نوار مثانه یا تست یورودینامیک آزمونی است که از آن برای بررسی عملکرد ذخیرهای و تخلیهای بخشهای دستگاه ادراری تحتانی (مثانه، اسفنکترها و مجرای ادرار) از نظر عصبی و عضلانی در ذخیره و رهاسازی ادرار استفاده میشود. بیشتر تستهای یورودینامیک بر این موضوع تمرکز میکنند که مثانه افراد چقدر میتواند ادرار را در خود نگه دارد و تخلیه کند. آزمایشهای یورودینامیک همچنین میتوانند نشان دهند که آیا مثانه شما در حالی که قرار نیست منقبض میشود و باعث نشت ادرار میشود یا خیر.
جهت دریافت آگاهی و یا رزرو نوبت برای مشورت در این زمینه میتوانید با مطب دکتر فرشاد نامداری فوق تخصص ارولوژی به شماره ۰۲۱۸۸۷۷۶۸۰۱ تماس حاصل نمایید.این آزمایشها برای تشخیص مشکلات در دستگاه ادراری تحتانی مانند التهاب مثانه و … شما انجام میشود. دستگاه ادراری سیستم تخلیه بدن برای دفع مواد زائد و مایعات اضافی است. نتایج آزمایش یورودینامیک پزشک معالج کمک میکند تا درمان مناسب اختلالات مجاری ادراری را پیدا کند. در این مقاله ما به تفصیل راجب سوالاتی مانند اینکه نوار مثانه چگونه انجام میشود ، نوار مثانه برای چیست ، نوار عصب مثانه چیست ، نوار مثانه درد دارد ،وظیفه مثانه چیست و … پاسخ داده ایم .
- نوار مثانه چیست
- نوار مثانه چقدر طول میکشد؟
- زمان سنجش مثانه و مجرا در این تست ۴۵-۳۰ دقیقه طول میکشد.
پزشکان معالج معمولاً از چه تستهای یورودینامیک استفاده میکنند؟
اگر مشتاقید بدانید آزمایش های مربوط به نوار مثانه چیست ، پزشک معالج ممکن است از آزمایشهای زیر استفاده کند:
- uroflowmetry
- اندازهگیری ادرار باقیمانده پس از تخلیه
- تست سیستومتری
- اندازهگیری فشار نقطه نشتی
- مطالعه جریان فشار
- الکترومیوگرافی
- تستهای یورودینامیک ویدیویی
چه مواقعی از نوار مثانه برای تشخیص استفاده میکنیم؟
۱- موارد تکرر و سوزشهای ادرار مقاوم به درمان دارویی مخصوصاً زیر ۴۰ سال
۲- عفونتهای عود کننده ادراری
۳- بیاختیاری های ادراری
۴- شک به مثانههای عصبی
۵- آسیبهای نخاعی
۶- وجود ناهنجاری های مادرزادی ستون فقرات کمری
7- بیماریهای عصبی و ستون فقرات از قبیل پارکینسون – MS- دیابت و دیسک مهرههای کمری
نوار مثانه چگونه انجام میشود و مراحل انجام و کیفیت آن چگونه است؟
برای به کار گرفتن نوار مثانه نیازی به ناشتا بودن نیست. البته فرد به کار گیرنده باید از نظر وجود عفونت ادراری فعال درمان شود. همچنین داروها و سوند فولی باید حداقل ۲۴ ساعت قبل از تست قطع شود. تقویم ادراری ۲۴ ساعته قبل از تست باید توسط بیمار نوشته شود. تقویم ادراری عبارت است از نسبت ساعتهای ادرار کردن و مقدار آن در هر دفعه بر روی کاغذ.
مطالعه بیشتر : برای آشنایی با عمل مثانه ، کلیک کنید .
نوار مثانه چگونه انجام میشود؟
شاید برای شما هم سوال باشد که نوار مثانه چگونه انجام میشود یا نوار مثانه کجا انجام میشود ، در حقیقت ۲ عدد سوند بسیار باریک در مثانه و مقعد گذاشته میشود و سپس با پر کردن تدریجی مثانه با نرمال سالین، سؤالهایی را در رابطه با اولین احساس پرشدگی مثانه و احساسهای تخلیه ادراری پرسیده میشود که باید دقیقاً جواب داده شود. پس از پر شدن کامل مثانه و نیاز شدید به ادرار کردن، از بیمار خواسته میشود که ادرار بکند و با این کار حس مثانه – قابلیت حجم پذیرش مثانه – حداکثر ظرفیت مثانه – قدرت انقباضی عضلات مثانه – لرزشهای عصبی عضلانی مثانه – هماهنگی بین عضلات مثانه و دریچه خروجی مثانه و عملکرد مجرای ادراری مشخص میگردد.
انواع مختلف نوار مثانه
1 – سیستومتری
تست سیستومتریک یا سیستومتروگرام آزمایشی است که از کاتتر( که یک لوله کوچک و انعطافپذیر است) برای اندازهگیری فشار داخل مثانه استفاده میکند. این آزمایش میتواند نشان دهد که مثانه افراد چقدر میتواند ادرار را نگه دارد، تا چه اندازه الاستیک است و چه زمانی احساس نیاز به ادرار پیدا میکنند. این آزمایش میتواند انقباضات یا اسپاسم غیر طبیعی عضله دترسور (عضله صاف در دیواره مثانه) را در حالی که مثانه در حال پر شدن است اندازهگیری کند. در حالی که ممکن است احساس کنید کاتتر وارد مجرای ادرار شده است.
مطالعه بیشتر : دیورتیکول مثانه چیست؟ برای دریافت پاسخ کلیک کنید .
این روش آزمایشگاهی معمولاً مخاطراتی را به دنبال ندارد.در طول آزمایش سیستومتری، اگر مثانه در هنگام پر شدن مثانه برای سیستومتروگرام، مثانه منقبض شود، یک مانومتر میتواند فشار را در نقطه نشتی اندازهگیری کند. ممکن است از فرد آزمایش دهنده خواسته شود در حین پر شدن مثانه سرفه کند یا زور بزنید تا بتوان نقطه فشار (فشار نقطه نشتی) را اندازهگیری کرد.
در پایان سیستومتروگرام از شما خواسته میشود مثانه خود را خالی کنید. مانومتر فشار مثانه و سرعت جریان شما را اندازهگیری میکند (اندازهگیری جریان فشار). در مردان، نتایج این آزمایش ممکن است نشان دهنده بزرگی پروستات باشد که میتواند ادرار کردن را دشوار کند. برخی از افراد ممکن است با تخلیه مثانه با لولهای که در اتاق قرار داده شده یا فرد دیگری در اتاق باشد مشکل داشته باشند. اگر این اتفاق افتاد خجالت نکشید و نگران نباشید.
2 – الکترومیوگرافی
اگر پزشک شما فکر میکند که مشکل ادراری بروز یافته مربوط به آسیب عصبی یا عضلانی است، یک الکترومیوگرام درخواست میکند. الکترومیوگرافی از حسگرهایی برای اندازهگیری فعالیت الکتریکی عضلات و اعصاب داخل و اطراف مثانه و اسفنکترها استفاده میکند. در این آزمایش از تکههای الکترودی که در نزدیکی مجرای ادرار و راست روده قرار میگیرند برای ثبت جریانهای الکتریکی هنگام انقباض عضلات کف لگن استفاده میشود.
مطالعه بیشتر : برای اطلاع از بیماری مثانه مردان ، کلیک کنید .
3 – اوروفلومتری
آزمایش دیگری که میزان و سرعت ادرار شما را اندازهگیری میکند، اوروفلومتری است. در این آزمایش، پزشک معالج از فرد آزمایش دهنده میخواهد که وقتی به مطب میآید مثانهاش پر باشد. همچنین از فرد خواسته میشود که در تجهیزات خاصی ادرار کند تا اندازهگیریها انجام شود. یک کامپیوتر برای اندازهگیری خودکار مقدار و نرخ جریان استفاده میشود و نموداری ایجاد میکند که هرگونه تغییر را نشان میدهد. نتایج آزمایش به پزشک کمک میکند که تشخیص دهد آیا عضلات مثانه ضعیفی دارید یا دچار نوعی انسداد هستید یا نه.
4 – اندازهگیری باقیمانده پس از خروج
آزمایش اندازهگیری باقیمانده پس از تخلیه، مقدار ادرار باقیمانده در مثانه را پس از تخلیه اندازهگیری میکند. ادراری که باقی میماند، باقیمانده پس از تخلیه نامیده میشود. این شاخص را میتوان با تجهیزات اولتراسوند که از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از مثانه (به نام اسکنر مثانه) استفاده میکند، اندازهگیری کرد. باقیمانده پس از تخلیه نیز میتواند با استفاده از کاتتری که در مجرای ادرار و سپس داخل مثانه قرار میگیرد تا ادرار اضافی را خارج کند، آزمایش شود. باقیمانده پس از تخلیه پنج تا شش اونس یا بیشتر نشانه این است که مثانه به طور کامل تخلیه نمیشود، اما این میزان میتواند متفاوت باشد. پزشک معالج شما این مورد را با شما بررسی خواهد کرد.
مطالعه بیشتر : برای آشنایی با قرص عفونت کلیه و مثانه ، کلیک کنید .
5 – تستهای یورودینامیک ویدئویی
تستهای یورودینامیک ویدئویی، روشهای سیستومتری، اوروفلومتری و سیستوگرافی اشعه ایکس را در یک آزمایش واحد ترکیب میکنند. تجهیزات دیجیتالی مورد استفاده در این آزمایش میتوانند جریان ادرار و فشار در مثانه و رکتوم را با استفاده از اشعه ایکس اندازهگیری کنند. این تجهیزات در حین پر شدن و تخلیه از مثانه شما عکس میگیرند. این تستها اطلاعات مفیدی در مورد عملکرد مثانه و مجرای ادرار ارائه میدهند و اندازه و شکل مثانه شما را نشان میدهند. اگر عکس برداری با اشعه ایکس انجام شود، مثانه شما با مایعی پر میشود که حاوی ماده کنتراست است که باعث میشود تصاویر واضح تر نشان داده شوند.
نکات توصیه پس از انجام تست :
- برای بیمار به صورت روتین آنتیبیوتیک پس از تست تجویز شود.
- پس از انجام تست، احساس سوزش ادراری خفیف تا متوسطی وجود دارد که با مصرف مایعات زیاد برطرف میشود. در صورت طول کشیدن درد مثانه و سایر این موارد ، بیش از ۲۴ ساعت یا وجود تب همراه آن، حتماً با دکتر مربوطه در ارتباط باشید. دفع قطراتی از خون پس از تست طبیعی و در صورت ادامه و شدت آن باید اطلاع داده شود.
- ممکن است حمام آب گرم یا نگه داشتن یک پارچه گرم و مرطوب روی دهانه مجرای ادرار را برای تسکین ناراحتی توصیه کند.
- ممکن است برای جلوگیری از عفونت آنتیبیوتیک تجویز کند
- اگر علائم عفونت از جمله درد، لرز یا تب را نشان دادید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
- نتایج آزمایشات ساده مانند سیستومتری و اوروفلومتری اغلب بلافاصله پس از آزمایش در دسترس است.
- نتایج سایر آزمایشها، مانند الکترومیوگرافی و تستهای یورودینامیک ویدیویی، ممکن است چند روز طول بکشد تا آماده شود. پزشک معالج معمولاً در مورد نتایج و درمانهای احتمالی با فرد بیمار مشورت خواهد کرد.
عوارض نوار مثانه چیست؟
در اکثر موارد نوار مثانه هیچ مخاطره یا عوارضی بروز پیدا نمیکند. به ندرت، با قرار دادن کاتتر در مثانه احتمال کمی برای ابتلا به عفونت مثانه (UTI) وجود دارد.برای انجام نوار مثانه میتوان از تجارب درمانی بیماران قبلی بهره گرفت. همچنین در این زمینه میتوان از تجارب جناب آقای دکتر فرشاد نامداری جراح و فوق تخصص کلیه و مجاری ادراری و ناباروری مردان استفاده لازم را ببرید .
با سابقه بیش از 15 سال جراحی موفق در این زمینه کمک گرفت. دکتر فـرشاد نامداری، عضو هیئتعلمی دانشگاه علوم پزشکی و حائز رتبه دوم بورد کشوری تخصصی اورولوژی میباشد. ایشان دانشآموخته و دستیار ممتاز دانشکده علوم پزشکی تهران میباشند. با بهرهگیری از دانش و تجربه ایشان میتوان بهخوبی از انجام نوار مثانه اطمینان حاصل کرد.
منابع
https://www.niddk.nih.gov/health-information/diagnostic-tests/urodynamic-testing
https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/15684-urodynamic-testing
https://www.niddk.nih.gov/health-information/urologic-diseases/bladder-infection-uti-in-adults
