تخلیه شود. در فرم حاد احتباس ادراری، شما به طور ناگهانی قادر به هیچ وجه قادر به دفع ادرار نیستید، یا فقط می‌توانید مقادیر بسیار کمی را مصرف کنید. این اتفاق حتی می‌تواند با وجود داشتن مثانه پر هم رخ دهد. اگر این اتفاق برای شما افتاد باید فوراً به یک پزشک مراجعه کنید.

روش‌های درمان احتباس ادراری به تفصیل شامل موارد زیر می‌باشد:

دارو های بزرگ کننده پروستات

برای مردان مبتلا به بزرگی پروستات، ممکن است از داروهای خاصی برای باز کردن یا کوچک کردن پروستات استفاده شود. این داروها شامل داروهایی مانند آلفا بلاکرها (تامسولوسین، ترازوسین و آلفوزوسین) و مهارکننده‌های 5-آلفا ردوکتاز (فیناستراید و دوتاستراید) هستند. همچنین، ممکن است از جراحی برای باز کردن پروستات کمک گرفته شود.

درمان نیامدن ادرار در مردان با بزرگ کردن پروستات

زمانی که احتباس ادراری به دلیل بزرگ شدن پروستات باشد، بسیاری از روش‌ها می‌توانند استفاده شوند. البته این روش‌های درمانی می‌توان فقط با بی‌حسی موضعی (داروهای بی‌حس کننده) انجام داد. این روش‌ها شامل درمان با بخار آب (Rezum) و لیفت مجرای ادرار پروستات (Urolift) می‌باشد.

عمل جراحی برای درمان احتباس ادرار

چندین عمل جراحی برای درمان احتباس ادراری وجود دارد. این روش‌ها شامل تراشیدن قسمت داخلی پروستات و باز کردن پروستات با لیزر است. همچنین می‌توان از لیزر برای برش دادن کل قسمت بزرگ شده پروستات از طریق مجرای ادرار استفاده کرد، یا این قسمت از پروستات را می‌توان از طریق جراحی شکم برداشت (پروستاتکتومی ساده). همه این روش‌ها می‌توانند در باز کردن انسداد مجاری ادراری و درمان احتباس ادراری مؤثر باشند.

درمان تنگی مجرای ادرار

برای درمان تنگی مجرای ادرار، باز کردن بافت اسکار در مجرای ادرار با کاتتر و بالون ممکن است امتحان شود. جراحی با استفاده از چاقو یا لیزر از طریق مجرای ادرار و ایجاد برشی برای باز کردن اسکار نیز یک گزینه است. گاهی اوقات بافت اسکار باید بریده شود و مجرای ادرار با جراحی به نام اورتروپلاستی ثابت شود.

مطالعه بیشتر : هیدرونفروز چیست ، برای دریافت پاسخ کلیک کنید .

درمان احتباس ادراری بعد از بیهوشی

برای رفع این مشکل هم می‌توان از کاتتر یا عمل جراحی بهره گرفت.

درمان مشکلات عصبی

اگر احتباس به دلیل بروز یک مشکل عصبی باشد، ممکن است لازم باشد از کاتتر در خانه استفاده کنید.

درمان نیامدن ادرار در زنان

در زنانی که علت بروز احتباس ادراری در آن‌ها سیستوسل یا رکتوسل است، موارد خفیف یا متوسط ممکن است با ورزش‌هایی که عضلات کف لگن را تقویت می‌کنند، درمان شوند. همچنین درمان نیامدن ادرار در زنان ممکن است با قرار دادن حلقه‌ای به نام پساری واژینال برای حمایت از مثانه انجام شود.

اگر زنان در دوران یائسگی باشند، ممکن است پزشک معالج درمان با استروژن را پیشنهاد کند. ممکن است در موارد شدیدتر برای رفع افتادگی مثانه یا راست روده نیاز به انجام عمل جراحی باشد.

نتیجه‌ گیری

مردمان جامعه چه مرد و چه زن باشند، می‌توانند احتباس ادرار را تجربه کنند. با این حال، در مردان این بیماری شایع‌تر است. در هر 4.5 تا 6.8 از هر 1000 مردی، هر ساله احتباس ادرار تشخیص داده می‌شود. همچنین احتباس ادرار به ویژه در افراد در سنین بالاتر شایع است. پس از 80 سالگی، مردان خطر بسیار بیشتری در مورد این بیماری را تجربه می‌کنند.

احتباس ادراری می‌تواند به علل زیادی مانند عفونت، عمل جراحی، مشکلات عصبی، مصرف داروها و … رخ دهد. روش‌های درمانی زیادی برای درمان احتباس ادراری در مردان و زنان وجود دارد که شامل عمل جراحی، درمان دارویی، تمرین‌هایی برای رفع تنگی مجرای ادرار و … می‌باشد.

برای انجام درمان احتباس ادراری می‌توان از تجارب درمانی بیماران قبلی بهره گرفت. همچنین در این زمینه می‌توان از تجارب جناب آقای دکتر فرشاد نامداری جراح و فوق تخصص کلیه و مجاری ادراری و ناباروری مردان با سابقه بیش از 15 سال جراحی موفق در این زمینه کمک گرفت.

دکتر فـرشاد نامداری، عضو هیئت‌ علمی دانشگاه علوم پزشکی و حائز رتبه دوم بورد کشوری تخصصی اورولوژی می‌باشد. ایشان دانش‌آموخته و دستیار ممتاز دانشکده علوم پزشکی تهران می‌باشند. با بهره‌گیری از دانش و تجربه ایشان می‌توان به‌خوبی از درمان احتباس ادراری اطمینان حاصل کرد.

منبع مقاله

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15427-urinary-retention

https://www.niddk.nih.gov/health-information/urologic-diseases/urinary-retention/definition-facts

https://www.healthline.com/health/urinary-retention#symptoms